لکه های کبدی: علائم، علت، عوارض و راه پیشگیری

 لکه های کبدی چگونه و چرا ایجاد می‌شوند؟

پوست ‌به‌عنوان یک عضو بسیار مهم بدن، در زیبایی ظاهر و جذابیت افراد تاثیر زیادی دارد. پوست بدون لک، نشان‌دهنده سلامت فرد است و تردیدی نیست که هر نوع ضایعه‌ای از جمله لکه های کبدی از زیبایی پوست کم می‌کند.

برخی از تغییرات پوست با افزایش سن رخ می‎دهد، مانند لکه‌های سنی غیرمعمول که به آن‎ها لک های پوستی کبدی می‌گویند. البته باید گفت این لکه‌ها ارتباطی با عملکرد کبد ندارد.

این عارضه که به «لکه های پیری» نیز معروف هستند، اغلب در افراد مسنی رخ می‌دهد که بیشتر در معرض نور خورشید بوده‌اند.

در ادامه درباره لک های کبدی و علل ایجاد آن‌ها، بیشتر صحبت می‌کنیم.

لک کبدی به انگلیسی

معادل انگلیسی لکه های کبدی روی پوست، Liver spots است. این عارضه یکی از انواع لک‌های لنتیگو است که به آن لکه‌های لنتیگو خورشیدی Solar Lentiginosis یا agespots نیز گفته می‎شود، زیرا یکی از علل اصلی ایجاد این لکه‌ها نور خورشید است.

نشانه‌های ایجاد لک پوستی کبدی

لک کبدی، به صورت لکه‌های قهوه‌ای روشن یا تیره، معمولا در قسمت‎هایی که بیشتر در معرض نور آفتاب قرار دارند، مانند صورت، دست‌ها، شانه‌ها، بازوها و پوست سر مشاهده می‌شوند.

این لکه‌ها، اندازه‌هایی‌ بزرگ‌تر از کک و مک دارند و می‌توان گفت حدود 2.5 سانتی‌متر هستند. لک ‌های پوستی کبدی، مسطح هستند و بیشتر بیضی‌مانند دیده می‌شوند. افراد با پوست روشن بیشتر در معرض این عارضه قرار می‌گیرند.

این عارضه پوستی ممکن است به‎تدریج و با گذشت زمان، روی پوست ایجاد شود و در مواردی هم به یکباره اتفاق بیفتد.

در واقع در بیشتر اوقات، با افزایش سن و ورود به میانسالی می‌توان نشانه‌های اولیه بروز این لک‌ها را تماشا کرد.

در این سن دیگر پوست قادر به ترمیم خود در مقابل نور آفتاب نیست و لکه های کبدی در این گروه سنی (اغلب 40 تا 60 سالگی)، به‌ویژه در افرادی که زمان بیشتری در معرض نور خورشید هستند، شایع‎تر است و زودتر خود را نشان می‌دهد.

تشخیص انواع لکه های پوستی کبدی

برای تشخیص و تفکیک لک های کبدی از دیگر عارضه‌ها، فرد باید به پزشک مراجعه کند. متخصصان پوست به راحتی می‌توانند این عارضه را تشخیص دهند.

اگر فرد یا پزشک نگران این باشد که این لکه‌ها ممکن است علت دیگری داشته باشند، احتمالا فرد مجبور به انجام بیوپسی پوست (نمونه‌برداری از پوست ) شود.

در بیوپسی، پزشک نمونه کوچکی از پوست فرد را برمی‌دارد. برای انجام این کار، فرد تحت بی‌حسی موضعی قرار می‌گیرد.

پس از گذر از این مرحله ،نمونه برای معاینه به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. مطالعات بر روی نمونه نشان می دهد که آیا این علائم مربوط به لکه های کبدی است یا خیر.

علت ایجاد لکه های کبدی روی پوست بدن چیست؟

یک تصور غلط درباره این عارضه وجود دارد و آن این است که علت ایجاد لک های کبدی، بیماری‌های کبدی است. این تصور اشتباه است. سه دلیل عمده ایجاد لکه های پوستی کبدی عبارتند از:

نورخورشید

 نور ماوراء‎بنفش ‌خورشید، یکی از مهم‌ترین علل ابتلا به این عارضه است. لک‎های پوست، ارتباط مستقیمی با سلول‎های رنگدانه (ملانین) پوست دارند.

خورشید دارای اشعه‎های خطرناکی است که باعث افزایش تولید ملانین می‌شود. در واقع، پوست برای محافظت از خود در برابر نور خورشید، ملانین تولید می‎کند.

پوستی که سال‌ها در معرض تابش نور آفتاب باشد، بیش از حد طبیعی، ملانین تولید می‌کند که به مرور زمان منجر به ایجاد لکه های قهوه‎ای روی پوست می‌شود.

گفتنی است برنزه کردن پوست حتی با اینکه بر اثر نور ماورا‌ءبنفش اتفاق نمی‌افتد نیز می‌تواند همین تاثیر را روی پوست داشته باشد و منجر به ایجاد لکه های پوستی شود.

افزایش سن (پیری)

بالا رفتن سن (از 40 سال به بالا) موجب تولید بیشتر ملانین در پوست می‌شود. این اتفاق، صرف‎نظر از قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء‎بنفش، باعث پیدایش لکه های کبدی می‌شود.

در افراد میانسال، پوست رو به خشکی می‎رود و لایه‌های چربیِ زیر پوست کمتر می‌شود. زمانی که پوست در معرض نور خورشید قرار می‌گیرد، لکه ها ظاهر می‌شوند، اما در فردِ ۲۰ یا ۲۵ ساله که هنوز چربی‌های صورتش یا همان کلاژن‌ها از بین نرفته‌اند، این اتفاق اغلب نمی‌افتد.

وراثت

این عارضه می‌تواند علتی وراثتی نیز داشته باشد و در یک نژاد بیشتر اتفاق بیفتد. در افراد با پوست روشن و بلوند این اتفاق بیشتر رخ می‌دهد.

کک مک‌ها و تفاوت آن‌ها با لکه های کبدی

لکه های کبدی همراه با افزایش سن گسترده‎تر، پررنگ‎تر و زیادتر می‌شوند. البته نباید کک و مک‎های پوستی و لکه‎های دوران بارداری را با لک‌های قهوه‎ای کبدی یکی دانست. علت ایجاد این عوارض با لک کبدی متفاوت است.

کک و مک بیشتر عامل وراثتی دارد و مختص سن خاصی نیست و حتی در کودکی نیز می‌تواند اتفاق بیفتد.

عامل اصلی ایجاد لک در بارداری نیز تغییرات هورمونی است که در این دوران اتفاق می‌افتد و با تمام شدن این دوران اغلب لک‌ها از بین می‌روند، اما گاهی اوقات لک‌ها باقی می‌مانند.

سوالات متداول

پرسش از موضوعی، نشان از اهمیت آن برای فرد دارد. لک های پوستی هم از جمله موضوعاتی است که افراد سوالات بسیاری درباره چرایی ایجاد یا راه‌های پیشگیری و درمان آن‌ها دارند.

آیا لک پوستی کبدی خطرناک است؟

در بیشتر اوقات، لک های کبدی پوست، هیچ تهدیدی برای سلامت فرد به‌شمار نمی‌آیند. این عارضه نیازی به درمان ندارد، مگر آنکه این بیماری با عارضه‌های دیگری که ممکن است خطرناک باشند، اشتباه گرفته شود.

عارضه‌هایی مانند خال، ملانوما ( سرطان بدخیم پوستی)، lentigo maligna (نوعی از سرطان پوست).

در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر برای اطمینان باید به پزشک مراجعه شود:

• رنگدانه بسیار تیره لک
• افزایش اندازه لک در یک دوره کوتاه
• خارش، حساسیت، خونریزی یا قرمزی

بروز و ظهور لک‌های قهوه‌‌ای روی پوست، چه در سن جوانی و چه بالاتر، از یک منظر موجب نگرانی‌ می‎شوند؛ این دغدغه بیشتر مربوط به کاهش زیبایی پوست است.

به همین دلیل با وجود خوش‎خیم بودن این لک‎ها، برخی از افراد، تصمیم به برداشتن آن‎ها می‎گیرند.

لکه های کبد روی پوست چه شکلی هستند؟

این بیماری شامل ایجاد لکه های قهوه‌‌ای کم‌رنگ تا تیره روی پوست به‌نام لکه های کبدی هستند. این لک‌ها صاف هستند و آن قسمت پوست را تیره‌تر از بخش‌های دیگر پوست نشان می‌دهند.

لک های کبدی در زنان بیشتر است یا مردان؟

برخی محققان عنوان می‌کنند لک های کبدی چه از نوع تیره و چه سفید آن، در زنان شایع‌تر از مردان است، اما هنوز دلیل این امر مشخص نیست.

بعضی از متخصصان پوست هم معتقدند لک های پوستی در قسمت‌هایی که در معرض بیشتر نور خورشید هستند، شایع‌تراست و این امر در افراد بزرگسال بیشتر دیده می‌شود.

شاید بتوان گفت به‌دلیل حساسیت پوست زنان، این عارضه در آن‌ها بیشتر از مردان دیده می‌شود.