عمل بالون معده ( گاستریک بالون) چیست؟
در دنیای امروز، بیماری چاقی به‌طور فزاینده‌ای گسترش یافته است و سلامت بشر را تهدید می‌کند. عمل بالون معده (بالون یا بادکنک معده) یکی از روش های جراحی کاهش وزن است.
گاستریک بالون، روشی کمخطر برای کاهش وزن است. در این روش، بالون‌ها بخش قابل توجهی از فضای معده را اشغال می‌کنند و از این طریق، به کنترل اشتها و در نهایت کاهش وزن کمک می‌کنند.
در انیمیشن زیر عمل بالون معده و نحوه انجام آن تشریح گریده است.
عمل بالون معده به انگلیسی
بالن معده (Intragastric Balloon) یا گاستریک بالون (Gastric Balloon) یک روش پزشکی شناخته شده برای کاهش وزن است که در حال حاضر در بیشتر کشورهای جهان انجام می‌شود.
عمل گاستریک بالون برای چه کسانی مناسب است
عمل بالون معده به‌عنوان یک راهکار برای کاهش وزن، مناسب بزرگسالانی است که از طریق کنترل رژیم غذایی، ورزش و درمان‌های دارویی قادر به کاهش وزن نبوده و شاخص توده بدنی (BMI) بالایی دارند.
استفاده از این روش، موجب کاهش اشتها می‌شود و در کنار رعایت رژیم غذایی و انجام حرکات ورزشی، به افراد چاق کمک می‌کند تا وزن خود را کاهش دهند. به‌طور خلاصه، می‌توان گفت که عمل بالن معده برای افراد زیر مناسب است:
- افراد با اضافه وزنِ زیاد که از مشکلاتی نظیر آپنه خواب، درد مفاصل، فشار خون بالا و دیابت رنج می‌برند.
- افرادی که شاخص توده بدنی آن‌ها بین 30 تا 40 است.
- افرادی که بر اثر اضافه وزن مفرط دچار افسردگی شده‌اند.
- افرادی که از شدت چاقی در معرض ابتلا به سکته یا بیماری‌های قلبی قرار دارند.
عمل بالون معده برای چه کسانی مناسب نیست
در صورت وجود هر یک از موارد زیر، عمل بالن معده برای کاهش وزن، روش مناسبی نخواهد بود:
- داشتن سابقه جراحی مری یا معده؛
- اعتیاد به الکل، دارو یا مواد مخدر؛
- ابتلا به زخم معده، زخم اثنی‌عشر یا التهاب روده؛
- مصرف طولانی‌مدت داروهای ضدانعقاد خون؛
- ابتلا به سیروز کبدی؛
- ابتلا به نارسایی مزمن کلیوی؛
- بارداری.
آمادگی و مراحل انجام عمل بالون معده
جاگذاری بالون در معده یا به اصطلاح عمل گاستریک بالون، یک روش غیرجراحی جایگزین و موثر برای کم کردن حجم معده و به تبع آن، کاهش وزن است.
در این روش، ابتدا کیسه‌ای از جنس سیلیکون و نرم که فاقد هواست از طریق دهان و با عبور از مری، وارد معده می‌شود. هوا یا مایع پرکننده داخل بالون بسته به اندازه معده بیمار و نوع بالون از 500 تا 800 سی‌سی متغیر است. در ادامه در مورد این روش و مراقبت‌های قبل و بعد از آن بیشتر توضیح خواهیم داد.
آمادگی قبل از عمل بالن معده
انجام برخی معاینات پزشکی و آزمایش‌ها، از پیش‌نیازهای عمل بالون معده هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آزمایش خون برای کنترل شرایط عمومی بدن، شامل بررسی تعداد گلبول‌های قرمز، میزان قند خون، میزان سدیم، پتاسیم و کراتین خون و ارزیابی آلبومین، تری‌گلیسیرید و کلسترول؛
- آزمایش انعقاد خون؛
- تست انگل؛
- تست بارداری؛
- نوار قلب؛
- تست ریه؛
- آندوسکوپی مری، معده و اثنی‌عشر؛
- آزمایش میکروب هلیکوباکتری پیلوری؛
- سونوگرافی از محفظه شکمی؛
- رادیوگرافی از قفسه سینه؛
- مشاوره روانشناسی.
پس از انجام این آزمایش‌ها، دستورالعملی ازسوی تیم درمان و پزشک متخصص ارائه خواهد شد که بیمار ملزم است از آن‌ها پیروی کند. در اغلب موارد، بیمار طبق دستور پزشک باید چند ساعت قبل از انجام عمل، از خوردن غذا و دارو اجتناب کند؛ بنابراین لازم است پیش از عمل، به دقت با پزشک متخصص مشورت کرده و توصیه‌های او را جدی بگیرد.
مراحل انجام گاستریک بالون
بالون معده یا گاستریک بالون، شیوه‌ای آسان و بدون درد است که با استفاده از روش آندوسکوپی انجام می‌شود. پزشک متخصص برای راحتی بیشتر، پیش از انجام عمل، یک آرام‌بخش ضعیف یا در مواردی، داروی بیهوشی برای بیمار تجویز می‌کند.
ورود لوله انعطاف‌پذیر و باریک آندوسکوپی به مری و معده چندان خوشایند نیست، با این حال، طی این عمل، بیمار هیچگونه دردی احساس نخواهد کرد. سر لوله آندوسکوپی ظریف و مجهز به دوربین کوچکی است و به پزشک این امکان را می‌د‌هد که محل عمل بالون را به دقت مشاهده کند. سپس بالون توخالی با هوا یا ماده مخصوصی پر و شناور می‌شود.
در ویدئوی زیر می‌توانید مراحل انجام این عمل را به‌طور کامل مشاهده کنید.
انواع بالن معده(انواع روش‌های جایگذاری بالون معده)
این عمل به روش‌های مختلفی با توجه به نظر پزشک و شرایط بیمار انجام می‌شود که به شرح زیر است.
روش obalon
یکی از روش های عمل بالون معده روش obalon است. در این روش بالون‌ها به صورت کپسول‌های کوچک قابل بلع به بیمار داده می‌شوند.
این روش در اصطلاح پزشکی Obalon Balloon System نامیده می‌شود. در روش obalon که به طریق غیرجراحی انجام می‌شود، جاگذاری بالون‌ها به 6 ماه زمان نیاز دارد و در 6 ماه بعدی کاهش وزن اتفاق میافتد.
در 6 ماه نخست این فرآیند، 3 بالون به تدریج و در فواصل یک تا دو ماهه وارد معده بیمار شده و با گاز پر می‌شوند؛ به این ترتیب، بالون‌ها قسمتی از معده را پر کرده و حجم معده را کاهش می‌دهند. پس از آخرین مرحله، بالون‌ها تا 6 ماه در معده بیمار باقی مانده و پس از آن با استفاده از آندوسکوپی از بدن وی خارج می‌شوند.
لازم به یادآوری است که در کل دوره 12 ماهه، فرد باید رژیم غذایی خود را به‌خوبی رعایت کرده و ورزش کند. در انیمیشن زیر اطلاعات مفیدی در مورد این نوع از بالون‌ها بیان شده است.
روش reshape
در روش reshape برای جاگذاری بالون معده، فرد بیهوش می‌شود و سپس پزشک متخصص با استفاده از یک آندوسکوپ، دو بالون متصل به‌هم و خالی را از طریق دهان وارد معده او می‌کند. بعد از قرار گرفتن دو بالون در جای مخصوص، آن‌ها با محلول آّب و نمک که دارای رنگی آبی است، پر می‌شوند.
در این روش فرد حدود 20 دقیقه تحت عمل آندوسکوپی قرار خواهد گرفت. مدت زمان عمر بالون‌هایreshape 6 ماه است. اگر بنا بر هر دلیلی این بالون‌ها سوراخ شده یا بترکند، رنگ ادرار فرد آبی خواهد شد. این بالون‌ها پس از 6 ماه از طریق آندوسکوپی از معده بیمار خارج می‌شوند.
درانیمیشن زیر ویژگی این نوع از بالن‌ها و روش جاگذاری آن در معده تشریح گردیده است.
روش orbera برای جاگذاری بالون معده
در روشorbera ، تنها از یک بالون پر از آب و نمک استفاده می‌شود. در این روش، پزشک از طریق آندوسکوپی بالون را در معده جاگذاری و سپس آن را از محلول آب و نمک پر می‌کند. این بالون که حدود 550 میلی‌لیتر حجم دارد، 6 ماه در معده فرد باقی می‌ماند و پس از آن از طریق آندوسکوپی خارج می‌شود.
روش TransPyloric Shuttle
TransPyloric Shuttle (TPS) یک روش دیگر جاگذاری بالون معده برای کاهش وزن است. در این روش از یک بالون که قابلیت جابه‌جایی دارد، استفاده می‌شود. نحوه عملکرد این بالون متفاوت است.
شاتل TPS، پس از ورود به معده با مواد مخصوصی پر می‌شود و با جاگیری مناسب بر جریان خروجی معده تأثیر می‌گذارد. این بالون هوشمند، روند خروج مواد غذایی از معده را کند می‌کند. در واقع عملکرد این بالون به این نحو است که فرد زودتر احساس سیری می‌کند و تا مدت‌ها احساس گرسنگی به او دست نمی‌دهد.
این بالون، یک سال می‌تواند در معده فرد باقی بماند. شیوه عملکرد این بالون هوشمند را می‌توانید در ویدئوی زیر مشاهده کنید.
روشspatz3
در روشspatz3 ، ابتدا پزشک بالون را با حجم کمی از مایع پر کرده و سپس براساس اشتهای بیمار، حجم آن را کم یا زیاد می‌کند. در این روش برخلاف روش‌های دیگر، بالون تا یک سال می‌تواند در معده فرد باقی بماند.
یکی از مزایای این روش بالون معده نسبت به روش‌های دیگر، قابل تحمل بودن آن برای فرد است. در روش‌های دیگر، گاهی حجم زیاد بالون موجب عوارضی مانند حالت تهوع شده و حتی باعث می‌شود بیمار زودتر از موعد مقرر، خواستار خارج شدن بالون از معده‌اش شود. روش sptaz3 این مشکلات را ندارد.
یکی از تفاوت‌‌های اصلی روشspatz3 با orbera، در نحوه پرکردن بالون جاگذاری شده در معده است. در روش spatz3 از تمام ظرفیت بالون به یک‌باره استفاده نمی‌شود و حجم بالون قابل تنظیم است. نتایج به ما نشان داده که استفاده از این بالون، نسبت به بالون‌های غیرقابل تنظیم، موثرتر بوده است.
این روش عوارضی مانند حالت تهوع و درد را نخواهد داشت و اگر بیمار تشخیص دهد به حجم فعلی عادت کرده، می‌تواند با افزایش حجم بالون، سایز معده خود را در طول یک سال تغییر دهد.
درانیمیشن زیر ویژگی‌های این نوع از بالن تشریح گردیده است.
فرق بالون پرشده با مایع و گاز
در انواع روش‌های بالون معده، عوارضی مانند حالت تهوع و درد در بالون‌هایی که با گاز پر می‌شوند، کمتر است، زیرا این بالون‌ها سبک‌تر هستند و فرد کمتر آن‌ها را احساس می‌کند. در مقابل، بالون‌های مایع سنگین‌تر هستند و ممکن است با ایجاد حس سیری بیشتر و زودتر در فرد، منجر به کاهش وزن بیشتری شوند.
روند خارج کردن بالون از معده
به‌طور معمول، پس از گذشت 6 ماه باید بالون از معده خارج شود. این کار هم در یک عمل سرپایی، تحت‌نظر پزشک متخصص و تیم درمان و با استفاده از روش آندوسکوپی انجام می‌شود. روند خارج کردن بالون از معده حدود 15 دقیقه طول می‌کشد و پس از آن لازم است بیمار در همان بیمارستان یا کلینیک محل انجام عمل، برای یک ساعت تحت نظر قرار بگیرد.
محدودیت‌ها و مراقبت‌های پس از عمل
پس از جاگذاری بالون در معده، پزشک متخصص دستورالعمل جامعی را در اختیار بیمار قرار داده و مراقبتها و محدودیت‌های پس از جاگذاری بالون را به تفصیل برای وی شرح خواهد داد.
پس از بالون معده، بیمار باید به‌طور مرتب به پزشک مراجعه کند و تحت‌نظر باشد. توصیه می‌شود بیمار در مدت زمان به همراه داشتن بالون، مایعات بیشتری بنوشد. بهتر است هنگام غذا خوردن دقت کرده و از بلعیدن تیغ ماهی یا استخوان‌های ریز بپرهیزد.
نوشیدن مایعات گازدار و حاوی کافئین به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. در عین حال، لازم است بیمار مصرف شیرینی‌جات و چربی را محدود کند.
برخی مراقبت‌های معمول پس از این عمل در زیر آورده شده است.
مراقبت‌های عمومی بعد از بالون معده
- برای مدتی فقط به پهلوی چپ بخوابد.
- هنگام استراحت، سر خود را بالاتر از بدنش قرار دهد.
- حدود 6 ساعت پس از انجام عمل از خوردن و آشامیدن خودداری کند.
- پس از گذشت 6 ساعت از عمل، به تدریج نوشیدن مایعات را آغاز کند.
- در روزهای نخستین پس از عمل، از سرم و داروهای تقویتی استفاده کند تا ضعیف نشود.
- تا یک هفته، تنها از مایعات تغذیه کند.
- از هفته دوم، به‌تدریج غذاهای نرم را جایگزین مایعات کند.
- به‌طور معمول، پس از سه هفته، رژیم غذایی عادی خود را شروع کند.
عمل بالون معده توسط چه متخصصی انجام می‌شود؟
با توجه به آشنایی متخصصان دستگاه گوارش با نحوه عملکرد دستگاه هاضمه و طرز استفاده از آندوسکوپی و همین طور با تکیه بر دانش این گروه از پزشکان برای مواجهه با خطرات احتمالی و عوارض جانبی، توصیه می‌شود عمل بالن معده فقط و فقط با نظارت تیم پزشکی و توسط متخصصان گوارش و دستگاه هاضمه یا تحت‌نظر جراحان لاغری انجام شود.
مدت زمان لازم برای انجام بالون معده (گاستریک بالون)
گاستریک بالون، یک عمل سرپایی است که انجام آن حدود نیم ساعت طول می‌کشد و نیازی به بستری شدن ندارد و به‌طور معمول، پس از گذشت 6 ماه، با استفاده از همان روش آندوسکوپی، بالون از معده خارج خواهد شد.
مدت زمان دوره نقاهت
همان‌طور که گفته شد، انجام عمل بالون معده تنها حدود نیم ساعت طول می‌کشد. بعد از انجام عمل، بیمار به مدت 2 ساعت در محل کلینیک تحت مراقبت قرار گرفته و پس از آن ترخیص می‌شود. بهتر است در طول عمل و پس از آن، شخصی بیمار را همراهی کند.
توقعات بیمار بعد از عمل
انتظار می‌رود انجام این عمل با کاهش 10 تا 15 درصدی وزن همراه باشد. برای کسب بهترین نتیجه، بیمار باید سبک زندگی خود را تغییر داده و از برنامه غذایی کم‌کالری، منظم و سالمی پیروی کند. در عین حال، انجام فعالیت‌های ورزشی مداوم در زمان همراه داشتن بالون و پس از خارج کردن آن، به بیمار کمک می‌کند به‌تدریج وزن بیشتری را از دست بدهد. علاوه بر این، انتظار می‌رود بسیاری از مشکلات ناشی از چاقی بیمار برطرف شوند.
مزایای عمل بالون معده
از مزایای قابل توجه عمل گاستریک بالون می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سرپایی بودن عمل؛
- مدت زمان کوتاه نیم ساعته؛
- عدم نیاز به بیهوشی کامل؛
- دوران نقاهت کوتاه‌مدت؛
- عدم نیاز به بستری شدن؛
- به صرفه بودن آن در مقایسه با جراحی؛
- از دست دادن حدود 10 تا 15 درصد از وزن در 6 ماهه پس از عمل؛
- بهبود نسبی بیماری‌های دیابت و اختلالات قلبی و ناراحتی‌های مربوط به چاقی مفرط.
عوارض جانبی گاستریک بالون
به‌طور معمول، بالون معده روشی موثر و بی‌خطر است. با این حال، انجام هر کاری ممکن است با برخی عوارض جانبی نیز همراه باشد. از عوارض جانبی احتمالی این عمل می‌توان موارد زیر را نام برد:
- درد
- تهوع
- ریفلاکس
- نفخ شکم
- سوء‌هاضمه
- اسهال
لازم به ذکر است که موارد یادشده، از جمله عوارض قابل کنترل و کوتاه مدتی هستند که پس از گذشت چند روز با مصرف دارو و به‌کارگیری توصیه‌های پزشکی بهبود می‌یابند.
عمل بالون در موارد نادری پیامدهای حادی را به‌دنبال دارد. موارد زیر عوارضی هستند که به‌ندرت مشاهده شده‌اند:
- ترکیدن بالون
- حرکت بالون درون دستگاه گوارش و مسدود کردن روده
- نشت بالون
- ایجاد زخم یا سوراخ در معده
- این عمل در موارد بسیار نادری به مرگ بیمار منجر خواهد شد.
افراد مشهوری که این عمل را انجام داده‌اند
بسیاری از هنرمندان، افراد مشهور و سلبریتی‌های سراسر جهان هم درست مانند افراد عادی با معضل چاقی دست به گریبان بوده و به‌دنبال راهکاری برای مقابله با آن هستند. از میان افراد مشهور ایرانی که عمل بالون معده را انجام داده‌اند می‌توان به هنرمندانی مانند بهاره رهنما و نعیمه نظام‌دوست اشاره کرد.
نارضایتی بعضی از افراد پس از خارج کردن بالون، به‌دلیل رعایت نکردن نکات ضروری مانند رژیم غذایی و ورزش است که منجر به اضافه وزن بعد از برداشتن بالون شده است. همین امر نشان‌دهنده آن است که در طول عمل و پس از خارج کردن بالون، فرد باید سبک زندگی خود را به‌طور کامل تغییر داده و علاوه بر رعایت رژیم غذایی، به‌طور منظم و مداوم ورزش کند.
تجربه عمل بالون معده
https://vod.zibaclick.com/media/27219/playlist.m3u8هزینه بالن معده در ایران
این عمل در ایران با قیمت مناسبی در حدود 3 تا 5 میلیون انجام می‌شود. مواردی مانند خصوصی یا دولتی بودن بیمارستان و تبحر جراح و وسایل استفاده شده، در میزان هزینه عمل موثر خواهند بود.
سوالات متداول
به‌طور معمول، پرسش‌های مختلفی درباره این عمل مطرح می‌شود. در اینجا به برخی از این پرسش‌ها پاسخ می‌دهیم.
با عمل بالون معده چقدر از وزن بیمار کم می‌شود؟
به‌طور کلی انتظار می‌رود با این عمل، بیمار حدود 10 تا 15 درصد از وزن خود را از دست بدهد. به‌عنوان مثال، فردی که 100 کیلوگرم وزن دارد با استفاده از این روش، حداکثر می‌تواند 15 کیلوگرم از وزن خود را کم کند.
آیا عمل بالن معده، فرد را در انجام فعالیت‌های فیزیکی دچار محدودیت می‌کند؟
به‌طور معمول تا یک هفته پس از عمل، فعالیت فیزیکی فرد محدود شده و باید به بالون عادت کند. پس از این مدت، هیچ محدودیتی وجود ندارد.
آیا بیمار بالون جاگذاری شده را احساس می‌کند؟
بله. در برخی موارد و هنگام خم شدن ممکن است بالون را احساس کند.
بیمار بعد از انجام عمل می‌تواند به محل کار خود مراجعه کند؟
پیشنهاد می‌کنیم بین 2 تا 4 روز مرخصی گرفته و استراحت کند.
بعد از خارج کردن بالون، وزن از دست رفته دوباره برمی‌گردد؟
هر چند عمل بالون معده یک روش موثر و ساده برای کاهش وزن بهشمار می‌رود، با این حال، هیچ‌یک از روش‌های پزشکی مرسوم و موثر در کاهش وزن به تنهایی تأثیرگذار نیستند و این روش‌ها در صورتی تاثیرات پایداری خواهند داشت که با رعایت رژیم غذایی و تحرک کافی توأم باشند.
منابع
