علت بوی بد زیر بغل چیست؟
بوی بد زیر بغل از آن‌گونه مشکلاتی است که همه انسان‌ها برای یک بار هم که شده آن را تجربه کرده‌اند. این عارضه در بسیاری از افراد بروز کرده و بهطور معمول، امر نگران‌کننده‌ای به‌شمار نمی‌آید. با این حال، آشنایی با دلایل به‌وجود آورنده این مشکل به فرد کمک خواهد کرد تا احتمال بروز آن را به حداقل رسانده و شرایط خود را بهبود بخشد.
اصطلاح انگلیسی بوی زیر بغل
بوی بد زیر بغل در زبان انگلیسی با اصطلاحاتی نظیر bromhidrosis یا malodorous و osmidrosis شناخته می‌شود.
بوی زیر بغل نشانه چیست؟
بهطور معمول، بوی بد زیر بغل بر اثر عرق کردن پدید می‌آید. عرق بدن به خودی خود هیچ بویی ندارد، با این حال، ترکیب عرق با باکتری‌های روی پوست می‌تواند به تولید بوی نامطبوع منجر شود. اغلب، بوی عرق زیر بغل نشانه نامناسب بودن برنامه غذایی، وضعیت نامناسب بهداشت فردی، رویارویی با عوامل استرس‌زا یا بیماری‌هایی مانند دیابت است. از دیگر عوامل مرتبط با ایجاد بوی زیر بغل می‌توان به یائسگی، بارداری و قاعدگی اشاره کرد.
انواع غدد عرقی
غدد عرقی به دو نوع اصلی طبقه‌بندی می‌شوند:
غدد اکرین (eccrine)
غدد اکرین، بخش عمده‌ای از غدد ترشح‌کننده عرق بدن را به خود اختصاص داده و بهطور مستقیم روی پوست باز می‌شوند. با بالا رفتن دمای محیط، غدد اکرین عرق را در سطح پوست آزاد کرده و تلاش می‌کنند از این طریق به خنک شدن بدن کمک کنند. مصرف برخی مواد غذایی و نوشیدنی‌ها و همچنین استفاده از برخی داروها می‌تواند در بودار شدن ترشحات اکرینی موثر باشند.
غدد آپوکرین (apocrine)
غدد آپوکرین، بیشتر در مناطقی از بدن وجود دارند که پوشیده از مو و فولیکول‌های آن هستند. از این جمله می‌توان به زیر بغل و کشاله ران اشاره کرد.
غدد آپوکرین، تحت استرس فعالیت کرده و مایعی بدون بو را ترشح می‌کنند. این ماده هم در تماس با باکتری‌های روی پوست، تجزیه شده و بوی ناخوشایندی را ایجاد می‌کند که بوی بد زیر بغل هم از آن جمله است. غدد آپوکرین، پس از بلوغ شروع به فعالیت می‌کنند و به همین دلیل است که بهطور معمول، بوی عرق زیر بغل هم بعد از این دوران به مشام می‌رسد.
علت بوی زیر بغل
همانطور که گفتیم پوست بدن افراد دارای تعداد زیادی غدد عرقی است. عرق کردن از جمله عملکردهای اساسی بدن است که به خنک شدن آن کمک می‌کند. با وجود این، بعضی افراد بیش از حد معمول عرق می‌کنند که این حالت در اصطلاح هیپرهیدروز (hyperhidrosis) نامیده می‌شود. افراد مبتلا به این عارضه، بهویژه در نواحی زیر بغل، دست و پا به‌شدت عرق می‌کنند. همانطور که گفته شد، عرق به خودی خود هیچ بوی خاصی ندارد؛ با این حال، ترکیب آن با باکتری‌های روی پوست و تجزیه آن توسط همین باکتری‌ها، بوی ناخوشایندی را ایجاد می‌کند.
از دیگر علل بوی بد عرق می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
رعایت نکردن بهداشت
حمام نکردن، عوض نکردن به موقع لباس‌ها و شست‌وشوی نامناسب موجب می‌شود که باکتری‌ها در نواحی خاصی از بدن از جمله زیر بغل و کشاله ران تجمع کرده و بوی ناخوشایندی را ایجاد کنند.
برنامه غذایی نامناسب
مواد غذایی مصرفی نیز بر بوی بدن افراد و کودکان تأثیرگذار هستند. استفاده مداوم از خوراکی‌های بوداری نظیر سیر و پیاز و مصرف بیش از اندازه موادی مانند گوشت قرمز، شیر پاستوریزه، غذاهای فرآوری شده، خوراکی‌های حاوی قند و… در ایجاد بوی بد زیر بغل تأثیرگذار هستند.
ترس و اضطراب
مواجه شدن با عوامل استرس‌زا و بالا رفتن سطح اضطراب ممکن است با ایجاد بوی بد زیر بغل مرتبط باشد.
سندروم بوی ماهی
این بیماری بهدلیل تولید غیرطبیعی آنزیم فلاوین در بدن ایجاد شده و با بوی بد زیر بغل، ادرار و تنفس همراه است.
علت بوی زیر بغل در بارداری
در طول دوران بارداری، برخی تغییرات هورمونی در بدن فرد به‌وجود می‌آید که عطر بدن و بوی عرق زیر بغل فرد را نیز متفاوت می‌کند. البته، این بوی متفاوت حتما ناخوشایند نیست. با این حال، از آنجا که با بوی عادی فرد تفاوت دارد، ممکن است ایجاد نگرانی کند. بهطور معمول، مدتی پس از زایمان یا بعد از به اتمام رسیدن دوران شیردهی، بوی زیر بغل فرد دوباره به حالت معمول خود برمی‌گردد.
علت بوی زیر بغل کودکان
همانطور که پیش از این نیز گفته شد، غدد آپوکرین که در ایجاد عرق زیر بغل تأثیرگذار هستند، بهطور معمول و پس از بالغ شدن فرد، فعالیت خود را آغاز می‌کنند. بنابراین در حالت عادی، زیر بغل کودکان بوی ناخوشایندی ندارد. بهطور معمول، تعریق ناحیه زیر بغل و کشاله ران دختران از سنین 8 سالگی به بعد و پسران از حدود 9 سالگی به بعد اتفاق می‌افتد.
با این حال، در مواردی مشاهده شده که بوی زیر بغل برخی کودکانِ نوپا یا زیر هشت سال هم درست مشابه افراد بزرگسال است که این امری طبیعی نبوده و ممکن است نشانه وجود مشکلاتی باشد.
دلایل نگران‌کننده بوی بد زیر بغل کودکان
از جمله دلایل بوی بد زیر بغل کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بلوغ زودرس: از جمله عوامل موثر در ایجاد بوی زیر بغل کودکان می‌توان به بلوغ زودرس اشاره کرد.
- وجود مشکل در سوخت و ساز بدن: سوخت‌وساز نامناسب بدن نتیجه عملکرد نامطلوب غدد و ارگان‌های داخلی بوده و می‌تواند در تغییر بوی بدن کودک تأثیرگذار باشد.
- ابتلا به بیماری فنیل کتونوریک: این بیماری نوعی نقص مادرزادی نادر و خطرناک است که از جمله علائم آن می‌توان به بوی بد زیر بغل اشاره کرد.
- وجود عفونت در بدن: عفونت غدد داخلی یا هر نوع عفونت دیگری ممکن است در ایجاد بوی ناخوشایند زیر بغل موثر باشد.
با توجه به آنچه گفته شد، در صورت مشاهده هرگونه بوی غیرطبیعی در نوزاد یا کودک نوپا، والدین باید هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کرده و از سلامت کامل کودک خود اطمینان یابند.
پیشگیری از بوی بد زیر بغل
با انجام برخی کارها و در نظر گرفتن تمهیدات خاص می‌توان بوی عرق زیر بغل را کاهش داد یا از آن جلوگیری کرد. رعایت بهداشت فردی، تمیز نگه‌داشتن پوست، حمام روزانه و شست‌وشوی بدن با آب و صابون از جمله روش‌های ساده و در دسترسی هستند که به افراد کمک می‌کنند تا پس از انجام فعالیت‌های بدنی شدید نظیر ورزش، باکتری‌ها و عرق روی پوست را پاکیزه کرده و از ایجاد بوی ناخوشایند پیشگیری کنند.
پوشیدن لباس‌های آزاد و نخی هم می‌تواند در ایجاد جریان هوا در سطح پوست و جلوگیری از تعریق بیش از اندازه موثر باشد. اغلب پارچه‌هایی که از مواد شیمیایی و غیرطبیعی تولید شده‌اند، هوا را به خوبی از خود عبور نداده و در ایجاد بوی زیر بغل تأثیرگذار هستند.
مطالعات انجام شده نشان می‌دهند که از بین بردن موهای زائد نیز می‌تواند به شکل قابل‌توجهی در پیشگیری از بوی عرق زیر بغل موثر باشد.
از آنجا که فشار عصبی و واکنش به مسائل استرس‌زا نیز در بالا بردن میزان تعریق و بوی زیر بغل تأثیرگذار است، می‌توان دریافت که مدیریت استرس و کاهش اضطراب می‌تواند بروز این عارضه را به حداقل برساند. انجام برخی روش‌های خانگی در فصول مختلف سال هم می‌تواند در کاهش بوی بد زیر بغل موثر باشد.
