لک صورت چیست؟
به هر نوع تغییر رنگی که روی صورت ایجاد شود و ظاهر پوست را از حالت طبیعی خارج کند، «لک صورت» میگویند. لکه‌های صورت، عارضه‌ای رایج بوده که به‌دلایل مختلف بروز می‌کنند.
به‌طور معمول، رنگ پوست را رنگدانه «ملانین» تعیین می‌کند. این رنگدانه در افرادی که هیچ لکی روی صورت خود ندارند، به‌طور مساوی در سطح پوست توزیع شده است. اگر بر اثر عوامل گوناگون، توزیع و تعادل ملانین بهم بخورد، شاهد بروز لکه‌های قهوه‌ای یا سفید روی پوست خواهیم بود. به‌عبارت دیگر، اگر ملانین پوست، زیاد باشد، پوست تیره‌تر و زمانی که ملانین آن کمتر شود، روشن‌تر می‌شود.
بسته به علل ایجاد لک های روی پوست صورت ، برخی از آن‌ها به خودی خود محو می‌شوند و برخی دیگر به معالجه پزشک نیاز دارند.
لک صورت به انگلیسی
معادل کلمه لک صورت در انگلیسی blemishes است، البته در انگلیسی به این عارضه، اختلال پیگمنتیشن Pigmentation disorders یا Hyperpigmentation (هیپرپیگمانتاسیون) نیز گفته می‌شود. کک‌مک نیز معادل کلمه انگلیسی Freckle می‌شود.
انواع لکه‌های صورت
لکه‌هایی که در صورت بروز می‌کنند، به‌دلایل متفاوتی ایجاد می‌شوند. بیشتر لک های صورت به رنگ قهوه‌ای هستند که به لکه های قهوه ای روی صورت معروفند و به‌دلایل مختلفی ایجاد می‌شوند.
در مقاله جداگانه‌ای به‌طور جزئی‌تر درباره علت لک صورت صحبت خواهیم کرد. در ادامه این نوشتار به معرفی انواع لک های صورت خواهیم پرداخت.
لک جای جوش صورت
جوش‌های صورت، معمولا به‌دلیل تولید بیش از حد روغن، زیر پوست صورت ایجاد می‌شوند که خود دارای چند نوع مختلف از جمله جوش‌های سرسیاه، سفید، قرمز (پاپول‌ها)، چرکی (پوسچول)، ندول (جوش‌های سفت و قرمز رنگ) و کیستیک هستند. برای اطلاعات بیشتر، درباره این موضوع می‌توانید مقاله جوش صورت را بخوانید. این جوش‌ها پس از آنکه بهبود پیدا می‌کنند، به‌تدریج خشک می‌شوند و جای آن‌ها به صورت لک قهوه‌ای یا قرمز رنگ در صورت به جا می‌ماند.
لک ملاسما یا حاملگی
یکی از لک های روی پوست صورت، لک ملاسماست که در دوران حاملگی ایجاد می‌شود. البته این لک برخلاف نامش، در زنان مجرد و مردان هم ایجاد می‌شود و به‌طور معمول، به رنگ قهوه‌ای روی پیشانی و گونه‌ها می‌افتد.
کک مک
کک مک بیشتر مخصوص سفیدپوستان با موهای قرمز و چشمان آبی (نژاد اروپایی) بوده و شروع آن از دوران کودکی است. این عارضه در فصل گرما شدت بیشتری به خود می‌گیرد و اغلب به صورت لکه های قهوه ای روی صورت، گونه‌ها و روی بینی فرد را می‌پوشانند.
لک در صورت بر اثر مصرف دارو
استفاده از برخی داروها می‌تواند سبب بروز لک صورت شود که با نور آفتاب بیشتر و پررنگ‌تر می‌شود. با قطع کردن مصرف دارو، این لک‌ها کمرنگ شده و حتی ممکن است به‌طور کلی از بین بروند. برخی داروها مانند کلرپرومازین، دی پنیسیلامین، هیدانتوئین، داروهای ضدسرطان، دارو برای از بین بردن جوش و داروهای ضدمالاریا می‌توانند باعث ایجاد لک در صورت شوند.
لک پیری یا لکه‌های کبدی
لکه‌های پیری به‌دلیل افزایش سن و بر اثر تماس مداوم صورت با نور خورشید به‌وجود می‌آیند. این لکه‌ها، معمولاً قهوه‌ای رنگ هستند و اغلب پس از 40 سالگی روی دست‌ها و صورت دیده می‌شوند. با افزایش سن، ممکن است این لکه‌ها پررنگ‌تر و بیشتر شوند. در مقاله جداگانه در مورد این عارضه به طور مفصل صجبت کرده ایم.
لک آفتاب‌سوختگی
لک صورت می‌تواند تنها به‌دلیل قرار گرفتنِ بیش از حد در معرض نور خورشید، در صورت ایجاد شود.
لک‌های ناشی از سوء‌تغذیه و کمبود ویتامین
برخی لکه‌هایی که در صورت ایجاد می‌شوند، ممکن است بر اثر کمبود ویتامین 12 Bبه‌وجود بیایند. البته این نوع لک‌ها در نژادهایی با پوست تیره متداول‌تر هستند. همچنین به علت کمبود ویتامین A این لکه‌ها گسترده‌تر می‌شوند.
لک بر اثر بیماری
برخی بیماری‌های خاص که ممکن است پوستی یا غیرپوستی باشند، سبب ایجاد لک صورت می‌شوند که از جمله می‌توان به بیماری‌هایی مانند آسم، نارسایی کبدی و کلیوی، روماتیسم و … اشاره کرد. برخی بیماری‌ها نیز پوستی هستند، مانند بیماری برص یا پیسی که در آن ملانین تراکم خود را از دست می‌دهد و سبب لکه‌های سفید در کل بدن از جمله صورت می‌شود. نشانه‌های سرطان پوست هم روی پوست بدن از جمله صورت دیده می‌شود.
لک پروانه‌ای شکل
لکه‌های روی گونه و بینی می‌تواند به صورت پروانه‌ای‌شکل ظاهر شود. این عارضه ممکن است نشان‌دهنده بیماری سل پوستی باشد. این بیماری با علائمی مانند درد مفاصل و آبی شدن سر انگشتان در هوای سرد نیز همراه است. لک پروانه‌ای‌شکل می‌تواند به علت استفاده از مواد آرایشی نامرغوب، تغییرات آب و هوایی، حساسیت و مصرف بیش از حد شیرینی بروز کند.
لکه‌های صورت نوزادی (ماه‌گرفتگی)
برخی کودکان با لکه‌هایی در بدن از جمله لک صورت متولد می‌شوند. این لکه‌ها ممکن است هنگام تولد یا اندکی بعد از آن ظاهر شوند. برخی از این لک‌ها با گذشت زمان از بین می‌روند و برخی دیگر دائمی هستند. در حالت کلی، لکه‌های نوزادان بی‌ضرر هستند، اما گاهی می‌توانند نشانه یک بیماری زمینه‌ای باشند.
لک‌های مادرزادی به شکل‌ها و در اندازه‌های مختلف، شبیه لک جوهر به رنگ‌های سفید، صورتی، قرمز، قهوه‌ای یا برنزه دیده می‌شوند. لک «سالمون» که به آن «بوسه فرشته» نیز میگویند، در میان نوزادان متداول است.
ماه‌گرفتگی یا خال مادرزادی نیز به رنگ‌های قهوه‌ای، بنفش، قرمز یا آبی روی صورت یا بدن نوزاد دیده می‌شود که این لک تا آخر عمر با فرد باقی می‌ماند.
تفاوت آکنه با لکه چیست؟
آکنه، نوعی جوش است که به‌دلایل مختلف در صورت نمایان می‌شود، اما لکه بر اثر تجزیه پوست یا تغییرات ملانین بروز می‌کند. لک صورت می‌تواند در نتیجه آکنه به‌وجود بیاید.
راههای جلوگیری از لک صورت
برخی لکه‌ها جنبه ژنتیکی دارند یا با فرد به دنیا می‌آيند که راههای پیشگیری مشخصی ندارند. برخی لک‌ها هم نشانه برخی بیماری‌ها هستند که درمان‌پذیر نیستند، مگر اینکه خود بیماری برطرف شده باشد. برای سایر لکه‌هایی که بر اثر مصرف دارو یا نور خورشید ایجاد می‌شوند، می‌توان توصیه کرد که داروها بیشتر در شب مصرف شود تا فرد دچار حساسیت به نور آفتاب نشود.
از جمله راهکارهای پیشگیری از بروز لک صورت، استفاده مرتب و مکرر از ضدآفتاب است. البته قرار نگرفتن در زیر نور خورشید بین ساعت‌های ۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر نیز توصیه می‌شود که در غیر این صورت باید از کلاه لبه‌دار و عینک آفتابی استفاده کرد.
سوالات متداول
آيا لکه های روی صورت خطرناک هستند؟
بیشتر لکه‌هایی که روی صورت ظاهر می‌شوند، بی‌خطر هستند و درمان آن‌ها بیشتر جنبه زیبایی دارد؛ البته به این شرط که نشانه یک بیماری زمینه‌ای یا سرطان پوست نباشند که در این صورت فرد باید به‌سرعت به پزشک مراجعه کند. ملانوما، بدخیم‌ترین نوع سرطان پوست است که به صورت یک لکه پوستی به رنگ قهوه‌ای نمایان و به مرور زمان برجسته و تیره‌تر می‌شود.
لکه‌های عفونی چگونه لکه‌هایی هستند؟
لکه‌های عفونی بر اثر عفونت باکتریی روی صورت و دست‌ها ایجاد می‌شوند. این لک صورت ممکن است با زخم‌های قرمز و مرطوب آغاز شده و سپس پوسته‌ای به رنگ زرد، روی آن تشکیل شود.
آیا لکه‌های قارچ‌‌گونه در صورت هم ظاهر می‌شوند؟
لکه‌هایی جزو قارچ‌های عفونی و مسری به‌شمار می‌روند که منبع آلودگی آن‌ها، انسان، حیوان، گیاه و اشیاء در معرض آلودگی باشد. این لک‌ها در لایه‌های میانی و سطحی پوست باعث ایجاد ضایعات پوسته‌دار می‌شوند که می‌تواند با خارش همراه باشد.
لک ناشی از قارچ، رنگ قهوه‌ای روشن دارند. این لکه‌ها در پشت بدن، سینه و گردن دیده می‌شوند و اگر در صورت بروز کنند، رنگ سفید به خود می‌گیرند. این لکه‌ها، حدود ۳ سانتی‌متر قطر دارند. لکه‌های ناشی از قارچ در کودکان و نوجوانان بیشتر دیده می‌شود.
کهیر صورت، چگونه لکی است؟
کهیر صورت در نتیجه یک واکنش آلرژیک و به صورت لک موقت ظاهر می‌شود. برخی افراد به مصرف یک نوع غذای خاص، تنفس هوا در فصل‌های خاص یا گل و گیاه حساسیت دارند و بدن آن‌ها ممکن است این عوامل را بیگانه و خطرناک بداند و به آن‌ها واکنش نشان دهد. این کهیرها معمولا در صورت و گردن دیده می‌شوند.
مردان بیشتر دچار لک در صورت می‌شوند یا زنان؟
اینکه مردان بیشتر دچار لک صورت می‌شوند یا زنان، بستگی به علل بروز لک دارد. برخی لکه‌های صورت در مردان بیشتر دیده می‌شود، مانند لک آفتاب‌سوختگی و برخی لکه‌ها مانند لک بارداری در زنان شایع‌تر است.
آیا سن در بروز لکه‌های صورت تاثیر دارد؟
برخی لکه‌ها به‌تدریج و بر اثر افزایش سن و تماسِ بیشتر با نور خورشید ایجاد می‌شوند. لکه‌های سِنی، جزو این دسته هستند. برخی لکه‌ها هم از بدو تولد با فرد همراهند. سایر لکه‌ها نیز به‌دلایل خاص و بدون در نظر گرفتن سن ایجاد می‌شوند.
