پیری پوست: علائم، علت و عوارض آن بر زیبایی

پیری پوست چیست؟

پیری پوست صورت و بدن، یک روند طبیعی است که با افزایش سن، خواه‌ناخواه اتفاق می‌افتد. با گذشت زمان، همه افراد خطوطی را در صورت خود مشاهده می‌کنند. به مرور همه متوجه نازک و خشک شدن پوست خود می‌شوند. ژن‌ها می‌توانند تا حد زیادی زمان وقوع این تغییرات را کنترل کنند.

 علاوه بر سن، عوامل بسیاری در تسریع این روند نقش دارند. بیش از نیمی از افراد، پیرتر از سن واقعی خود به نظر می‌رسند. پیری زودرس پوست، عارضه‌ای است که نشانه‌هایش را قبل از پیری طبیعی نشان می‌دهد و نمایانگر شرایطی است که در آن چندین بافت و اندام زودتر از روند طبیعی، پیر می‌شوند. این نشانه‌ها شامل چین و چروک صورت، خطوط ریز و لکه‌های سیاه هستند.

انتخاب محیط و سبک زندگی هر فرد می‌تواند باعث پیری زودرس پوست صورت او شود. با انجام برخی اقدامات پیشگیرانه، هر فرد می‌تواند تأثیراتی را که این نوع پیری روی پوست ایجاد می‌کند، کاهش دهد.

اصطلاح انگلیسی پیری پوست

این عارضه به انگلیسی Premature Aging نامیده می‌شود.

علائم پیری پوست

روند پیری برای هر کس متفاوت به نظر می‌رسد، اما علائم خاصی از پیری وجود دارد که اگر فردی قبل از 35 سالگی متوجه آن‌ها شود، «زودرس» تلقی می‌شود. عکس پیری پوست صورت و بدن و مقایسه آن با حالات شاداب‌تر پوست، نشان‌دهنده تغییر حالت پوست در گذر زمان است.

لکه خورشیدی (Sun spots)

لکه‌های خورشیدی که لکه‌های کبدی و پیری نیز نامیده می‌شوند، لکه‌های مسطحی روی پوست هستند که ناشی از سال‌ها قرار گرفتن در معرض نور آفتاب است. این لکه‌ها دارای رنگ‌دانه‌های زیادی هستند که ممکن است در صورت، پشت دست‌ها یا بازوها ایجاد شوند.

 آن‌ها ‌به‌طور معمول در 40 سالگی یا بعد از آن ظاهر می‌شوند. افراد دارای پوست روشن‌تر ممکن است این لکه‌ها را زودتر ببینند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این عارضه می‌توانید مقاله لکه های کبدی را مطالعه کنید.

پیری پوست دست

بسیاری از افراد مسن و بزرگسال دچار پیری پوست دست می‌شوند. با گذشت زمان، لایه‌های بالایی پوست دست نازک می‌شوند و پروتئین‌ها، ساختاری مانند کلاژن را که مسئول فرم دادن به پوست است، کمتر تولید می‌کنند. در نتیجه ممکن است فرد دچار پیری و چین و چروک در پوست دست شود.

برخی از عوامل می‌توانند این عارضه را در دست تشدید کنند. به عنوان مثال، سیگار کشیدن یکی از عوامل تاثیرگذار در کاهش تولید کلاژن است.

 قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء‌بنفش، دیگر عاملی است که ممکن است منجر به چین و چروک پوست در دست فرد با افزایش سن شود. بنابراین استفاده از ضدآفتاب برای دست‌ها به صورت روزانه یک امر ضروری است.

التهاب یا هایپرپیگمنتیشن در امتداد قفسه سینه (Inflammation or hyperpigmentation along chest)

بسیاری از افراد با افزایش سن، لکه‌های تغییر رنگ یافته را روی سینه خود مشاهده می‌کنند. مشابه لکه‌های خورشیدی، این نواحی دارای رنگ‌دانه‌های متفاوت هستند که می‌توانند در اثر آسیب دیدن سلول‌ها به دلیل قرار گرفتن در معرض آفتاب ایجاد شوند.

این نوع هایپرپیگمنتیشن‌ها همیشه با افزایش سن ارتباط ندارد. دلیل این امر می‌تواند اگزما یا سایر بیماری‌های پوستی باشد که به سلول‌های ملانین موجود در پوست آسیب می‌رساند. دقیقا مشخص نیست این نوع بیماری پوستی در چه سنی رخ می‌دهد.

خشکی یا خارش پوست (Dry or itchy skin)

خشکی یا خارش، یکی از دلایل پیری پوست صورت است. خشکی یا خارش پوست ممکن است با گذشت زمان بیشتر اتفاق بیفتد. به این دلیل که پوست نازک بیشتر در معرض کمبود آب قرار دارد. نزدیک 40 سالگی ممکن است فرد متوجه شود که پوستش خشک و مستعد پوسته‌پوسته شدن است.

چین و چروک یا افتادگی پوست (Wrinkles or sagging)

با ورود به 30 سالگی، پوست تولید کلاژن را کاهش می‌دهد. کلاژن به پوست کمک می‌کند روند پیری را به تعویق بیندازد.

کلاژن کمتر در پوست، ایجاد چین و چروک را راحت‌تر می‌کند. این اتفاق ممکن است بیشتر در نواحی اطراف ماهیچه‌هایی که به طور مرتب استفاده می‌شوند، مانند پیشانی یا در نواحی که بیشتر در معرض آفتاب قرار دارند، رخ دهد.

سنی که افراد برای اولین‌بار متوجه چین و چروک پوست خود می‌شوند، متفاوت است و استانداردی برای زمان پیری پوست بدن و صورت وجود ندارد.

ریزش مو (Hair loss)

ریزش مو با از بین رفتن سلول‌های بنیادی که باعث رشد موهای جدید در فولیکول‌های مو می‌شوند، اتفاق می‌افتد.

تغییرات هورمونی، عوامل محیطی، ژنتیک و رژیم غذایی در سرعت این اتفاق نقش دارند.

بیش از 40 درصد خانم‌های بالای 70 سال، ریزش مو را تجربه می‌کنند. مردان زودتر به این عارضه دچار می‌شوند. حدود 50 درصد مردان بعد از 50 سالگی به ریزش مو مبتلا می‌شوند.

دلایل پیری پوست صورت و بدن

از مهم‌ترین دلایلی که باعث پیری زودرس پوست صورت و بدن می‌شوند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

استرس و نگرانی

ذهن نقش مهمی در سریع‌تر یا کندتر شدن روند پیری پوست ایفا می‌کند. افراد شاد، جوان‌تر از بقیه به نظر می‌رسند و پوست بهتری دارند. هرچه فرد امید، خوش‌بینی و شادی را در اولویت‌ قرار دهد، چهره‌اش جوان‌تر به نظر می‌رسد. علاوه بر این، افراد شاد اغلب با مشکلات سلامتی مانند بیماری‌های قلبی، فشار خون بالا و حتی درد مفاصل و استخوان‌ها کمتر سر و کار دارند.

عصبانیت و ناراحتی همیشگی می‌تواند به صورت خطوط ریز و چین و چروک‌های عمیق در صورت ظاهر شود.

سیگار کشیدن و پیری پوست

سموم موجود در دود سیگار، پوست را در معرض استرس اکسیداتیو قرار می‌دهد. سیگار کشیدن باعث خشکی، چین و چروک می‌شود و می‌تواند علت پیری پوست در جوانی باشد.

قرار گرفتن در معرض آفتاب و برنزه کردن

قرار گرفتن در معرض آفتاب و برنزه کردن باعث می‌شود اشعه UV به پوست نفوذ کند. این اشعه به DNA سلول‌های پوستی آسیب می‌رساند و باعث ایجاد چین و چروک و پیری زودرس پوست می‌شود.

ژن‌ها

برخی از موارد بسیار نادر ژنتیکی وجود دارد که می‌تواند باعث شود فرد علائم پیری پوست صورت و بدن را در کودکی و اوایل بلوغ نشان دهد. به این شرایط، پروجریا (Progeria) گفته می‌شود.

سندرم ورنر (Werner syndrome) از هر یک میلیون نفر یک نفر را درگیر می‌کند. این سندرم باعث ایجاد چین و چروک پوست، سفیدی مو و طاسی در سنین 13 تا 30 سالگی می‌شود.

سندرم هاچینسون-گیلفورد (Hutchinson-Gilford syndrome) یک وضعیت نادرتر است که از هر 8 میلیون نوزاد، یک نفر را درگیر می‌کند. سرعت رشد کودکان مبتلا به این سندرم همانند دیگر کودکانی که در گروه سنی مشابه هستند، نمی­باشد. آن‌ها همچنین لاغری و طاسی را تجربه می‌کنند. متوسط امید به زندگی برای کودکانی که مبتلا به سندرم هاچینسون-گیلفورد هستند، 13 سال است.

بدخوابی

خواب به بدن فرصتی برای تازه‌سازی و بازسازی سلول‌ها می‌دهد. چندین مطالعه نشان داده‌اند که کیفیت پایین خواب، با افزایش علائم پیری و کاهش عملکرد سد پوست، در ارتباط است.

رژیم غذایی

برخی تحقیقات نشان می‌دهند داشتن رژیم غذایی حاوی قند و کربوهیدرات می‌تواند به مرور زمان به پوست آسیب برساند.

مصرف الکل و کافئین

نوشیدن بیش از حد الکل، بدن را کم آب می‌کند. با گذشت زمان، این کمبود آب بدن باعث افتادگی و از بین رفتن فرم پوست می‌شود.

کافئین ممکن است تاثیر مشابهی داشته باشد، اگرچه تحقیقات متناقضی درباره اینکه آیا مصرف روزانه قهوه باعث ایجاد چین و چروک و پیری پوست صورت می‌شود یا خیر، وجود دارد.

آلودگی محیطی

لکه‌های رنگ‌دانه‌ای و چین و چروک‌ها می‌توانند توسط آلاینده‌های محیطی ایجاد یا بدتر شوند.

از آنجا که پوست به‌طور مستقیم با هوای اطراف در ارتباط است، سدهای پوستی روزانه تحت‌تاثیر سموم و آلاینده‌های موجود در محیط قرار می‌گیرند.

روش‌های جلوگیری از پیری پوست بدن و صورت

عوامل زیادی بر میزان ظهور علائم پیری تاثیر می‌گذارند. بعضی را می‌توان کنترل کرد و برخی دیگر را نمی‌توان. ازجمله روش‌های جلوگیری از پیری زودرس صورت و بدن به شرح زیر است:

استفاده از ضدآفتاب

استفاده از کرم ضدآفتاب با حداقل SPF 30 در روز ممکن است بهترین کار برای جلوگیری از پیری صورت باشد. همچنین استفاده از عینک آفتابی از بروز خطوط پنجه کلاغی در اطراف چشم جلوگیری می‌کند.

توجه بیشتر به پوست

باید از مرطوب‌کننده و محصولات مراقبت از پوست به‌طور مرتب استفاده شود. برای جلوگیری از پیری زودرس پوست صورت از کرم ضدآفتاب با SPF 30 و برای جلوگیری از پیری پوست بدن از لوسیون استفاده شود.

پاک کردن کل آرایش قبل از خواب

 عادت‌های شست‌وشوی صورت می‌تواند در ظاهر پوست تاثیر بگذارد. هر فرد باید صورتش را روزانه دو بار با استفاده از آب گرم و پاک‌کننده ملایم بشوید و قبل از رفتن به رختخواب مطمئن شود صورتش فاقد بقایای آرایش باشد.

پایبند بودن به برنامه خواب

خواب برای تمام اعضای بدن و از جمله پوست، ضروری است. پایبند بودن به برنامه خواب به پوست زمان می‌دهد تا روزانه خودش را بازسازی کند و پیری پوست صورت و بدن دیرتر اتفاق بیفتد.

داشتن رژیم غذایی متعادل

یک رژیم غذایی متعادل، تمام مواد مغذی مورد نیاز بدن را برای تولید سلول‌های پوستی سالم فراهم می‌کند. همچنین سبزیجات تازه ممکن است از آسیب‌هایی که منجر به پیری زودرس پوست می‌شود، جلوگیری کند.

هیدراته کردن پوست

کمبود آب بدن می‌تواند باعث سریع‌تر ظاهر شدن چین و چروک ‌شود. هر فرد باید روزانه 8 فنجان آب بنوشد تا بدنش آبرسانی شود.

فعالیت داشتن

ورزش روزانه، گردش خون را تقویت می‌کند و باعث سلامت پوست می‌شود. همچنین ممکن است به جوان‌تر نشان دادن پوست کمک کند.

سیگار نکشیدن

اگر فردی در معرض سموم دود سیگار قرار نگیرد، به پوست اجازه ترمیم می‌دهد.

سوالات متداول

آیا لیزر باعث پیری پوست می‌شود؟

در حالی که از درمان‌های تهاجمی مانند لیزر و استفاده از اسیدها برای معکوس کردن علائم پیری استفاده می‌شود، شواهد علمی نشان داده این درمان‌ها در واقع به پوست آسیب می‌رسانند و آن را به سرعت پیر می‌کنند.

چه زمانی فرد دچار این عارضه در پوست بدن و دست‎های خود می‌شود؟

برای زمانی که دست‌ها و پوست بدن پیرتر به نظر می‌رسند هیچ معیار عینی وجود ندارد، اما اکثر افراد در اواخر دهه 30 و اوایل 40 سالگی متوجه پیری پوست بدن و دست خود می‌شوند.