تبخال تناسلی زنان (هرپس) چیست؟
تبخال تناسلی زنان، نوعی بیماری شایع جنسی است که از طریق ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) ایجاد می‌شود. رابطه جنسی، راه اصلی ابتلا به این ویروس است. پس از عفونت اولیه، ویروس در بدن خفته می‌ماند و ممکن است پس از گذشت چند سال فعال شود.
اصطلاح تبخال تناسلی به انگلیسی
این عارضه به انگلیسیHerpes Simplex Virus و به اختصار HSV نامیده می‌شود. در اصطلاح عامیانه به این بیماری women genital herpes نیز گفته می‌شود.
علائم تبخال تناسلی در زنان
ویروس تبخال تناسلی زنان می‌تواند باعث تب، تورم غدد لنفاوی و زخم در ناحیه تناسلی شود. با این حال، بیشتر افرادی که به HSV آلوده هستند، هیچ علامت یا نشانه‌ای ندارند یا علائم و نشانه‌های آن‌ها بسیار خفیف است. علائم این عارضه معمولا 2 الی 12 روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس نمایان می‌شوند. این علائم به جز آنچه بیان کردیم، ممکن است شامل موارد زیر باشند:
درد یا خارش
فرد مبتلا به تبخال، ممکن است درد و حساسیت را در ناحیه تناسلی خود تجربه کند.
برجستگی‌های کوچک قرمز یا تاول‌های سفید ریز
ممکن است در بدن فرد مبتلا، چند روز یا چند هفته بعد از عفونت، برجستگی‌های کوچک قرمز یا تاول‌های سفید ریزی در ناحیه تناسلی او دیده شوند.
زخم
زخم ممکن است هنگام ترکیدن یا خونریزی تاول‌ها ایجاد شود و دردناک باشد. در ابتدای بیماری، فرد ممکن است علائمی مانند علائم آنفلوآنزا را تجربه کند. این علائم می‌تواند شامل تورم غدد لنفاوی در کشاله ران، سردرد، درد عضلانی و تب باشد.
شکل ظاهری تبخال تناسلی زنان
ویروس تبخال تناسلی زنان از نظر اندازه و تعداد متفاوت هستند اما مانند تبخال دهان، شبیه جوش یا تاول‌های پر از مایع به نظر می‌رسند. شیوع تبخال تناسلی در مردان و زنان به یک اندازه نیست و در زنان بیشتر است.
انواع تبخال تناسلی زنان
بسیاری از افراد پس از قرار گرفتن در معرض ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) به این عارضه دچار می‌شوند. دو نوع از این ویروس وجود دارد:
- هرپس سیمپلکس 1(HSV-1) یا هرپس دهانی که معمولا دهان را درگیر می‌کند، اما می‌تواند باعث به وجود آمدن ویروس نوع دو و در نتیجه تبخال در ناحیه تناسلی شود. این نوع ویروس بسیار شایع است و اغلب در کودکان بروز پیدا می‌کند.
- هرپس سیمپلکس 2(HSV-2) یا هرپس ناحیه تناسلی، نوعی عفونت مقاربتی که ناحیه تناسلی را درگیر می‌کند و در زنان بیش از مردان اتفاق می‌افتد.
طبق آمار سازمان بهداشت جهانی (WHO)، 67 درصد افراد زیر 50 سال به هرپس سیمپلکس 1 و 11 درصد از افراد بین 15 تا 49 سال به هرپس سیمپلکس 2 مبتلا می‌شوند.
چگونگی ابتلا به هرپس
در هرپس نوع یک (HSV-1) فرد از طریق ارتباط دهانی این ویروس را از فرد بیمار دریافت می‌کند که علاوه بر تبخال روی لب، موجب بروز تبخال در ناحیه تناسلی وی می‌شود.
هرپس نوع 2 (HSV-2) در کسانی که از نظر جنسی فعال هستند و رابطه جنسی محافظت نشده دارند، یعنی از راه مقاربت اتفاق می‌افتد. همچنین لمس ناحیه درگیر عارضه، زخم یا مایعات شخص آلوده، باعث انتقال این عارضه می‌شود.
هردو نوع ویروس تبخال تناسلی زنان دائمی هستند و با مصرف دارو می‌توان از عوارض آن‌ها جلوگیری کرد.
محل تبخال تناسلی در زنان
وقتی فردی مبتلا به تبخال دستگاه تناسلی است، ویروس در دسته‌های عصبی پایه ستون فقرات، خفته است. هنگامی که ویروس دوباره فعال می‌شود (از خواب بیدار می‌شود)، مسیرهای عصبی را تا رسیدن به سطح پوست میپیماید. از آنجا که اعصاب دستگاه تناسلی، ران‌ها و باسن به هم مرتبط هستند، فرد می‌تواند شیوع بیماری را در هر یک از این مناطق تجربه کند. دیگر مناطق شامل ناحیه واژن، دستگاه تناسلی خارجی و دهانه رحم می‌شوند.
عوارض تبخال تناسلی در زنان
از جمله عوارض تبخال تناسلی زنان غیر از درد و خارش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
مشکلات مثانه
در برخی موارد، زخم‌های مرتبط با تبخال دستگاه تناسلی می‌تواند باعث التهاب در اطراف لوله‌ای شود که ادرار را از مثانه به خارج منتقل می‌کند. تورم می‌تواند مجرای ادرار را برای چند روز ببندد و فرد را مجبور کند برای تخلیه مثانه خود از سوند استفاده کند.
مننژیت
در موارد نادر، عفونت HSV می‌تواند منجر به التهاب غشاها و مایع مغزی نخاعیِ اطراف مغز و نخاع شود.
التهاب رکتال (پروکتیت)
ویروس تبخال تناسلی زنان می‌تواند منجر به التهاب پوشش روده شود.
بیماری شدید
در افرادی که دارای نقص ایمنی هستند مانند کسانی که عفونت HIV پیشرفته دارند، تبخال تناسلی می‌تواند علائم شدیدتری داشته باشد و به‌طور مکرر عود کند. برعکس این موضوع هم امکانپذیر است. ابتلا به این عارضه می‌تواند فرد را بیشتر در معرض خطر ابتلا به HIV قرار دهد.
در مواقع نادر، ابتلا به ویروس تبخال تناسلی زنان می‌تواند منجر به عوارض شدیدتری مانند آنسفالیت (عفونت مغزی) یا کراتیت (عفونت چشم) ، هپاتیت، نکروز شبکیه یا عفونت شود.
امکان انتقال تبخال و زگیل تناسلی زنان از مادر به نوزاد در بارداری
انتقال عفونت تبخال ناحیه تناسلی از مادر به نوزاد در هنگام تولد امکانپذیر است.
میزان انتقال به این بستگی دارد که آیا ضایعات تبخال تناسلی در زنان در زمان زایمان وجود داشته‌اند یا خیر. در صورت عدم وجود ضایعات تبخال دستگاه تناسلی، مادر مبتلا می‌تواند نوزاد سالمی را به دنیا بیاورد.
اگر تبخال تناسلی در زنان هنگام زایمان فعال باشد، یا اگر مادر در زمان نزدیک به زایمانش به این عارضه مبتلا شود، در این صورت انجام سزارین می‌تواند به کاهش خطر انتقال تبخال تناسلی زنان باردار به نوزادان کمک کند.
اگر فرد بارداری تبخال دستگاه تناسلی ندارد، باید از برقراری رابطه جنسی با شوهر مشکوک، بهویژه در سه ماهه آخر بارداری بپرهیزد.
عوارض تبخال در نوزادان
اگر یک نوزاد تازه متولدشده در معرض خطر ابتلا به هرپس قرار بگیرد، عواقب آن می‌تواند شدید و حتی کشنده باشد. در نوزادان، عفونت می‌تواند در پوست، چشم‌ها، دهان، سیستم عصبی مرکزی یا کل بدن گسترش یابد. از سوی دیگر، این ویروس می‌تواند به یکباره بر چند اندام مختلف تاثیر بگذارد.
تأثیر روانی- اجتماعی
تبخال تناسلی زنان هرچند تهدیدی جدی محسوب نمیشود، اما ناراحت کننده است و منجر به برخی از ننگ‌های اجتماعی و پریشانی روانشناختی می‌شود. این عارضه می‌تواند تأثیر مهمی در کیفیت زندگی و روابط زناشویی داشته باشد. با این حال، نباید نگران بود. با گذشت زمان، بیشتر افراد مبتلا به هر نوع تبخال زندگی خود را با این عفونت تنظیم می‌کنند.
راه‌های پیشگیری از ابتلا به تبخال تناسلی در زنان
در ادامه چندین روش برای پیشگیری از انتقال ویروس تبخال تناسلی زنان معرفی شده است:
استفاده از کاندوم
فردی که از هرپس رنج میبرد، باید هنگام برقراری رابطه جنسی از همسرش بخواهد از کاندوم استفاده کند. انجام این کار می‌تواند از آلوده شدن دستگاه تناسلی طرف مقابل جلوگیری کند. لمس کردن بافت آلوده با دهان، دستگاه تناسلی یا مقعد می‌تواند فرد را در معرض ابتلا به ویروس قرار دهد.
آزمایش دادن
آزمایش دادن به طور منظم، این اطمینان را به فرد می‌دهد که حامل ویروس نشده است؛ بهویژه اگر از نظر جنسی فعال است.
عدم دوش گرفتن زیاد یا استفاده از محصولات خوشبو کننده واژن
دوش گرفتن زیاد می‌تواند تعادل باکتری‌های مفید را در واژن مختل کرده و فرد را مستعد ابتلا به عفونت‌های ویروسی و باکتریایی کند.
عدم ارتباط جنسی هنگام دیدن علائم
افراد مبتلا به عفونت HSV دستگاه تناسلی، باید هر زمان که علائم تبخال دستگاه تناسلی را مشاهده کردند، از فعالیت جنسی و لمس عارضه خودداری کنند. ویروس تبخال تناسلی زنان در صورت بروز علائم، مسری است.
زدن واکسن
تحقیقات زیادی برای کشف روش‌های پیشگیری در برابر عفونت HSV مانند واکسن‌ها در حال انجام است. (ترکیباتی که برای محافظت در برابر عفونت‌های مقاربتی می‌توانند در داخل واژن یا رکتوم اعمال شوند.)
افزایش آگاهی
افزایش آگاهی درباره عفونت HSV و علائم آن، می‌تواند به پیشگیری از شیوع آن کمک کند.
سوالات متداول
آیا تبخال تناسلی زنان برگشت‌پذیر است؟
پس از عفونت اولیه، ویروس می‌تواند در سلول‌های عصبی مناطق آسیب‌دیده بدن خفته باقی بماند. ویروس خفته می‌تواند دوباره فعال شده و باعث عود عارضه شود. اگر تبخال و زگیل تناسلی زنان برگردد، فرد مبتلا تنها از علائم جزئی رنج میبرد و بدون درمان، این بیماری به سرعت بهبود می‌یابد. با این حال، در تعداد کمی از بیماران، برگشت آن می‌تواند مشکلساز باشد.
آیا تبخال تناسلی در زنان خطرناک است؟
تبخال تناسلی در زنان، کشنده نیست و معمولا هیچ مشکل جدی برای سلامتی ایجاد نمی‌کند. اگرچه شیوع هرپس می‌تواند آزاردهنده و دردناک باشد، اما اولین‌بار ابتلا به این بیماری معمولا دردناکتر است.
زنان باردار در صورت مشاهده علائم چه باید بکنند؟
زنان باردار در صورت مشاهده تبخال دستگاه تناسلی باید به ارائهدهندگان خدمات درمانی مراجعه کنند تا از عدم وجود این ویروس مطمئن شوند و در صورت ابتلا اقدام به مصرف دارو کنند. جلوگیری از ابتلا به عفونت تبخال دستگاه تناسلی برای خانم‌ها در اواخر بارداری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا همان‌طور که گفتیم این زمانی است که خطر ابتلای نوزاد به این عارضه زیاد و خطرناک است.
چه زمانی زنان برای درمان باید به پزشک مراجعه کنند؟
در صورتی که فرد دارای علائم حادی مانند موارد زیر باشد، باید به پزشک مراجعه کند:
- تبخال دستگاه تناسلی شدید بوده یا فرد در ادرار مشکل داشته باشد.
- اگر فرد باردار علائم را مشاهده کند.
- هرپس حداقل 6 بار در سال عود کند.
- اگر فرد درد زیاد و تب طولانیمدت داشته باشد.
