علت سفید شدن مو در افراد چیست؟
سفید شدن موها یک عارضه همه‌گیر است که می‌توان گفت رابطه مستقیمی با افزایش سن و پیری دارد. هرچند این امکان وجود دارد که علت سفید شدن مو، جز این باشد و فرد در هر زمانی از زندگی، حتی کودکی و نوجوانی هم به آن مبتلا شود.
در ابتدا باید بدانیم که انسان دارای فولیکول‌های مو در سراسر بدن خود است. فولیکول‌ها از کیسه‌های کوچکی تشکیل شده‌اند که سلول‌های پوست را پوشش می‌دهند. درون این کیسه‌ها سلول‌های رنگدانه‌ای به‌نام ملانین وجود دارند که رنگ موی انسان را تعیین می‌کنند. با افزایش سن و به مرور زمان، ملانین توان رنگدانه‌ای خود را از دست می‌دهد و در نتیجه موهای انسان بی‌رنگ یا همان سفید می‌شود.
کمبود ملانین، دلیل اصلی سفید شدن مو است. تولید ملانین به تغذیه مناسب و مکمل‌های پروتئینی بستگی دارد. کمبود این مواد مغذی باعث می‌شود ملانین به زیر سطح قابل‌قبول برسد.
به غیر از عامل سن، عوامل دیگری نیز سبب از بین رفتن ملانین و در نتیجه سفید شدن موها در فرد می‌شوند که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.
ژنتیک
همان‌طور که بیان شد موی برخی از افراد ممکن است در سنین نوجوانی یا ۲۰ سالگی سفید شود. یکی از عواملی که می‌تواند علت سفیدی مو در جوانی باشد، ژنتیک است. اگر پدر و مادر یا اجداد فرد در جوانی به سفیدی مو مبتلا شده باشند، امکان ابتلای او هم به این عارضه وجود دارد و از آنجا که ژنتیک قابل تغییر نیست، تقریبا این عارضه برای آنها بدون درمان خواهد بود.
این اتفاق می‌تواند فقط در یک منطقه مانند جلوی سر اتفاق بیفتد. علت سفید شدن موی جلوی سر یا خاکستری شدن موها نیز اغلب ژنتیک است.
استرس
استرس یکی از عوامل اصلی در سفید شدن موی بدن انسان است. داشتن اضطراب و استرس شدید، ملانین پوست را از بین میبرد و باعث سفید شدن مو می‌شود.
سلول‌های عصبی در سراسر بدن فرد وجود دارد و فولیکول‌های مو نیز از این قاعده مستثنی نیستند. در هنگام استرس، مواد شیمیایی که طی پاسخ به استرس آزاد می‌شوند، باعث می‌شوند سلول‌های بنیادیِ تولیدکننده پیگمنت(رنگدانه) زودهنگام فعال شوند و ذخایر رنگ مو را تخلیه کنند.
بنابراین پس از چند روز، تمام ملانین‌های موجود در مو از بین می‌روند. وقتی ملانین از بین برود، دیگر نمی‌شود رنگدانه‌ها را بازسازی کرد و سفیدی مو دائمی خواهد بود.
استرس به نوبه خود سبب اختلال در خواب، تغذیه و همچنین فشار خون بالا می‌شود که می‌تواند باعث خاکستری شدن موها شود.
کمبود ویتامین B-12
سفیدی مو در سنین پایین همچنین می‌تواند نشان‌دهنده کمبود ویتامین B-12 باشد. این ویتامین نقش مهمی در بدن انسان دارد. کمبود ویتامین B-12 با بیماری کم‌خونی همراه می‌شود و زمانی که بدن فرد نتواند مقدار کافی از این ویتامین را جذب کند با کاهش ملانین روبه‌رو می‌شود.
بدن انسان برای خون‌رسانی به سلول‌های بدن و از جمله سلول‌های مو، به ویتامین B-12 نیاز دارد، از همینرو فقدان یا کمبود این ویتامین، سلول‌های مو را ضعیف می‌کند و بر تولید ملانین اثر می‌گذارد.
اختلال تیروئید
تغییرات هورمونی ناشی از مشکل تیروئید مانند پرکاری یا کم‌کاری تیروئید نیز می‌توانند علت سفید شدن مو باشد. تیروئید بر رنگ موی انسان تاثیرگذار است، از همینرو پرکاری یا کم‌کاری آن می‌تواند روی ملانین تاثیرگذار باشد و فرد را زودتر از سنش به این عارضه مبتلا کند. این اختلال هورمونی می‌تواند علت سفید شدن موی شقیقه در فرد باشد.
استعمال دخانیات و سیگار
بین موهای سفید و سیگار کشیدن رابطه وجود دارد. در مطالعاتی معتبر و رسمی، ارتباط بین «شروع موهای سفید قبل از 30 سالگی و سیگار کشیدن» مورد تایید قرار گرفت.
سیگار کشیدن باعث انقباض رگ‌های خونی و کاهش جریان خون در فولیکول‌های مو و به‌دنبال آن ریزش مو می‌شود. علاوه بر این، سموم موجود در سیگار به بخش‌هایی از بدن از جمله فولیکول‌های مو می‌تواند صدمه برساند و در نهایت، علت سفید شدن موهای فرد در سنین پایین باشد.
آلودگی محیطی
آلاینده‌ها می‌توانند سبب تسریع در روند پیری و دلیل سفید شدن مو باشند. این مواد شیمیایی به تولید ملانین آسیب می‌رسانند و سبب پیر شدن بافت پوست و مو می‌شوند. در اثر آلودگی هوا، زمانی که مو از فولیکول خارج می‌شود، در حقیقت مرده است و دیگر نمی‌تواند رنگدانه تولید کند. این موضوع می‌تواند علت سفید شدن موی سر و سایر اعضای بدن باشد.
بیماری خودایمنی
بیماری پوستی خودایمنی به‌نام آلوپسی و همچنین بیماری لک و پیس یا ویتیلیگو که در آن رنگدانه پوست و مو از بین می‌روند، بیماری‌های خودایمنی به‌شمار می‌روند که اگر در نواحی‌ای از پوست ظاهر شوند که دارای مو هستند، می‌توانند سبب سفیدی موی آن ناحیه شوند.
علت سفید شدن ریش
در مردان نخستین ناحیه‌ای که موهای آن سفید می‌شوند، ریش است. علت سفید شدن ریش در جوانی به کاهش ملانین و تمام عواملی که مقاله عنوان شد، برمی‌گردد.
علت سفید شدن ناگهانی مو
برای بسیاری از افراد روی داده که به‌دلیل وارد شدن یک شوک عصبی یا ابتلا به یک بیماری سخت، موهای آنها به صورت ناگهانی سفید شده باشد. این شوک‌های ناگهانی روی سیستم ایمنی فرد تاثیر می‌گذارد که ممکن است اثر مخربی روی ملانین موی آنها داشته باشد. علت سفید شدن مو در نوجوانی ممکن است این مورد باشد.
علت سفید شدن موهای دستگاه تناسلی
با افزایش سن، موهای دستگاه تناسلی نیز شروع به سفید شدن می‌کنند که این اتفاق به‌دلیل فقدان ملانین روی می‌دهد. البته عواملی مانند ژنتیک، اضطراب و استرس و استعمال دخانیات و سیگار هم می‌تواند اثرگذار باشد.
برخی بیماری‌ها نیز می‌توانند علت سفید شدن موی واژن در جوانی و به صورت کلی ناحیه تناسلی شوند که عبارتند از:
– برخی بیماری‌های قارچی مانند «پیدرای سفید» سبب سفید شدن موی اندام تناسلی می‌شوند. این یک بیماری نادر است که بیشتر مردان جوانی که در مناطق گرم و استوایی زندگی می‌کنند، دچار آن می‌شوند. برای درمان آن استفاده از کرم ضدقارچ توصیه می‌شود.
– نوعی حشره انگلی به‌نام «شپش زهاری» موی ناحیه تناسلی را سفید می‌کند. این مورد قابل درمان است.
– بیماری ویتیلیگو یا همان برص، بیماری است که در آن فرد، ملانین پوست خود را از دست می‌دهد و اگر این اتفاق در ناحیه تناسلی روی دهد، موی ناحیه تناسلی سفید می‌شود.
علت سفید شدن موی داخل بینی
موهای بینی همچون سایر موهای بدن، امکان دارد به‌دلیل کاهش رنگدانه‌های ملانین سفید شوند. افزایش سن و پیری مهمترین عامل سفیدی موی داخلی بینی به‌شمار می‌رود. این موها را می‌توان با قیچی کوتاه کرد، اما به هیچ عنوان نباید آنها را از ریشه کَند، زیرا سبب پیشگیری از ورود گرد و غبار به داخل بینی می‌شوند.
علت سفیدی ابروها
سفید شدن ابروها به طور معمول دیرتر از سفید شدن موی سر اتفاق می‌افتد، اما در برخی مواقع ممکن است ابروها زودتر سفید شوند. این اتفاق می‌تواند دراثر دلایل مختلفی مانند ژنتیک، کمبود ویتامین B12 و ویتامین D، کم‌خونی و کمبود آهن و مس، مبتلا شدن به برخی بیمارها مانند آلبینیسم (زالی)، ویتیلیگو (لک و پیس)، آلوپسی آره‌آتا و مصرف برخی داروها روی دهد.
علت سفید شدن مو در کودکان
برخی نوزادان که به زالی مبتلا هستند، در بدو تولد با موهای سفید متولد می‌شوند. فقدان ملانین هنگام تولد، دلیل این بیماری است. البته در کودکان به دلایلی مانند عوامل ژنتیکی، برخی بیماری‌ها مانند لک و پیس، آلوپسی و اختلال تیروئید و همچنین کمبود ویتامین B12 نیز می‌توان اشاره کرد که ممکن است موهای آنها را دچار سفیدی زودرس کنند.
علت سفید شدن مو در نوجوانی
در نوجوانی نیز به‌دلیل از دست رفتن یا فقدان ملانین، موها سفید می‌شوند. دلایل عمده‌ای که برای بروز این عارضه در نوجوانی عنوان شده، تاکید بر عواملی چون ژنتیک، کمبود ویتامینB12، داشتن استرس شدید و همچنین کشیدن سیگار است.
علت سفید شدن موی جلوی سر در نوجوانی یا جوانی به صورت تکه‌ای، وراثت است.
علت سفیدی مو در طب سنتی
دکتر مهرداد کریمی، متخصص طب سنتی معتقد است اگر مو قبل از 40 سالگی سفید شود و علل ارثی نداشته باشد می‌تواند به علت افزایش سردی و تری و افزایش خلط بلغم در کل بدن و به‌ویژه ناحیه سر اتفاق بیفتد.
این عارضه بر اثر کاهش قوای جسمانی، استرس مداوم، افزایش میزان خشکی ماده تشکیل‌دهنده مو، غذای مضر و استفاده از داروهای موضعی نامناسب نیز می‌تواند تشدید شود.
استاد خیراندیش علت سفیدی مو را غلبه سردی در بدن می‌دانند و مواردی را برای درمان بیان می کنند که در مقاله درمان سفیدی مو ایشان به آن اشاره کرده ایم. ایشان موارد زیر را نیز عاملی برای تشدید این عارضه نام برده‌اند:
- تری مزاج
- یبوست شدید
- خوردن غذاهای خشکی‌زا مانند کشک و پنیر و دوغ
- امواج رادیواکتیو و موبایل و اینترنت
- غم، غصه، حسرت و اضطراب
راههای جلوگیری
از سفید شدن مو از ریشهاگر دلیل سفید شدن مو ژنتیکی باشد، از سفید شدن آن نمی‌توان پیشگیری کرد، اما به صورت کلی:
مصرف ویتامین B12، B6 و مکمل‌های غذایی،
تغذیه مناسب و رژیم غذایی سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 مانند گردو و ماهی‌های چرب،
عدم صرف زمان زیاد در نور ماوراءبنفش خورشید،
نداشتن استرس و داشتن خواب کافی،
و استعمال نکردن دخانیات و سیگار
می‌تواند مانع از سفید شدن موها شود.
سوالات متداول
علت سفید شدن مو در بارداری چیست؟
علت سفیدی موی سر یا سایر اعضای بدن در دوران بارداری، هیچ ربطی به حاملگی ندارد. البته در این دوران کمبود آهن یا استرس ممکن است سبب سفید شدن مو شوند که با نظر پزشک می‌توان از قرص‌های آهن استفاده کرد یا علت آن را یافت.
علت سفیدی مو بعد از زایمان چیست؟
پس از زایمان، زنان ممکن است دچار ریزش مو شوند، اما سفید شدن موی آنها ربطی به زایمان ندارد که در صورت وقوع این موضوع باید به‌دنبال دلایل دیگر بود.
دلیل سفید شدن مو بعد از شیمی‌درمانی چیست؟
شیمی‌درمانی سبب ریزش مو می‌شود که پس از پایان این دوران به تدریج رشد موها از نو آغاز خواهند شد و اگر پس از رویش دوباره سفید باشند، ربطی به شیمی‌درمانی ندارد.
علت سفید شدن موهای مژه چیست؟
افراد زال، مژه‌های سفید دارند که در اثر عامل ژنتیکی به این بیماری دچار می‌شود. بیماری برص یا لک و پیس اگر در نواحی چشم و مژه ظاهر شود، رنگ مژه‌ها را سفید خواهد کرد.
آیا با کَندن موهای سفید تعداد آنها بیشتر می‌شود؟
خیر. هر فولیکول می‌تواند فقط یک مو داشته باشد و با برداشتن آن دوباره یک تار مو رشد می‌کند. علاوه بر این، اگر یک فولیکول مو کنده شود، هیچ تاثیری در موهای اطراف ندارد. هرچند کندن موی سفید فکر خوبی نیست، زیرا می‌تواند به فولیکول‌ها آسیب برساند و حتی رشد مو در آن ناحیه را به‌طور کامل متوقف کند.
علت سفید شدن مو از ساقه چیست؟
همان‌طور که بیان شد مو بر اثر از دست دادن ملانین سفید می‌شود و این اتفاق باعث سفید شدن آن از ریشه می‌شود، مگر در موارد خاص. به طور مثال، اگر فرد مدتی دچار ریزش سکه‌ای باشد، پس از درمان و رشد موها ممکن است ساقه باقیمانده سفید و باقی موها پس از درمان مجدد، مشکی شود که می‌تواند علت سفید شدن مو در ساقه به حساب بیاید.
به‌طور کلی سفیدی مو اگر بر اثر عاملی به جز ژنتیک باشد، بر اثر درمان، رشد ادامه ساقه مو به رنگ مشکی است.
منابع
https://www.medicalnewstoday.com
