علت و درمان بیماری روزئولا (بیماری سنجاقک یا سرخ جوش)

بیماری روزئولا (سرخ جوش یا بیماری سنجاقک)چیست؟

بیماری روزئولا اینفانتوم که با نام‌های روزئولا، بیماری سنجاقک، بیماری ششم و سرخ جوش شناخته می‌شود، یک عفونت ویروسی است که در درجه اول کودکان خردسال را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری توسط انواع خاصی از هرپس ویروس انسانی ایجاد می‌شود، که معمولاً ویروس هرپس انسانی 6 (HHV-6) است. بیماری سرخ جوش یک بیماری نسبتاً شایع است که معمولاً کودکان بین 6 ماه تا 2 سال را مبتلا می‌کند.

علت بیماری روزئولا (سرخ جوش)

بیماری سنجاقک توسط انواع خاصی از ویروس هرپس انسانی، که بیشتر ویروس هرپس انسانی 6 (HHV-6) است، ایجاد می‌شود. عفونت از طریق تماس نزدیک با ترشحات تنفسی مانند بزاق یا مخاط فرد آلوده منتقل می‌شود. همچنین می‌تواند از طریق تماس با اشیاء یا سطوحی که به ویروس آلوده شده اند منتقل شود. کودکانی که قبلاً در معرض ویروس قرار نگرفته‌اند و واکسینه نشده‌اند بیشترین خطر ابتلا به روزئولا را دارند. این ویروس می‌تواند پس از عفونت اولیه در بدن غیرفعال بماند و بعداً در زندگی دوباره فعال شود، اگرچه این اتفاق نادر است.

روش‌های انتقال بیماری روزئولا (سنجاقک)

بیماری سرخ جوش از طریق تماس نزدیک با ترشحات تنفسی، مانند بزاق یا مخاط، از یک فرد آلوده منتقل می‌شود. در ادامه چهار راه برای انتقال این ویروس آورده شده است:

تماس مستقیم با فرد آلوده: بیماری سنجاقک بسیار مسری است و می‌تواند از طریق تماس نزدیک از فردی به فرد دیگر سرایت کند، مانند زمانی که فرد مبتلا در نزدیکی فرد دیگری عطسه یا سرفه می‌کند یا زمانی که فرد آلوده صورت شخص دیگری را لمس می‌کند.

تماس با اشیاء یا سطوح آلوده: ویروس عامل این بیماری نیز می‌تواند از طریق تماس با اشیاء یا سطوح آلوده به ویروس منتقل شود. به عنوان مثال، یک فرد آلوده می‌تواند دستگیره در یا اسباب بازی را لمس کند و سپس شخص دیگری با لمس همان شی و سپس لمس صورت خود می‌تواند به ویروس مبتلا شود.

شیردهی: روزئولا می‌تواند از طریق شیردهی از مادر آلوده به نوزادش منتقل شود.

انتقال از طریق جفت: همچنین ممکن است ویروس از مادر آلوده به جنین در دوران بارداری منتقل شود، اگرچه این امر نادر است.

علائم بیماری روزئولا اینفانتوم

تب: یکی از شایع ترین نشانه‌های بیماری ویروسی سنجاقک، تب شدید ناگهانی است که می‌تواند به 104-105 درجه فارنهایت (40 تا 41 درجه سانتیگراد) برسد. تب معمولاً 3-5 روز طول می‌کشد.

بثورات پوستی: پس از کاهش تب، ممکن است بثورات صورتی یا قرمز لکه‌های صاف یا کمی‌برآمده روی سینه، معده و پشت ظاهر شود. بثورات همچنین ممکن است روی صورت، گردن و بازوها ظاهر شوند.

غدد لنفاوی متورم: کودکان مبتلا به بیماری ویروسی سنجاقک ممکن است غدد لنفاوی متورم داشته باشند، به ویژه در گردن.

سایر علائم: برخی از کودکان مبتلا به بیماری سرخ جوش ممکن است علائم دیگری مانند آبریزش بینی، سرفه، عطسه، تحریک پذیری و از دست دادن اشتها را نیز تجربه کنند.

عوارض بیماری روزئولا اینفانتوم

بیماری ویروسی سنجاقک معمولاً یک بیماری خفیف است که بدون درمان خود به خود برطرف می‌شود. با این حال، در موارد نادر، می‌تواند عوارضی ایجاد کند، به ویژه در کودکان با سیستم ایمنی ضعیف.

تشنج: کودکان مبتلا به بیماری ویروسی سنجاقک ممکن است تشنج ناشی از تب را تجربه کنند، تشنجی که در نتیجه تب بالا رخ می‌دهد. تشنج ناشی از تب در کودکان بین ۶ ماه تا ۵ سال شایع‌تر است و معمولاً کمتر از ۵ دقیقه طول می‌کشد.

کم آبی بدن: کودکان مبتلا به بیماری ویروسی سنجاقک ممکن است به دلیل تب مایعات خود را از طریق تعریق و افزایش ادرار از دست بدهند که می‌تواند منجر به کم آبی بدن شود. علائم کم آبی شامل خشکی دهان و گلو، ادرار زرد تیره و احساس سرگیجه یا سبکی سر است.

عفونت گوش: کودکان مبتلا به بیماری ویروسی سنجاقک ممکن است به دلیل تورم غدد لنفاوی گردن که می‌تواند لوله‌های استاش را مسدود کند، در معرض خطر ابتلا به عفونت‌های گوش قرار بگیرند. عفونت گوش می‌تواند باعث درد، تب و مشکل در شنوایی شود.

ذات الریه: در موارد نادر، کودکان مبتلا به سرخ جوش ممکن است دچار ذات الریه شوند که یک عفونت ریه است. علائم ذات الریه شامل سرفه، مشکل در تنفس و درد قفسه سینه است. پنومونی می‌تواند جدی باشد و ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشد.

روش‌های پیشگیری از بیماری روزئولا اینفانتوم

هیچ واکسن خاصی برای پیشگیری از بیماری ویروسی سرخ جوش وجود ندارد. با این حال، چندین مورد وجود دارد که می‌توانید برای کاهش خطر ابتلا به ویروس و جلوگیری از گسترش بیماری انجام دهید:

دست‌های خود را مرتب بشویید: دست‌های خود را به طور کامل و مکرر با آب و صابون بشویید، به خصوص پس از تماس با ترشحات تنفسی یا سطوح آلوده.

بهداشت تنفسی را رعایت کنید: هنگام عطسه یا سرفه، دهان و بینی خود را با دستمال بپوشانید و پس از استفاده دستمال را دور بیندازید. اگر دستمال کاغذی ندارید، به جای دستانتان در آرنج خود عطسه یا سرفه کنید.

از تماس نزدیک با افراد آلوده خودداری کنید: اگر فردی در خانواده شما مبتلا به سرخ جوش است، سعی کنید از تماس نزدیک با آنها خودداری کنید، به خصوص اگر در معرض خطر بالای ابتلا به این ویروس هستید، مانند نوزادان و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند.

سطوح آلوده را ضد عفونی کنید: اگر فردی در خانه شما مبتلا به بیماری ویروسی سنجاقک است، سطوحی را که اغلب لمس می‌شوند، مانند دستگیره‌های در، اسباب‌بازی‌ها، و میزها را ضدعفونی کنید تا از انتشار ویروس جلوگیری کنید.

از به اشتراک گذاشتن وسایل شخصی خودداری کنید: برای کاهش خطر انتقال از به اشتراک گذاشتن وسایل شخصی مانند حوله، فنجان و ظروف با فردی که روزئولا دارد خودداری کنید.

تشخیص بیماری روزئولا اینفانتوم

پزشک برای تشخیص بیماری ویروسی سرخ جوش، معمولاً در مورد علائم و سابقه پزشکی فرد سؤال می‌کند و یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. بثورات بیماری سرخ جوش معمولاً مشخص است و می‌تواند به تأیید تشخیص کمک کند. در برخی موارد، پزشک ممکن است آزمایش‌هایی مانند آزمایش خون یا کشت گلو را برای تأیید تشخیص و رد سایر علل بالقوه علائم فرد تجویز کند.

درمان بیماری روزئولا اینفانتوم

هیچ درمان خاصی برای روزئولا اینفانتوم وجود ندارد. این بیماری معمولاً به خودی خود محدود می‌شود و بدون درمان خود به خود برطرف می‌شود. با این حال، چندین روش پزشکی وجود دارد که می‌توان از آنها برای مدیریت علائم سرخ جوش و ایجاد آرامش برای کودک استفاده کرد.

داروهای کاهش دهنده تب: کودکان مبتلا به سرخ جوش اغلب تب بالایی دارند که ممکن است ناراحت کننده باشد. داروهای کاهش دهنده تب مانند استامینوفن یا ایبوپروفن را می‌توان برای کاهش تب کودک و راحت تر کردن او تجویز کرد.

کمپرس خنک: قرار دادن کمپرس خنک روی پیشانی یا پوست کودک می‌تواند به کاهش تب و تسکین گرما کمک کند.

جداسازی: برای جلوگیری از انتشار ویروس، مهم است که کودک را از افراد دیگر، به ویژه افرادی که در معرض خطر بالای ابتلا به ویروس هستند، مانند نوزادان و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، دور نگه دارید.

درمان‌های خانگی روزئولا

تشویق به استراحت: کودکان مبتلا به روزئولا ممکن است خسته باشند و تمایلی به فعالیت نداشته باشند. مهم است که به کودک اجازه دهید استراحت کند و خواب کافی داشته باشد تا به بهبودی او کمک کند.

از یک مرطوب کننده استفاده کنید: یک مرطوب کننده می‌تواند به اضافه کردن رطوبت به هوا کمک کند، که می‌تواند به کاهش احتقان و سایر علائم تنفسی کمک کند.

لباس‌های سبک وزن به کودک بپوشانید: کودکان مبتلا به سرخ جوش اغلب تب دارند که می‌تواند باعث احساس گرما و ناراحتی در آنها شود. پوشاندن لباس‌های سبک وزن به کودک کمک می‌کند احساس راحتی بیشتری داشته باشد.

مایعات: کودکان مبتلا به روزئولا ممکن است به دلیل تب مایعات خود را از طریق تعریق و افزایش ادرار از دست بدهند. مهم است که به کودک مایعات زیادی مانند آب، آب میوه یا آبگوشت بدهید تا از کم آبی بدن جلوگیری کند.

درمان گیاهی بیماری روزئولا اینفانتوم

هیچ درمان گیاهی خاصی برای روزئولا وجود ندارد. با این حال برخی از دمنوش‌های گیاهی مانند بابونه یا نعناع ممکن است به کاهش تب و تسکین دستگاه گوارش کمک کنند. همچنین حمام نمک اپسوم ممکن است به کاهش تب و تسکین پوست کمک کند.

درمان خارش روزئولا اینفانتوم

بثورات همراه با روزئولا اینفانتوم می‌تواند خارش دار باشد، اما عموماً یک علامت شدید نیست. برای کمک به تسکین خارش، می‌توانید موارد زیر را مدنظر داشته باشید:

از خاراندن بثورات: خاراندن بثورات می‌تواند باعث تحریک بیشتر آن شود و ممکن است خطر عفونت را افزایش دهد.

ناحیه آسیب دیده را خنک نگه دارید: استفاده از یک پارچه خنک و مرطوب روی بثورات ممکن است به کاهش خارش کمک کند.

از کرم‌ها یا پمادهای بدون نسخه استفاده کنید: لوسیون کالامین، کرم هیدروکورتیزون یا کرم‌های آنتی هیستامین ممکن است به کاهش خارش کمک کند.

یک آنتی هیستامین مصرف کنید: آنتی هیستامین‌های بدون نسخه مانند دیفن هیدرامین (بنادریل) می‌توانند به کاهش خارش و سایر علائم آلرژیک کمک کنند.

دوره و روند بهبودی بیماری روزئولا اینفانتوم

دوره و روند بهبودی روزئولا اینفانتوم از کودکی به کودک دیگر متفاوت است. در بیشتر موارد، بیماری خود محدود شده است و طی 7 تا 10 روز خود به خود برطرف می‌شود.

تب: تب معمولاً 3-5 روز طول می‌کشد. برای کاهش تب کودک و ایجاد راحتی بیشتر می‌توان از داروهای کاهش دهنده تب استفاده کرد.

بثورات پوستی: پس از کاهش تب، ممکن است بثورات صورتی یا قرمز لکه‌های صاف یا کمی‌برآمده روی سینه، معده و پشت ظاهر شود. بثورات همچنین ممکن است روی صورت، گردن و بازوها ظاهر شوند. بثورات معمولاً 3-5 روز طول می‌کشد.

بهبودی کامل: اکثر کودکان مبتلا به روزئولا به طور کامل بهبود می‌یابند و هیچ مشکل سلامتی طولانی مدت ندارند.

چه زمانی برای بیماری روزئولا اینفانتوم به پزشک مراجعه کنیم؟

به طور کلی توصیه می‌شود اگر کودک شما تب دارد که بیش از چند روز طول می‌کشد یا اگر به نظر می‌رسد کودک در حال بدتر شدن است، به یک پزشک مراجعه کنید. علاوه بر این، اگر کودک هر یک از علائم زیر را داشت، مهم است که به پزشک مراجعه کنید:

• دشواری در تنفس
• درد قفسه سینه
• تشنج
• علائم کم آبی مانند خشکی دهان و گلو، ادرار زرد تیره و احساس سرگیجه یا سبکی سر

تفاوت سرخک و روزئولا

سرخجه و روزئولا دو عفونت ویروسی متمایز هستند که کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهند. در اینجا خلاصه ای از تفاوت‌های اصلی این دو بیماری  آمده است:

علل: سرخجه توسط ویروس سرخجه ایجاد می‌شود، در حالی که بیماری سنجاقک توسط انواع خاصی از هرپس ویروس انسانی، که بیشتر ویروس هرپس انسانی 6 (HHV-6) است، ایجاد می‌شود.

انتقال: هر دو ویروس از طریق فرد آلوده و دست زدن به اجسام آلوده می‌توانند منتقل شوند.

علائم: علائم سرخجه و روزئولا می‌توانند مشابه باشند، اما برخی تفاوت‌های کلیدی وجود دارد. سرخجه معمولاً باعث تب، بثورات، و تورم غدد لنفاوی و همچنین علائم دیگری مانند ورم ملتحمه، گلودرد و سردرد می‌شود. ویروس سنجاقک به طور معمول باعث تب شدید ناگهانی، بثورات پوستی و گاهی اوقات تورم غدد لنفاوی می‌شود.

عوارض: سرخجه می‌تواند عوارض جدی به خصوص در زنان باردار ایجاد کند. اگر یک زن در دوران بارداری به سرخجه مبتلا شود، می‌تواند باعث نقص مادرزادی در نوزاد در حال رشد شود. روزئولا معمولاً یک بیماری خفیف است که بدون درمان خود به خود برطرف می‌شود. با این حال، در موارد نادر، می‌تواند عوارضی ایجاد کند، به ویژه در کودکان با سیستم ایمنی ضعیف.

درمان: هر دو بیماری هیچ درمان خاصی ندارند و خود به خود خوب می‌شوند..

بیماری روزئولا اینفانتوم در بزرگسالان

روزئولا اینفانتوم که به عنوان بیماری ششم نیز شناخته می‌شود، یک عفونت ویروسی است که به ندرت افراد بزرگسال به این بیماری مبتلا می‌شوند. اگر یک بزرگسال به آن مبتلا شود، علائم ممکن است شدیدتر از کودکان باشد.علائم روزئولا اینفانتوم در بزرگسالان ممکن است شامل تب بالا، سردرد، تورم غدد لنفاوی و بثورات در قفسه سینه، معده و پشت باشد.

بیماری روزئولا اینفانتوم و اسهال

اسهال یکی از علائم شایع روزئولا اینفانتوم است. اسهال معمولاً شدید نیست و معمولاً با علائم دیگری مانند تب بالا، بثورات پوستی و تورم غدد لنفاوی همراه است. اگر کودک شما این بیماری ویروسی را دارد و اسهال گرفته است، مهم است که مصرف مایعات را تحت نظر داشته باشید و مطمئن شوید که مایعات کافی برای جلوگیری از کم آبی دریافت می‌کند. به کودک خود جرعه جرعه‌های مکرر آب، محلول‌های الکترولیت یا مایعات شفاف دیگر بدهید تا به جایگزینی مایعاتی که در اثر اسهال از دست می‌رود کمک کند. همچنین می‌توانید غذاهایی مانند برنج، کراکر یا نان تست به کودک خود بدهید که هضم آنها آسان است.

تفاوت آبله مرغان و روزئولا

آبله مرغان و روزئولا اینفانتوم دو عفونت ویروسی متفاوت هستند که می‌توانند علائم مشابهی مانند راش و تب ایجاد کنند. با این حال، چند تفاوت اساسی بین این دو بیماری وجود دارد:

گروه سنی مبتلا: آبله مرغان در کودکان زیر 10 سال شایع تر است، در حالی که سرخ جوش در کودکان بین 6 ماه تا 2 سال شایع تر است.

علائم: هم آبله مرغان و هم سرخ جوش می‌توانند باعث تب و بثورات پوستی شوند، اما بثورات مرتبط با آبله مرغان معمولاً گسترده تر است و ممکن است با تاول همراه باشد. بثورات مرتبط با بیماری ویروسی سنجاقک معمولا کوچکتر است و شامل لکه‌های صورتی یا قرمز صاف یا کمی‌برجسته است.

مسری بودن: هر دو آبله مرغان و سرخ جوش بسیار مسری هستند و از طریق ترشحات تنفسی مانند بزاق، مخاط و ترشحات بینی پخش می‌شوند. با این حال، آبله مرغان مسری تر از سرخ جوش است.

مدت: هر دو معمولا بین 7 تا 10 روز طول می‌کشند.

بیماری روزئولا و بارداری

به ندرت بزرگسالان از جمله زنان باردار به این بیماری مبتلا می‌شوند. اگر یک زن باردار به سرخ جوش مبتلا شود، عفونت معمولاً خفیف است و خطر قابل توجهی برای بارداری ندارد.

در چه سنی بیماری روزئولا اینفانتوم بیشتر است؟

در درجه اول کودکان خردسال را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری در کودکان بین ۶ ماه تا ۲ سال شایع‌تر است، اگرچه ممکن است در کودکان در هر سنی رخ دهد.

آیا بیماری روزئولا اینفانتوم واگیردار است؟

بله، بیماری ویروسی سنجاقک مسری است و از طریق ترشحات تنفسی مانند بزاق، مخاط و ترشحات بینی پخش می‌شود. این بیماری در دوره ای که یک فرد تب بالا را تجربه می‌کند بسیار مسری است، اما ممکن است زمانی که فرد اصلاً علائمی‌نداشته باشد نیز سرایت کند. ویروسی که باعث بروز بیماری سرخ جوش می‌شود، بیشتر از طریق تماس نزدیک با فرد مبتلا، مانند بوسیدن، استفاده از فنجان یا ظروف مشترک، یا لمس بزاق فرد مبتلا منتقل می‌شود.