پسوریازیس سر:علائم، علت،پیشگیری و درمان

پسوریازیس سر چیست؟

پسوریازیس سر نوعی بیماری مزمن پوستی است. این عارضۀ نسبتا دردناک، زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌های پوست بیش از حد رشد می‌کنند. این اتفاق به دلیل عملکرد نادرست سیستم ایمنی بدن رخ می‌دهد.

 این مشکل باعث قرمزی پوست سر در قسمت‌های مختلف و به خصوص در ناحیه پس سر و پشت گردن می‌شود. همچنین رگه‌های نقره‌ای یا سفید نیز در میان قرمزی‌ها وجود دارد. به همین دلیل این عارضه با نام بیماری صدف پوست سر نیز شناخته می‌شود. علاوه بر پوست سر، پسوریازیس ممکن است به سایر نقاط مانند صورت، پشت گوش‌ها و گردن نیز سرایت کند.

علائم پسوریازیس سر

اگر فرد خوش شانس باشد پسوریازیس پوست سر او می‌تواند خفیف و تقریباً غیر قابل مشاهده باشد. اما در اغلب موارد می‌تواند شدید باشد، مدت طولانی طول بکشد و باعث ایجاد زخم‌های ضخیم و پوسته‌ای شود.

خارش شدید می‌تواند خواب و زندگی روزمره فرد را تحت تأثیر قرار دهد و خاراندن آن منجر به عفونت‌های پوستی و ریزش مو در فرد شود.

مهم‌ترین علامت بیماری صدف موی سر، حالت غیرعادی پوست سر است. در این بیماری پوست سر زمخت و زبر می‌شود. این موضوع باعث می‌شود پوست سر فلس دار به نظر برسد. رنگ آن نیز به قرمز با رگه‌های نقره‌ای و طوسی تغییر پیدا می‌کند.

زمانی که پوسته‌ها خارانده یا کنده می‌شوند، خونریزی می‌کنند به همین دلیل لازم است هنگام شانه کردن یا شستن سر، مراقب بود زیرا، احتمال عفونت را بالا می‌برد. در ادامه به مهم‌ترین علائم این بیماری اشاره کرده‌ایم.

• پوست سر خشک و پوسته پوسته شده.
• درد به خصوص در صورت ایجاد زخم.
• قرمزی پوست سر.
• ایجاد زخم در صورت خاراندن یا عدم مراقبت صحیح.

تشخیص پسوریازیس سر

در برخی موارد، بیماری صدف موی سر ممکن است با سایر بیماری‌های پوستی اشتباه گرفته شود. به عنوان مثال ممکن است پوسته‌های ایجاد شده ناشی از این بیماری در بین موها پخش شوند و با شوره سر اشتباه گرفته شوند.

اما باید در نظر داشت که پوسته‌های ناشی از پسوریازیس خشک هستند و با شوره فرق دارند.  همچنین پوست سر نیز در این عارضه ملتهب است. اما بثورات ناشی از شوره با التهاب پوست سر همراه نیستند و ممکن است چرب نیز باشند.

به طور کلی بهتر است تشخیص دقیق این بیماری بر عهده پزشک باشد. معاینه فیزیکی اولین اقدامی است که انجام می‌شود. در مرحله بعد در صورت نیاز، بیوپسی یا نمونه برداریصورت می گیرد.

علت بیماری پسوریازیس سر چیست؟

علت اصلی ایجاد بیماری صدف موی سر در هر نوعی، مشکل در عملکرد سیستم ایمنی است که ممکن است بخاطر شرایط ژنتیکی یا محیطی اتفاق بیفتد.

محققان هنوز علت دقیقی برای این موضوع کشف نکرده‌اند. اما پیش بینی می‌شود، برخی از عوامل بر پیشرفت بیماری صدف پوست سر تأثیر داشته باشد که درادامه به آن اشاره می‌کنیم:

• عفونت و به خصوص عفونت‌های پوستی.
• زندگی در مناطق سرد و خشک.
• آسیب‌های پوستی مانند گزش حشرات، آفتاب سوختگی.
• استرس.
• سیگار کشیدن یا قرار گرفتن در معرض دود سیگار.
• مصرف بی‌رویه الکل.
• مصرف داروهای خاص.

البته این عوامل ممکن است تشدید کننده باشند و تأثیر مستقیم آن‌ها بر بیماری صدف موی سر اثبات نشده است.

انواع بیماری پسوریازیس سر

این بیماری انواع مختلفی دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره کرده‌ایم.

پسوریازیس پلاکی پوست سر

رایج ترین شکل این بیماری که باعث ایجاد ضایعات پوستی خشک، برجسته و قرمز می شود، نوع پلاکی آن است. این عارضه در قسمت‌های مختلف بدن از جمله پوست سر ظاهر می‌شود و کمی دردناک است. پلاک‌ها اغلب در انتهای مو، پشت گردن یا جلوی موها ایجاد می‌شوند و خارش دارند. پوست اطراف پلاک‌ها ممکن است ترک بخورد و خونریزی کند.

پسوریازیس گوتات پوست سر

پسوریازیس گوتات معمولا خفیف‌تر از نوع پلاک است. اما در صورت عدم درمان و پیشرفت ممکن است به نوع پلاک تبدیل شود.

پسوریازیس اریترودرمیک پوست سر

بروز این عارضه نادر است و سوختگی بسیار زیادی به همراه دارد. همچنین ممکن است علاوه بر پوست سر، سایر قسمت‌ها را نیز درگیر کند. پسوریازیس اریترودرمیک ممکن است نیاز به بستری در بیمارستان و انجام درمان‌های اورژانسی داشته باشد.

پسوریازیس سر در کودکان

فهمیدن اینکه کودکی به پسوریازیس مبتلا است، می‌تواند خبر سختی برای والدین آن‌ها باشد. زیرا آنان نگران تأثیراتی هستند که این بیماری التهابی مزمن می‌تواند بر روی پوست سر و موهای کودکان یا بدن آن‌ها بگذارد.

این عارضه می‌تواند بسیار دردناک باشد. با این حال، حتی اگر در حال حاضر درمانی برای آن وجود نداشته باشد، بسیاری از روش‌های درمانی برای کمک به کودکان دارای این بیماری در دسترس قرار دارد.

رایج ترین نوع این عارضه در نوزادان و کودکان، از نوع پلاک است.

راه پیشگیری از بیماری صدف پوست سر

به طور کلی راهکاری برای پیشگیری قطعی از ابتلا به این بیماری وجود ندارد. چرا که به ژنتیک مرتبط است. اما راهکارهایی که در ادامه بیان کرده‌ایم، می‌تواند احتمال ابتلا به آن را کاهش دهد.

• پوشاندن کامل سر در فصل زمستان به خصوص در هوای سرد و خشک.
• استفاده از مرطوب کننده‌های مخصوص مو و پوست سر.
• کاهش استرس.
• پیشگیری از آسیب رسیدن و ایجاد زخم در پوست سر.
• رژیم غذایی سالم.
• استفاده از دستگاه بخور در فضایی که هوای آن خشک است.
• جایگزین کردن داروهایی که باعث ایجاد پسوریازیس می‌شود.
• استفاده از کلاه هنگام تابش مستقیم نور خورشید به سر.

تفاوت پسوریازیس پوست سر با درماتیت سبورئیک سر در چیست؟

پسوریازیس در پوست سر پوسته‌های ضخیم و نقره‌ای ایجاد می‌کند. در حالی که پوسته‌ها در درماتیت سبورئیک معمولاً نازک‌تر هستند و رنگ آن‌ها اغلب سفید یا زرد است. این پوسته‌ها اغلب دارای ظاهری چرب هستند.

اگر فرد ضایعه‌های ناشی از بیماری صدف پوست سر را بخراشد یا بکند، احتمالاً خونریزی می‌کند. اما معمولا برداشتن لکه‌های پوستی درماتیت مشکلی ایجاد نمی‌کند. پوسته‌های پسوریازیس سر گاهی اوقات با احساس درد یا حساسیت همراه هستند، اما درماتیت سبورئیک اینگونه نیست.

البته باید این را در نظر داشت که گاهی ممکن است فرد هر دو عارضه پوستی را همزمان داشته باشد.

عوارض پسوریازیس پوست سر چیست؟

به طور کلی بیماری پسوریازیس سر، جز زخم‌ها و خونریزی احتمالی عارضه دیگری ندارد. اما برخی از عوارض غیر مستقیم که از عملکرد نادرست سیستم ایمنی یا ظاهر نازیبای پوست سر ناشی می‌شوند، عبارتند از؛

• ریزش مو.
• ابتلا به سایر بیماری‌های خود ایمنی.
• کاهش اعتماد به نفس.
• افسردگی.
• عفونت (در صورت ایجاد زخم و عدم بهبود آن).

داروهای موضعی برای درمان پسوریازیس پوست سر

داروهای موضعی برای درمان پسوریازیس سر، کرم‌ها، پمادها و شامپوهایی هستند که مستقیماً روی پوست سر استفاده می‌شوند تا به کاهش التهاب و پوسته پوسته شدن کمک کنند. این داروها ممکن است حاوی مواد فعال مانند استروئیدها، قطران زغال سنگ، اسید سالیسیلیک یا سایر داروها باشند. داروهای موضعی اغلب به عنوان اولین خط درمان پسوریازیس پوست سر مورد استفاده قرار می‌گیرند، زیرا معمولاً به خوبی تحمل می‌شوند و استفاده از آنها آسان است.

در ویدئوی زیر برخی از روش‌های درمان پسوریازیس پوست سر آموزش داده شده است.

پسوریازیس پوست سر و نور درمانی

نور درمانی شامل قرار دادن پوست سر در معرض مقادیر کنترل شده نور طبیعی یا مصنوعی به منظور کند کردن رشد سلول‌های پوست است. این درمان را می‌توان در مطب پزشک یا در خانه با استفاده از جعبه نور یا سایر تجهیزات تخصصی انجام داد. نور درمانی اغلب در ترکیب با داروهای موضعی استفاده می‌شود و ممکن است برای افراد مبتلا به پسوریازیس متوسط تا شدید پوست سر توصیه شود.

داروهای سیستمیک برای درمان پسوریازیس پوست سر

اینها داروهایی هستند که در سراسر بدن برای کاهش التهاب و رشد سلول‌های پوست عمل می‌کنند. داروهای سیستمتک ممکن است به صورت خوراکی یا تزریقی مصرف شوند و به طور کلی برای موارد شدیدتر پسوریازیس پوست سر که به درمان‌های دیگر پاسخ نداده اند، اختصاص داده می‌شود. نمونه‌هایی از داروهای سیستمیک عبارتند از متوترکسات و بیولوژیک.

قطران زغال سنگ برای درمان پسوریازیس پوست سر

قطران زغال سنگ مایع غلیظ و سیاه رنگی است که برای کمک به کاهش التهاب و پوسته پوسته شدن روی پوست سر استفاده می‌شود. بوی قوی دارد و ممکن است لباس و ملافه را لکه دار کند، بنابراین استفاده از آن با احتیاط ضروری است. قطران زغال سنگ اغلب در ترکیب با سایر درمان‌ها مانند استروئیدهای موضعی یا اسید سالیسیلیک استفاده می‌شود.

اسید سالیسیلیک برای پوریازیس سر

این دارو یک عامل کراتولیتیک است که به نرم شدن و از بین بردن پوسته‌ها از پوست سر کمک می‌کند. اغلب در ترکیب با سایر درمان‌ها مانند استروئیدهای موضعی یا قطران زغال سنگ استفاده می‌شود. اسید سالیسیلیک در فرمولاسیون‌های مختلفی از جمله شامپو، کرم و پماد موجود است.

کورتیکواستروئیدها برای پسوریازیس سر

کورتیکواستروئیدها داروهای ضد التهابی قوی هستند که می‌توانند به شکل کرم، پماد یا محلول روی پوست سر استفاده شوند. این داروها اغلب برای کنترل سریع پسوریازیس شدید پوست سر استفاده می‌شوند و ممکن است در ترکیب با سایر درمان‌ها تجویز شوند. کورتیکواستروئیدها می‌توانند موثر باشند، اما ممکن است عوارض جانبی داشته باشند و باید با احتیاط مصرف شوند.

درمان پسوریازیس سر با مرطوب کننده‌ها

استفاده از مرطوب کننده پوست سر می‌تواند به تسکین پوست خشک و خارش دار و کاهش پوسته پوسته شدن پوست سر کمک کند. مهم است که محصولی را انتخاب کنید که برای پوست سر مناسب باشد، زیرا برخی از مرطوب کننده‌ها خیلی سنگین هستند و می‌توانند پوسته پوسته شدن را بدتر کنند. مرطوب‌کننده‌های پوست سر ممکن است به تنهایی یا در ترکیب با سایر درمان‌ها برای کمک به مدیریت علائم پسوریازیس پوست سر استفاده شوند.

درمان پسوریازیس سر با شامپوهای حاوی قطران

شامپوهای حاوی قطران زغال سنگ یا سایر انواع قطران می‌توانند به نرم شدن و از بین بردن پوسته‌ها، کاهش التهاب و کاهش رشد سلول‌های پوست کمک کنند. شامپوهای پایه قطران معمولاً به طور منظم برای کمک به مدیریت پسوریازیس پوست سر استفاده می‌شوند و ممکن است با درمان‌های دیگر مانند داروهای موضعی یا نور درمانی ترکیب شوند.

درمان پسوریازیس پوست سر شامپوهای شوره سر

برخی از شامپوهای ضد شوره بدون نسخه حاوی مواد فعالی مانند پیریتیون روی یا سولفید سلنیوم هستند که می‌تواند به کنترل پوسته پوسته شدن و خارش مرتبط با پسوریازیس پوست سر کمک کند. این شامپوها معمولاً به طور منظم استفاده می‌شوند و ممکن است با درمان‌های دیگر ترکیب شوند.

رتینوئیدهای موضعی برای درمان پسوریازیس سر

اینها داروهایی هستند که با ویتامین A مرتبط هستند و می‌توانند به کنترل تکثیر سلول‌های پوست کمک کنند. این داروها به شکل کرم یا پماد روی پوست سر اعمال می‌شوند و ممکن است در ترکیب با سایر درمان‌ها استفاده شوند.

درمان‌های خانگی پسوریازیس پوست سر

برخی از افراد مبتلا به پسوریازیس پوست سر با استفاده از داروهای خانگی مانند روغن نارگیل، روغن درخت چای یا آلوئه ورا تسکین می‌یابند. مهم است که هنگام استفاده از این داروها احتیاط کنید، زیرا ممکن است برای همه مناسب نباشند و ممکن است با درمان‌های دیگر تداخل داشته باشند.

درمان خانگی پسوریازیس پوست سر با روغن نارگیل

روغن نارگیل یک مرطوب کننده طبیعی است که ممکن است به تسکین پوست خشک و خارش و کاهش پوسته پوسته شدن کمک کند. می‌توان آن را روی پوست سر ماساژ داد و چند ساعت قبل از شامپو زدن در جای خود قرار داد.

درمان خانگی پسوریازیس پوست سر با روغن درخت چای

روغن درخت چای یک روغن ضروری با خواص ضد التهابی و ضد قارچی است. این روغن به کاهش قرمزی، خارش و پوسته پوسته شدن پوست سر کمک می‌کند. روغن درخت چای باید قبل از استفاده روی پوست سر با یک روغن حامل مانند روغن نارگیل رقیق شود.

درمان خانگی پسوریازیس پوست سر با آلوئه ورا

آلوئه ورا گیاهی است که خاصیت ضد التهابی و مرطوب کنندگی دارد. آلوئه‌ورا برای کاهش قرمزی، خارش و پوسته پوسته شدن پوست سر مفید است. آلوئه ورا را می‌توان به صورت ژل یا آبمیوه روی پوست سر مالیده و باید چند ساعت قبل از شامپو زدن در جای خود بماند.

درمان خانگی پسوریازیس پوست سر با سرکه سیب

سرکه سیب دارای خواص ضد میکروبی و ضد التهابی است و ممکن است به تعادل pH پوست سر کمک کند. می‌توان آن را با آب مخلوط کرد و بعد از شامپو به عنوان شستشو به پوست سر مالید.

درمان خانگی پسوریازیس پوست سر با روغن چریش

روغن چریش از دانه‌ها و برگ‌های درخت چریش به دست می‌آید و دارای خواص ضد میکروبی، ضد التهابی و حشره کش است. ممکن است به کاهش قرمزی، خارش و پوسته پوسته شدن پوست سر کمک کند. روغن چریش باید قبل از استفاده روی پوست سر با روغن حامل رقیق شود.

درمان خانگی پسوریازیس پوست سر با روغن پونه کوهی

روغن پونه کوهی یک اسانس با خواص ضد باکتریایی و ضد التهابی است. روغن پونه کوهی نیز برای کاهش قرمزی، خارش و پوسته پوسته شدن پوست سر مفید است. روغن پونه کوهی باید قبل از استفاده روی پوست سر با روغن حامل رقیق شود.

درمان خانگی پسوریازیس پوست سر با زردچوبه

زردچوبه یک ادویه با خواص ضد التهابی است و ممکن است برای کاهش قرمزی و خارش پوست سر مفید باشد. زردچوبه را می‌توان با آب مخلوط کرد تا به شکل خمیر درآید و به پوست سر مالیده شود یا به عنوان مکمل مصرف شود.

سوالات متداول بیماری پسوریازیس پوست سر

 

آیا پسوریازیس پوست باعث ریزش مو می‌شود؟

پسوریازیس موی سر خود باعث ریزش مو نمی‌شود، اما خاراندن زیاد یا بسیار سخت سر، کندن لکه‌های پوستی، درمان‌های سخت و استرس همراه با این شرایط می‌تواند منجر به ریزش موقت مو شود. اما معمولا بعد از بهبود، موهای از دست رفته دوباره رشد می‌کنند و به حالت اولیه بازمی‌گردند. همچنین برخی از روش‌های خاص درمان ممکن است باعث ضعف موها و ریزش آن‌ها شوند. اما بعد از قطع شدن داروها و تکمیل دوره درمان، موها بهبود پیدا می‌کنند.

 

تفاوت بین بیماری پسوریازیس پوست سر در بزرگسالان و کودکان  چیست؟

مهمترین تفاوت سن شروع آن است. در غیر این صورت، پسوریازیس سر در کودکان علائم و عوامل مشابه آن را در بزرگسالی دارد. از دیگر تفاوت ها می‌توان به تأثیر روانی قابل توجه‌تر به دلیل مرحله رشد اجتماعی آن­ها هنگام بروز عارضه و ایجاد تکه‌هایی قابل مشاهده در اطراف پوست سر اشاره کرد.

 

آیا می‌توان پسوریازیس پوست سر را بدون درمان رها کرد؟

برخی از افراد با این بیماری زندگی می‌کنند. این افراد معمولا علائم شدیدی از پسوریازیس سر را تجربه نمی‌کنند و به همین دلیل می‌توانند آن را تحمل کنند. البته به دلیل ظاهر ناخوشایندی که برای پوست سر ایجاد می‌شود، بیماران ترجیح می‌دهند در کوتاه‌ترین زمان ممکن، برای درمان این بیماری اقدام کنند.

 

پسوریازیس پوست سر در چه کسانی بیشتر است؟

در اکثر موارد این مشکل به دلیل زمینه ارثی بیماران ایجاد می‌شود. معمولا افرادی که درگیر این بیماری می‌شوند، حداقل یک نفر دیگر نیز در خانواده‌ آن‌ها مبتلا به پسوریازیس پوست سر وجود دارد.

 

آیا ابتلا به بیماری پسوریازیس پوست سر واگیردار است؟

خوشبختانه این بیماری مسری نیست و از شخصی به شخص دیگر سرایت نمی‌کند.

 

آیا رنگ کردن مو ممکن است موجب ابتلای فرد به پسوریازیس سر شود؟

پسوریازیس و رنگ مو نیز ارتباط چندانی به یکدیگر ندارند. برخی از افراد تصور می‌کنند که به دلیل استفاده از برخی رنگ موهای خاص و حساسیت به آن این عارضه ایجاد می‌شود. اما این بیماری اغلب ژنتیکی است. اما مواد شیمیایی مانند رنگ مو ممکن است آن را تحریک کند.

 

چه زمانی برای درمان بیماری پسوریازیس پوست سر باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر غدد لنفاوی متورم شود، می تواند نشانه عفونت باشد. در این صورت فرد باید با پزشک خود صحبت کند تا بتواند تحت درمان قرار بگیرد.

اصطلاح انگلیسی پسوریازیس سر چیست؟

به طور کلی معادل انگلیسی این عارضه، کلمه psoriasis است. اما زمانی که آن در پوست سر یا موها ایجاد شود با نام Scalp psoriasis شناخته می‌شود .