ترک شکم در بارداری: علت، علائم و راه پیشگیری

ترک شکم در بارداری(استرچ مارک) چه نوع عارضه‌ای است؟

ترک شکم در بارداری، عارضه‌ای است که اغلب به شکل نوارها و خطوط موازی روی پوست بدن ظاهر می‌شود که به آن استرچ مارک نیز گفته می شود.

این خطوط در مقایسه با پوست طبیعی دارای رنگ و بافت متفاوتی هستند. آنها از بنفش تا صورتی کم‌رنگ یا خاکستری روشن دیده می‌شوند. هنگام لمسِ خطوطِ ایجاد شده، فرد ممکن است اندکی فرورفتگی یا برجستگی را زیر انگشتان خود احساس کند.

گاهی اوقات، ایجاد ترک‌های بارداری با احساس خارش یا درد توأم است. این عارضه اگرچه خطری برای فرد ایجاد نمی‌کند، اما در زیبایی او تاثیرگذار بوده و ممکن است در او حس ناخوشایندی ایجاد کند.

اصطلاح ترک شکم در بارداری به انگلیسی

ترک حاملگی شکم در زبان انگلیسی با اصطلاح Abdominal Stretch Marks یا Stretch Marks شناخته می‌شود.

نشانه‌های استرچ مارک

تشخیص زود هنگام ترک حاملگی پوست با معاینه دقیق پزشکی و انجام برخی آزمایش‌ها نظیر آزمایش خون و ادرار امکان‌پذیر است. همان‌طور که پیش‌تر هم گفته شد، احساس کشیدگی بیش از حد در موضع و احساس درد و خارش پوست از نشانه‌های رایج ترک حاملگی به‌شمار می‌رود.

علت ترک بارداری

بارداری از شایع‌ترین دلایل ایجاد ترک روی پوست به‌شمار می‌رود. مطالعات نشان می‌دهند که 50 تا 90 درصد خانم‌های باردار، عارضه ترک شکم بعد از حاملگی را تجربه می‌کنند.

به‌طور معمول، ترک شکم در بارداری یا بعد از آن، به‌واسطه برخی فعل و انفعالات هورمونی و تغییرات ناگهانی در وزن پدیدار می‌شوند. تغییر و تحولات به‌وجود آمده در میزان هورمون‌های بدن، موجب جمع شدن آب بیشتر زیر پوست شده و ایجاد ترک بارداری می‌شود.

با این حال، این عارضه ممکن است در نوجوانانی که به‌سرعت در حال رشد هستند نیز به‌وجود آید. عارضه یادشده، بیشتر با عنوان ترک بارداری شناخته می‌شود، با وجود این، می‌تواند در نواحی معده، پستان، بازوها، ران‌ها و باسن فرد نیز ظاهر شود.

ترک حاملگی، نتیجه کشیدگی پوست و افزایش هورمون کورتیزون در بدن است. کورتیزون، هورمونی است که به‌طور طبیعی از غدد فوق‌کلیوی ترشح می‌شود. با این حال، ترشح بیش از اندازه این هورمون، ممکن است با از دست رفتن خاصیت ارتجاعی پوست همراه باشد.

عمده ترین دلایل ایجاد استرچ مارک

از عمده‌ترین دلایل ایجاد استرج مارک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پوست بدن مادر در دوران بارداری کشیده می‌شود تا فضای کافی برای رشد و نمو جنین فراهم شود. این کشیدگی به‌طور مداوم و در بازه زمانی کوتاهی به‌وجود می‌آید؛ بنابراین، از عمده‌ترین دلایل به‌وجود آمدن ترک های پوستی در بارداری می‌توان به کشیدگی پوست اشاره کرد.
• از سوی دیگر، ترک شکم در بارداری حاصل افزایش وزن ناگهانی مادر بوده و پس از به پایان رسیدن دوران حاملگی و تولد نوزاد هم می‌تواند بر اثر کاهش وزن ناگهانی به وجود آید. این، همان عاملی است که با تغییرات هورمونی دوران بلوغ دست به دست هم داده و پوست نوجوانان را نیز دچار این عارضه می‌کند.
• مصرف کرم‌ها، لوسیون‌ها و قرص‌های حاوی کورتیکواستروئید یا کورتون هم ممکن است باعث ایجاد این عارضه شود.
• ابتلا به برخی اختلالات مربوط به غدد فوق‌کلیوی مانند سندرم کوشینگ، سندرم مارفان، سندرم اهلرز-دنلوس و بسیاری عوامل دیگر ممکن است در ایجاد ترک شکم در بارداری موثر باشد.

راه‌های پیشگیری از ترک شکم در بارداری

واقعیت این است که روشی قطعی برای پیشگیری از ترک شکم در بارداری وجود ندارد. با وجود این، انجام برخی روش‌ها می‌تواند در کاهش یا پیشگیری از این عارضه موثر باشد:

• استفاده از کرم‌ها و لوسیون‌های مغذی و مرطوب‌کننده بدن
• استفاده از برخی روغن‌ها و عصاره‌های طبیعی مانند روغن نارگیل و روغن آرگان
• کنترل وزن و تلاش برای وزن‌گیری تدریجی
• نوشیدن آب کافی و تأمین رطوبت بدن (به بانوان باردار توصیه می‌شود روزانه حدود 2 لیتر آب مصرف کنند.)
• کاهش مصرف نوشیدنی‌های حاوی کافئین
• پیروی از برنامه غذایی سالم و سرشار از میوه، سبزیجات، انواع مواد پروتئینی و سایر خوراکی‌های مورد نیاز بدن
• استفاده از مکمل‌ها و تأمین ویتامین‌های مورد نیاز بدن مانند ویتامین C، ویتامین D و ویتامین E
• کاهش مصرف کربوهیدرات‌ها
• کاهش مصرف مواد روغنی
• کاهش مصرف نمک و سدیم
• انجام مداوم تمرینات ورزشی ویژه بارداری
• خودداری از بی‌تحرکی. بدیهی است که این امر و مورد بالا، در صورت وجود برخی مشکلات در دوران بارداری و نیاز به استراحت مطلق، توصیه نمی‌شود.

سوالات متداول

ترک‌های پوستی بیشتر در چه جنسیتی مشاهده می‌شوند؟

مطالعات نشان می‌دهند که عارضه ترک پوست در خانم‌ها 2.5 برابر بیشتر از آقایان اتفاق می‌افتد. با این حال، افزایش یا کاهش ناگهانی وزن، بلوغ، بعضی اختلالات هورمونی و ریشه‌های ژنتیکی ممکن است برخی آقایان را نیز به این عارضه دچار کند.

ترک حاملگی شکم برای چه کسانی بیشتر اتفاق می‌افتد؟

برخی از افراد بیش از سایرین در معرض بروز این عارضه قرار دارند. از آن میان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افرادی که به صورت ژنتیکی از سابقه ترک شکم در بارداری برخوردار هستند.
• افزایش وزن ناگهانی
• بارداری
• کاهش وزن ناگهانی
• مصرف داروهای حاوی کورتون
• مبتلایان به برخی اختلالات هورمونی مانند سندروم کوشینگ و مارفان

ترک های شکم در بارداری از چه زمانی آغاز می‌شود؟

اغلب بانوان باردار، از ابتدای ماه ششم یا هفتم بارداری، متوجه علائم کشیدگی در پوست خود می‌شوند.