زگیل مقعدی: علت، علائم و راه تشخیص

زگیل مقعدی چیست؟

زگیل‌ های مقعدی، زگیل‌های کوچکی هستند که در داخل و اطراف مقعد ایجاد می‌شوند. در اکثر موارد زگیل مقعدی خفیف است و باعث ناراحتی یا درد نمی‌شود. با این حال، اگر خیلی بزرگ شود، ممکن است موجب خارش یا ناراحتی شود. در صورت عدم بروز علائم، افراد مبتلا به زگیل‌ های مقعدی گاهی اوقات حتی از وجود آن‌ها مطلع نمی‌شوند. این عارضه ممکن است تنها در یک نقطه رخ بدهد یا ممکن است با گذشت زمان به قسمت‌های مختلف دستگاه تناسلی و مقعد سرایت کند.  

اصطلاح انگلیسی

زگیل مقعدی به انگلیسی Anal Warts یا condyloma acuminata نامیده می‌شود. این عارضه در واقع نوعی زگیل تناسلی به‎شمار می‌آید.  

چه کسانی بیشتر در معرض خطر ابتلا به این عارضه قرار دارند؟

در صورت تجربه هر یک از موارد زیر، امکان ابتلای فرد به زگیل داخل مقعدی بیشتر است:

• داشتن رابطه جنسی محافظت نشده (به عنوان مثال عدم استفاده از کاندوم)
• داشتن چندین شریک جنسی
• داشتن رابطه جنسی مقعدی
• داشتن رابطه جنسی با فرد مبتلا به HPV
• داشتن رابطه جنسی در سنین کم
• سیستم ایمنی ضعیف

علائم

زگیل‌ های مقعدی در داخل و اطراف ناحیه مقعد یافت می‌شوند. آن‌ها با برجستگی‌های کوچکی نمایان می‌شوند که ممکن است به اندازه یک سر سوزن باشند. در ابتدا ممکن است خیلی کوچک‌تر از آن باشند که فرد متوجه آن‌ها شود. آن‌ها می‌توانند گل‌کلمی یا خوشه‌ای رشد کنند و به رنگ‌های زرد، صورتی یا قهوه‌ای روشن باشند. زگیل‌ های مقعدی اغلب بدون درد یا ناراحتی رخ می‌دهند. شاید برای شما سوال پیش بیاید که آیا زگیل مقعدی خارش دارد؟ علائم زگیل‌ های مقعدی نادر هستند اما می‌توانند شامل خارش، خونریزی یا ترشح از مقعد باشند. فرد مبتلا به این عارضه ممکن است احساس کند در ناحیه مقعد توده دارد.  

راه تشخیص زگیل‌ های مقعدی

پزشک می‌تواند از طریق معاینه، نوع زگیل داخل مقعدی را تشخیص دهد. برخی از پزشکان در طول معاینه، اسید سیتریک (سرکه) را روی برجستگی‌ها می­مالند. با وجود اینکه این امر باعث می‌شود برجستگی‌ها سفید و نمایان‌تر شوند، اما برای تشخیص زگیل‌ های مقعدی ضروری نیست. معاینه زگیل‌ های مقعدی با استفاده از ابزاری به‎نام آنوسکوپ انجام می‌شود. پزشک ممکن است برای یافتن اَشکال دیگر زگیل تناسلی، معاینه کاملی از ناحیه لگن بیمار انجام دهد. در خانم‌ها این معاینه ممکن است شامل پاپ‌اسمیر باشد. تشخیص بیماری از طریق بیوپسی از زگیل‌ها نیز قابل انجام است.  

تفاوت زگیل مقعدی و بواسیر

زگیل‌ های مقعدی معمولا زبر و خشن، اما بواسیر نرم است. بواسیر یا هموروئید چیزی غیر از رگ بزرگ شده نیست، بنابراین از نظر ظاهری حاوی رگ خونی است و می‌تواند خونریزی کند. شکل زگیل مقعدی مانند برآمدگی‌های کلم مانندی است که ممکن است روی آن‌ها دانه‌های قرمز و ریز دیده شود.  

علت زگیل مقعدی

علت زگیل مقعدی در مردان و زنان در هر بازه سنی، ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است که از راه‌های مختلفی می‌توانند به آن مبتلا شوند و آن را به فرد دیگری انتقال دهند. HPV یک عفونت مقاربتی (STI) است. در افراد جوان HPV ممکن است به خودی خود از بین برود، بدون اینکه نشانه یا علائمی ایجاد کند. با این حال، این ویروس می‌تواند برای مدت طولانی در بدن بماند و باعث ایجاد زگیل تناسلی و مقعدی شود. برخی از انواع HPV باعث ایجاد این عارضه و برخی دیگر ممکن است منجر به سرطان شوند، اما نوع HPV که باعث ایجاد زگیل داخل مقعد و دستگاه تناسلی می‌شود، عموما منجر به سرطان نمی‌شود. به‎طور کلی HPV از طریق تماس مستقیم دهان، مقعد، آلت تناسلی یا واژن فرد مبتلا به HPV به فرد دیگر منتقل می‌شود. گسترش عفونت نه تنها از طریق مقاربت، بلکه از طریق تماس پوست به پوست نیز منتقل می‌شود. انتقال این ویروس حتی زمانی که زگیل‌ها قابل مشاهده نیستند می‌تواند رخ دهد. زگیل‌ مقعدی در زنان و مردان بیشتر از طریق رابطه جنسی مقعدی و واژنی گسترش می‌یابند. تقریبا همه مردان و زنانی که از نظر جنسی فعال هستند در مقطعی از زندگی به HPV مبتلا می‌شوند.  

علت زگیل مقعدی در بارداری

وقتی فرد از راه‎های گفته شده به این ویروس مبتلا شود، ممکن است در هر شرایطی از جمله بارداری ویروس عود کند. علت این عارضه در بارداری و بروز آن می‌تواند تضعیف سیستم ایمنی بدن زنان باردار باشد که منجر به فعال شدن این ویروس می‎شود. در دوران بارداری ممکن است زگیل‌ های مقعدی به حدی بزرگ شوند که مدفوع کردن را دشوار کنند و گاهی اوقات سبب خونریزی شوند. به منظور حفظ سلامت در این دوران، مادران باید مسائل زیر را رعایت کنند:

• از آسیب رساندن به زگیل ها و ترکاندن آن‌ها ممانعت کنند.
• بدون تجویز پزشک از داروها استفاده نکنند.
• از کرم‎های موضعی مبتنی بر استروئید استفاده نکنند.
• استفاده از یخ برای از بین بردن این زگیل ها درست نیست.

راه تشخیص این عارضه در دوران بارداری

پاپ اسمیر و کولپوسکوپی روتین از جمله روش‌های تشخیص این عارضه در بارداری است. همچنین برای تشخیص می‌توان برخی از آزمایش‌ها مانندHPV DNA typing را انجام داد تا نوع این ویروس زگیل تناسلی در بدن فرد مشخص شود.  

علت زگیل مقعدی در کودکان

اگر مادر در زمان بارداری به این ویروس مبتلا باشد می‌تواند آن را به نوزاد منتقل کند. طبق تحقیقات انجام‎شده، ویروس HPV در مایع آمنیوتیک زنان باردار وجود دارد و از آن راه به کودک منتقل می‌شود؛ بنابراین نوع زایمان طبیعی یا سزارین تفاوتی در انتقال ویروس به کودک ایجاد نمی‌کند. البته احتمال کمی وجود دارد که ویروس به کودک منتقل شود و اتفاقی بسیار نادر است. درمان این عارضه در مادر نمی‌تواند مانع انتقال ویروس شود، زیرا زمینه عفونت ویروسی قابل درمان نیست و ویروس همچنان در بدن فرد وجود خواهد داشت.  

راه پیشگیری

خوشبختانه واکسن HPV در دسترس است. این واکسن به افرادی که کمتر از 45 سال سن دارند داده می‌شود. افرادی که در سن 11 یا 12 سالگی، قبل از اینکه در اثر فعالیت جنسی در معرض ابتلا به ویروس قرار بگیرند، علیه HPV واکسینه می‌شوند، از ویروس مصون می­مانند. روش‌های دیگر برای کمک به جلوگیری از انتقال HPV و زگیل‌های مقعد شامل موارد زیر است:

• خودداری از تماس جنسی با فرد بیمار
• استفاده از روش‌های محافظتی مانند کاندوم
• کم کردن تعداد شریک‌های جنسی

عوارض

عفونت HPV می‌تواند منجر به موارد زیر شود:

سرطان گردن رحم

سرطان گردن رحم ارتباط نزدیکی با عفونت HPV دستگاه تناسلی دارد. انواع خاصی از HPV همچنین با سرطان‌های روده، مقعد، آلت تناسلی، دهان و گلو همراه هستند. عفونت HPV همیشه به سرطان منجر نمی‌شود، اما برای خانم‌ها مهم است كه به طور منظم آزمایش پاپ اسمیر انجام دهند، به خصوص افرادی كه به انواع مختلف زگیل مقعدی بدخیم آلوده شده‌اند.  

دیسپلازی مقعد

دیسپلازی مقعدی بر اثر تغییرات غیرطبیعی برخی زگیل‌ها به وجود می‌آید که پس از بیوپسی توسط پزشک زیر میکروسکوپ قابل مشاهده هستند. این تغییرات، دیسپلازی مقعدی نامیده می‎شود. این عارضه براساس نوع سلول به دو دسته تقسیم می‎شود: نئوپلازی داخل اپی‎تلیالی مقعدی درجه کم (LGAIN) نئوپلازی داخل اپی‎تلیالی مقعدی درجه زیاد (HGAIN) این عارضه اغلب بدخیم یا قابل بدخیم شدن است، اما هنوز به نواحی عمیق‎‌تر پوست نفوذ نکرده­ا‌ست. این سلول‌ها می‌توانند پیش‎‏نشانه‌ای برای سرطان مقعد باشند اما به‎‌خودی خود تبدیل به سرطان مقعد نشده‎اند و درمان آن‌ها متفاوت از سرطان مقعد است.  

زخم یا دیسپلازی دهانه رحم

زخم یا دیسپلازی دهانه رحم نیز معمولا ناشی از این ویروس است. روش‌های درمانی آن مانند فریز دهانه رحم،LEEP، بیوپسی مخروطی و کونیزاسیون به‎دلیل باریک کردن دهانه رحم و تغییر مخاط دهانه رحم می‌توانند سرعت اسپرم را کاهش دهند و رسیدن اسپرم به تخمک و بارور کردن آن را دشوارتر کنند.  

سوالات متداول

آیا زگیل‌ مقعدی خطرناک است؟

HPV می‌تواند باعث سرطان مقعد شود. بیش از 20 میلیون نفر در سراسر جهان به HPV مبتلا هستند، در حالی که خودشان اطلاعی از آن ندارند. بسیاری از این عفونت‌ها در صورت عدم درمان یا عدم تشخیص منجر به سرطان مقعد می‌شوند. زگیل‌های اطراف مقعد معمولا از نوع بی‌خطر این عارضه هستند، زیرا به راحتی قابل رویت هستند و می‌توان آن‌ها را درمان کرد.  

آیا این عارضه حتما باید درمان شود؟

بله. اگر زگیل های مقعدی برداشته نشوند، معمولا بزرگ شده و تعداد آنها افزایش پیدا می‎کند. همچنین در صورتی که زگیل های مقعدی درمان نشوند، احتمال ابتلای بیمار به سرطان مقعد افزایش می‎یابد.  

آیا زگیل مقعدی نشانه ایدز است؟

خیر. افراد مبتلا به HIV سریع‌تر به زگیل‌ های مقعدی مبتلا می‌شوند و می‌توانند آن را گسترش دهند.  

نقش این عارضه در باروری زنان چیست؟

باروری زنان متاثر از ویروس زگیل تناسلی و مقعدی نیست و بارداری می‌تواند با وجود این عارضه نیز اتفاق بیفتد.  

آیا ممکن است این عارضه پس از درمان دوباره عود کند؟

بله. احتمال دارد زگیل داخل مقعد به صورت دوره‎ای، پس از برداشته شدن دوباره عود کند. علت این اتفاق آن است که ویروسی که موجب این عارضه می‌شود، هنوز در بدن فرد وجود دارد.