راه‌های درمان زگیل تناسلی چیست؟
زگیل تناسلی یکی از بیماری‌های شایع مقاربتی است که به روش‌های گوناگون جراحی یا غیرجراحی درمان می‌شود. درمان زگیل تناسلی در صورت گسترش عارضه، ضرورت پیدا می‌کند، هرچند گاهی این عارضه خودبه‌خود محو می‌شود.
از جمله راه‌های درمان زگیل تناسلی در مردان و زنان به شیوه غیرجراحی می‌توان به لیزر، انجماد و سوزاندن اشاره کرد. البته روش‌های مورداستفاده در این زمینه تنها عارضه پوستی ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی را درمان می‌کنند. در نتیجه ویروس به‌صورت فعال یا غیرفعال در بدن فرد باقی مانده و قابلیت سرایت دارد.
درمان‌های مختلفی وجود دارند که می‌توانند زگیل‌های تناسلی را برطرف کنند، با این وجود، امکان عود مجدد آن‌ها وجود دارد.
در واقع می‌توان گفت هیچ درمانی برای از بین بردن ویروس اچ پی وی قطعی نیست، اما بدن ممکن است به مرور زمان، خودش عامل عفونت را از بین ببرد. کرم‌ها و لوسیون‌ها نیز می‌توانند به مرور زگیل‌ها را از بین ببرند. در این مقاله به بررسی انواع روش‌های درمان زگیل تناسلی (جراحی و غیرجراحی) می‌پردازیم.
روش جراحی درمان زگیل تناسلی
امروزه روش‌های درمانی در زمینه بهبود زگیل تناسلی پیشرفت قابل‌توجهی داشته‌اند؛ ازاین‌رو روش سنتی یا جراحی جز در موارد خاص مورداستفاده قرار نمی‌گیرد. در روش سنتی، برداشت زگیل تناسلی با استفاده از بیهوشی و عمل جراحی انجام می‌شود.
درمان زگیل تناسلی با جراحی به‌دلیل امکان عود مجدد این عارضه، بدشکلی محل عارضه بعد از عمل و تخریب بافتی بالا، چندان موردتوجه مبتلایان نیست. همچنین در این روش امکان انتشار ویروس به سایر نواحی وجود دارد. سایر عوارض از بین بردن زگیل تناسلی با جراحی عبارتند از:
- خونریزی
- نیاز به پانسمان
- امکان بروز عفونت
- عوارض بیهوشی
- احساس درد شدید بعد از رفع اثر داروی بی‌حسی
- دوره نقاهت طولانی‌تر در مقایسه با سایر روشها
روش غیرجراحی درمان زگیل تناسلی
امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی، روش‌های نوینی برای درمان انواع زگیل تناسلی در دسترس مبتلایان قرار گرفته است. این روشها، سرپایی و بدون تیغ جراحی یا بیهوشی انجام می‌شوند؛ در نتیجه عوارض کمتری در مقایسه با روش‌های سنتی دارند.
استفاده از هر یک از این روشها به تعداد و نوع عارضه بستگی دارد. واکنش سیستم ایمنی بدن فرد مبتلا و نوع زگیل، اثرگذاری و نتیجه‌بخش بودن روش درمانی را تعیین می‌کنند.
درمان زگیل تناسلی با فریز کردن
فریز کردن یا کرایوتراپی، یکی از راه‌های ایمن و موثر در رفع زگیل تناسلی است. انجماد عارضه تحت درمان با استفاده از موادی همچون دی‌اکسید کربن یا نیتروژن مایع انجام می‌شود. ماده موردنظر بعد از قرارگیری روی زگیل، حرارت آن را به خود جذب می‌کند و موجب مرگ سلولی و تخریب بافت زگیل می‌شود.
التهاب و قرمزی، نخستین واکنش بافت زگیل به این مواد است. زگیل تحت درمان با روش کرایوتراپی بعد از گذشت دو هفته به‌طور کامل از بین می‌رود.
تاکنون تحقیقات مختلفی درباره اثرگذاری این روش انجام‌شده است. در نمونه‌ای از این مطالعات، میزان رضایت‌بخشی مبتلایان، 75 درصد و احتمال بازگشت زگیل تناسلی، 15 درصد عنوان‌شده است.
مزایا و معایب فریز کردن زگیل تناسلی
عوارض بسیار کمی برای درمان زگیل تناسلی با فریز کردن گزارش شده است. به‌عنوان مثال، می‌توان به سوزش شدید و درد تا سه روز بعد از کرایوتراپی اشاره کرد که بعد از آن درد کاهش می‌یابد. در صورت عدم‌رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی، امکان عفونت زخم و باقی ماندن جای آن وجود دارد.
مزایای استفاده ازاین‌روش عبارتند از:
- اسکار بر جا نمی‌گذارد.
- جلسه درمانی آن بسیار کوتاه است.
- در دوران بارداری قابل‌استفاده است.
- امکان گسترش زگیل به نواحی اطراف، صفر است.
- سرپایی و بدون بستری در بیمارستان انجام می‌شود.
- معمولاً درمان طی یک جلسه انجام می‌شود. (امکان افزایش جلسات درمان وجود دارد.)
از بین بردن زگیل تناسلی با لیزر
لیزر درمانی زگیل تناسلی با تابش پرتوهای فروسرخ روی عارضه انجام می‌شود. لیزر CO2 یکی از رایج‌ترین تجهیزات مورداستفاده در این روش است. پزشک قبل از هر اقدامی بنابر گستردگی محل و اندازه زگیل اقدام به بی‌حسی موضعی می‌کند.
با تابش اشعه به محل درمان، خونرسانی به بافت زگیل مختل و نکروز (مرگ بافتی) رخ می‌دهد. اثرگذاری این روش بسیار بالاست (بیش از 90 درصد) و احتمال عود مجدد نیز کمتر از 3 درصد است. وجود مقداری درد، سوزش و زخم کاملاً طبیعی و بخشی از فرآیند درمان است.
تصوراتی مبنی بر عود مجدد و پخش شدن زگیل به‌دلیل انتشار دود حاصل از سوزاندن زگیل با استفاده از لیزر وجود دارد. دستگاه‌های نوین، مجهز به وکیوم قدرتمندی هستند که تمامی دود حاصل را به خود جذب می‌کنند و به همین دلیل، نگرانی بابت این موضوع وجود ندارد.
از جمله مزایای درمان زگیل تناسلی با لیزر درمانی عبارتند از:
- انجام سرپایی و بدون نیاز به بستری شدن
- جلسه درمانی بسیار کوتاه (10-5 دقیقه)
- کاهش آسیب به بافت‌های اطراف
- برداشتن زگیل طی یک جلسه
- بدون اسکار یا جای زخم
- دوره نقاهت بسیار کوتاه
- کاهش درد و خونریزی
سوزاندن زگیل تناسلی
الکتروکوتری یا سوزاندن زگیل، عنوان روشی است که در آن از جریان الکتریکی برای از رفع زگیل تناسلی استفاده می‌شود. نحوه کار به شکلی است که ابتدا فرد تحت بی‌حسی موضعی یا بیهوشی قرار می‌گیرد. سپس به‌منظور جلوگیری از سوختگی پوست، باید ژل مخصوصی را به محل موردنظر مالید. در ادامه، سوزن وارد زگیل شده و با استفاده از جریان الکتریسیته گرم می‌شود. پایان کار، جدا شدن بافت سوخته از محل و خشک‌شدن زگیل تناسلی است.
طبق مطالعات انجام‌شده، میزان اثرگذاری این روش برای از بین بردن زگیل تناسلی حدود 80 درصد است. از عوارض روش الکتروکوتری می‌توان به عفونت محل زخم، خونریزی خفیف، درد و ناراحتی و افزایش تعداد زگیل‌ها اشاره کرد.
روش مذکور برای افراد دچار اختلالات انعقادی، افراد دارای پروتز مفصلی یا دستگاه ضربان‌ساز قلب محدودیت دارد. رفع ضایعه طی یک جلسه و کوتاه بودن جلسه درمان (حداکثر 30 دقیقه) از جمله مزایای الکتروکوتری برای درمان زگیل تناسلی است.
داروهای موضعی، کرم و پماد برای درمان زگیل تناسلی
پماد و سایر داروهای موضعی نیز روشی موثر و رایج برای درمان این عارضه به شمار می‌روند. البته گاهی اوقات پمادهای مربوطه عوارضی مانند سوزش، قرمزی، خارش و پوسته‌پوسته شدن را به‌دنبال دارند. در این روش، فرد باید چند روز در هفته و به مدت چند هفته، کرم یا مایع را به‌طور مستقیم به زگیل‌ها بزند.
از جمله گزینه‌های در دسترس و موثر ژل، کرم و پماد می‌توان به کرم imiquimod، ژل podofilox و پماد sinecatechins اشاره کرد.
کرم imiquimod
کرم Imiquimod موجب تقویت سیستم ایمنی بدن در برابر این عارضه می‌شود. فرد باید از این کرم به روش استعمال خارجی در درمان زگیل تناسلی استفاده کند.
فرد باید سه بار در هفته هنگام خواب از آن استفاده کند و به مدت 16 هفته در استفاده از آن استمرار داشته باشد. هنگامی که فرد کرم را روی عارضه قرار می‌دهد باید آن را تا جایی که کرم محو شود، روی زگیل بمالد.
این کرم حداقل باید بین 6 تا 10 ساعت روی عارضه باقی بماند و در این مدت به هیچ‌وجه پوست با مواد پلاستیکی و لباس زیر از این جنس پوشانده نشود. بهتر است فرد یک گازاستریل نخی روی زگیل بگذارد و تا بهبود آن لباس زیر نخی بپوشد. بعد از 6 ساعت، فرد می‌تواند دارو را با آب و صابون رقیق‌شده بشوید.
اگر از این پماد برای از بین بردن زگیل تناسلی اطراف واژن استفاده می‌شود، فرد باید مراقب باشد که پماد روی لایه حساس و درونی بافت واژن قرار نگیرد، زیرا این اتفاق سبب تورم یا حساسیت واژن و همچنین دردناک شدن ادرار می‌شود.
همچنین بهتر است فرد هنگام استفاده از این کرم از رابطه جنسی خودداری کند، زیرا این کرم می‌تواند باعث آسیب به کاندوم شود و جلوگیری را مختل کند.
پماد sinecatechins
پماد سینکاتچینز یکی دیگر از داروهای موضعی مفید برای درمان زگیل تناسلی است که از برگ چای سبز درست می شود. از این پماد، اغلب برای درمان زگیل‌های خارجی اطراف نواحی دستگاه تناسلی و زگیل‌های مقعدی استفاده می‌شود.
این پماد تنها برای استعمال خارجی مجاز است و برای درمان زگیل‌هایی که در داخل واژن یا آلت تناسلی مردان هستند، کاربردی ندارد.
این پماد باید حتما توسط پزشک تجویز و دوز مصرف آن مشخص شود، زیرا روش و دوز مصرف آن در هر فردی متفاوت است. به‌طور معمول باید از این پماد روزانه یک لایه نازک روی ناحیه تحت درمان زد. بهتر است بیش از 16 هفته از این درمان استفاده نشود.
اگر بعد از استفاده، فرد دچار علائمی مانند تنگی‌نفس یا غش‌وضعف (از حال رفتن) شد باید سریعاً با اورژانس تماس بگیرد.
ژل podofilox
استفاده از ژل پودوفیلوتوکسین یا پودوفیلوکس یکی دیگر از راهکارهای موضعی درمان زگیل تناسلی است. این ژل از تکثیر و رشد مجدد سلول‌های آلوده به اچ پی وی جلوگیری می‌کند و با جایگزین سلول‌های سالم به درمان این عارضه سرعت می‌بخشد.
پودوفیلین یک داروی گیاهی است که بافت زگیل تناسلی را از بین میبرد و ماده موثر آن پودوفیلوکس میباشد. هرگز از پودوفیلوکس نباید به‌صورت واژینال و داخلی استفاده کرد. علاوه بر این، این دارو برای استفاده در دوران بارداری توصیه نمی‌شود. عوارض جانبی این دارو می‌تواند شامل تحریک خفیف پوست، زخم یا درد باشد.
روش مصرف بدین صورت است که باید این ژل را 3 یا 5 روز در هفته روی ناحیه تحت درمان مالید. این کار را می‌توان تا 5 هفته ادامه داد.
در هنگام استفاده از این ژل فرد باید مراقب باشد دارو با پوست سالم، چشم‌ها و نواحی مخاطی، داخل مجرای ادرار، داخل مقعد و واژن تماس پیدا نکند.
تأثیر دارو بعد از 3 الی 5 روز قابل مشاهده است. طی درمان، سطح بافت زگیل تحلیل می‌رود و دچار پوسته‌ریزی می شود، سپس پوست سالم ایجاد می‌شود.
بر اثر استعمال بیش از اندازه دارو توسط بیمار ممکن است عوارضی چون درد، قرمزی، خارش و زخم سطحی ایجاد شود.
آلدارا
این کرم توانایی سیستم ایمنی بدن را در مبارزه با زگیل‌های تناسلی تقویت می‌کند. وقتی کرم روی پوست است باید از رابطه جنسی خودداری کرد. یکی از عوارض احتمالی این کرم، قرمزی پوست است. سایر عوارض جانبی ممکن است شامل تاول، بدن درد یا درد در ناحیه تناسلی، سرفه، بثورات و خستگی باشد.
اسید تری‌کلرواستیک
این روش درمانی شیمیایی، زگیل‌های دستگاه تناسلی را می‌سوزاند و می‌تواند برای زگیل‌های داخلی مورداستفاده قرار گیرد. عوارض جانبی آن می‌تواند شامل تحریک خفیف پوست، زخم یا درد باشد.
درمان زگیل تناسلی زنان
زگیل تناسلی زنان، عارضه عفونی شایع و البته قابل درمان است. این عارضه همراه با ایجاد برجستگی‌های نرم در ناحیه تناسلی است که ممکن است باعث بروز مشکلاتی مانند احساس خارش، درد و ناراحتی شود.
از بین بردن زگیل تناسلی زنان از اهمیت بیشتری نسبت به مردان برخوردار است. این عوارض از این جهت که امکان ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش می‌دهند، حائز اهمیت است. به این مورد می‌توان سرطان دهان و گلو، فرج و مقعد را نیز اضافه کرد.
البته طبق مطالعات انجام‌شده توسط مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌ها در آمریکا، سرطان‌های ناشی از ویروس HPV چندان شایع نیست، اما همیشه پیشگیری بهتر از درمان است.
برای زنان درمان به دو صورت جراحی و غیرجراحی انجام با توجه به شرایط و سن بیمار توسط پزشک انتخاب می‌شود. در روش‌های جراحی، پزشک زگیل را برمی‌دارد یا بافت آن را فریز می‌کند یا می‌سوزاند. همچنین در برخی موارد ممکن است این روشها در کنار سایر گزینه‌ها مانند درمان‌های دارویی مورداستفاده قرار بگیرند.
در مقاله جداگانه‌ای به توضیح این عارضه در زنان پرداخته‌ایم.
درمان زگیل تناسلی مردان
ازبین بردن زگیل تناسلی مردان نیز به جهت جلوگیری از گسترش و سرایت آن اهمیت دارد. البته در موارد بدخیم، این عارضه در مردان به سرطان مقعد، آلت تناسلی و دهان ختم می‌شود. در صورت قرار گیری عوارض پوستی روی مجاری ادرار امکان اختلال در این سیستم نیز وجود دارد.
جراحی، کرایوتراپی، مهم‌ترین متدهایی هستند که می‌توانند برای از بین بردن زگیل در مردان مورداستفاده قرار بگیرند. در روش جراحی پزشک با تیغ جراحی، اطراف زگیل را برش می‌دهد تا آن را خارج کند. این روش برای زگیل‌های بزرگی که ریشه‌دار هستند نیز به کار می‌رود. البته از آنجایی که جراحی زخم ایجاد می‌کند و نیاز به بخیه دارد، جزو آخرین اولویت‌های پزشک است.
روش‌های غیرتهاجمی که نیاز به جراحی ندارند، معمولا برای زگیل‌های کوچک و سطحی مورداستفاده قرار می‌گیرند. آن‌ها معمولا برای زگیل‌هایی که در سطح دستگاه تناسلی و نواحی بیرونی ایجاد می‌شوند، به‌کار می‌روند.
در مقاله جداگانه‌ای به بیان این عارضه در مردان پرداخته‌ایم.
درمان زگیل تناسلی نهفته
پس از ابتلای فرد به ویروس hpv ممکن است حتی با گذشت هفته‌ها یا ماه‌ها علائمی بروز نکند. حتی ممکن است هیچ‌وقت علائمی از خود نشان ندهد. در این صورت، درمان زگیل تناسلی ممکن نیست و باید تا زمان آشکار شدن علائم صبر کرد. سپس با توجه به تشخیص پزشک بهترین راهکار را برای درمان آن انتخاب کرد.
هرچند فرد در این مرحله علائمی ندارد، اما می‌تواند منتقل‌کننده ویروس باشد.
هزینه درمان زگیل تناسلی چقدر است
با توجه به روش درمان زگیل، کلینیک، پزشک، منطقه و وسعت ناحیه درگیر عارضه، هزینه درمان زگیل تناسلی متفاوت است. این هزینه در جراحی نسبت به روش‌های غیرجراحی بیشتر است.
هزینه فریز کردن زگیل تناسلی به‌طور متوسط برای هر زگیل 150 هزار تومان است.
استفاده از کرم، دارو یا محلول‌های مربوط به آن‌ها هزینه کمتری نسبت روش‌های کلینیکی دارد، اما مدت طولانی‌تری برای درمان نیاز دارد. هزینه متوسط این روش درمانی بین 180 تا 850 هزارتومان در سال 1400 تخمین زده شده است.
اما برخی روشها مانند لیزر و جراحی، فرآیند پیچیده‌تری دارند. هزینه روش‌های درمان زگیل تناسلی یا سایر قسمت‌های بدن با توجه به فاکتورهای زیر تعیین می‌شود:
- نوع روش
- تعداد زگیل‌های موجود در ناحیه تناسلی
- داشتن یا نداشتن بیمه
- پزشک متخصص
- مرکزی که در آن درمان زگیل تناسلی انجام می‌شود.
- هزینه‌های جانبی مانند بی‌حسی و ویزیت پزشک و…
هزینه متوسط درمان زگیل تناسلی با لیزر بین 100 تا 150 هزارتومان برای هر زگیل و قیمت جراحی بین 500 هزار تا یک میلیون تومان در سال 1400 تخمین زده شده است.
درست است که هزینه لیزر و جراحی کمی بیشتر از یک جلسه کرایوتراپی است، اما از آنجایی که با یک جلسه، درمان فرد کامل می‌شود، هزینه نهایی، کمتر از چند جلسه کرایوتراپی و البته موثرتر و قابل‌اعتمادتر است.
سوالات متداول
از جمله سوالات پرتکرار در زمینه رفع زگیل تناسلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
چه زمانی درمان زگیل تناسلی ضرورت پیدا می‌کند؟
بسیاری از مبتلایان به این عارضه آن را ساده پنداشته و توجهی به درمان زگیل تناسلی ندارند. این در حالی است که تنها در بعضی موارد این عوارض پوستی خودبه‌خود از بین می‌روند. گاهی اوقات زگیل تناسلی به‌تدریج گسترش‌یافته یا بزرگ می‌شود. در این شرایط، احتمال انتقال آن به شریک جنسی نیز افزایش می‌یابد.
درمان زگیل تناسلی برای پیشگیری یا درمان عوارض حاصل از آن الزامی است. به‌عنوان مثال، می‌توان به انواع سرطان دستگاه تناسلی و اختلالات ادراری اشاره کرد.
زگیل تناسلی همچنین می‌تواند مشکلاتی را در دوران بارداری به همراه داشته باشد. کاهش قابلیت واژن برای اتساع و خونریزی فرج یا واژن نمونه‌ای از این مشکلات است. گاهی اوقات امکان سرایت زگیل تناسلی از زنان باردار به نوازد نیز وجود دارد.
در صورت بروز علائمی از قبیل درد شدید در زمان آمیزش جنسی، خارش و خونریزی درمان زگیل تناسلی اهمیت می‌یابد.
آیا درمان زگیل تناسلی قطعی است؟
به‌طور کلی، هیچ‌یک از روش‌های رایج در این زمینه از قبیل لیزردرمانی،منجمد کردن و… به‌عنوان درمان قطعی ویروس اچ پی وی مطرح نیست. این ویروس در بدن باقی مانده و در صورت فراهم شدن مجدد شرایط به‌صورت ضایعات پوستی نمایان می‌شود. البته دستورالعمل‌هایی درباره این موضوع وجود دارد که به عود مجدد این عارضه پوستی کمک می‌کند.
آیا انتقال تنها از طریق افراد دارای ضایعه پوستی رخ می‌دهد؟
انتقال زگیل تناسلی تنها از افراد دارای ضایعات پوستی انجام نمی‌شود و امکان سرایت از افراد مبتلا به زگیل تناسلی نهفته (ویروس غیرفعال) نیز وجود دارد.
دوره درمان زگیل تناسلی چقدر است؟
با توجه به روش رفع زگیل تناسلی دوره درمان متفاوت است. به‌طور مثال، پس از جراحی بلافاصله ضایعه برداشته می‌شود، اما در کرایوتراپی طول دوره درمان دو هفته است.
منابع
