زگیل دست: علائم، علت و عوارض آن

زگیل دست چیست؟

زگیل دست، برجستگی‌هایی روی پوست هستند و ممکن است هنگام لمس خشن و زبر به نظر برسند. زگیل‌های روی دست می‌توانند ناراحت‎کننده باشند، اما سرطانی نیستند و خطر جدی برای فرد ایجاد نمی‌کنند. آن‌ها می‌توانند روی دست گسترش پیدا کنند و برخی از افراد زودتر از بقیه به آن مبتلا می‌شوند. عامل اصلی ایجاد این عارضه روی دست، ویروس‌های پاپیلومای انسانی (HPV) هستند. بیش از 100 نوع HPV وجود دارد و فقط تعداد کمی از آن ویروس‌ها باعث ایجاد زگیل دست می‌شوند. در این مقاله درباره انواع زگیل که احتمال ایجاد آن‌ها روی انگشت وجود دارد، صحبت می‌کنیم.

اصطلاح انگلیسی زگیل دست

زگیل دست به انگلیسی، Warts on hands نامیده می‌شود. دستان و انگشتان در برابر عفونت آسیب‎پذیر هستند. انواع مختلفی از warts وجود دارد که در این مناطق مشاهده می‎شود. دانستن نوع زگیل می‌تواند در درمان آن به فرد کمک کند.

علائم زگیل دست

زگیل‌ها معمولا انگشتان و دست‌ها را درگیر می‌کنند و ممکن است:

• برجستگی‌هایی کوچک و گوشتی باشند.
• به رنگ قرمز، سفید، صورتی یا برنزه باشند.
• هنگام لمس زبر و خشن یا فلس‎مانند باشند.
• ممکن است در آن‎ها رگ‌های خونی کوچک و لخته شده دیده شود.

انواع زگیل دست

از مهم‌ترین انواع زگیل روی دست می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

زگیل معمولی (Common warts)

این نوع زگیل بیشتر روی قسمت پشت دست و انگشتان مشاهده می‌شود. این نوع زگیل در اندازه‌های متفاوتی وجود دارد. گاه می‌تواند به اندازه یک دانه خشخاش باشد و گاه اندازه آن به نخودفرنگی برسد. زگیل معمولی دارای بافتی زبر و فلس‏مانند است و هنگام لمس کمی سفت به‌نظر می‌آید. آن‌ها از نظر رنگ متفاوت هستند و می‌توانند سفید، قهوه‌ای، صورتی، خاکستری یا گوشتی باشند. گاهی اوقات رگ‌های خون لخته شده ریزی را می‌توان در داخل زگیل‌های معمولی مشاهده کرد.

زگیل قصابی (Butchers’ warts)

این زگیل‌ها مانند زگیل‌های معمولی(common) به نظر می‌رسند و در افرادی دیده می‌شوند که به طور مرتب و بدون دستکش، گوشت و ماهی خام را لمس می‌کنند. مشخص نیست ویروسی که باعث ایجاد این زگیل می‌شود در حیوانات یافت می‌شود یا فرآورده‌های گوشتی خام هستند که باعث انتقال این ویروس از انسانی به انسان دیگر می‌شوند.

زگیل مسطح (Flat warts)

زگیل مسطح زگیلی است که بیشتر در قسمت پشت دست و بازوها مشاهده می‌شود. اندازه آن بسیار کوچک است و ممکن است در خوشه‌های کوچک و بزرگ ظاهر شوند. زگیل مسطح هنگام لمس بسیار نرم و صاف است و می‌تواند در رنگ‌های گوشتی، صورتی یا قهوه‌ای مایل به زرد دیده شود.

زگیل زیر ناخن و دور ناخن (Periungual and subungual warts)

subungual warts در اطراف و زیر ناخن‌ها ظاهر می‌شود. هر دو در اندازه‌های کوچک ظاهر می‌شوند، اما به‌تدریج رشد می‌کنند. این نوع زگیل دست تمایل به گسترش دارد و خوشه تشکیل می‌دهد و در افرادی که ناخن‌های خود را می‌جوند بیشتر اتفاق می‌افتد. در صورت عدم درمان، این زگیل‌ها می‌توانند در بسترِ ناخن گسترش پیدا کنند و باعث ایجاد عفونت قارچی و آسیب دائمی شوند.

زگیل دست بر اثر چیست؟

همانطور که اشاره کردیم علت اصلی بروز زگیل دست، ویروس پاپیلوم انسانی یا HPV است. بیشتر انواع HPV از طریق تماس پوستی یا اشیاء مشترک مانند حوله یا لباس‌های شسته شده پخش می‌شوند. این ویروس معمولا از طریق شکاف پوست مانند ریشه ناخن یا یک خراش پخش می‌شود. جویدن ناخن نیز باعث می‌شود زگیل روی نوک انگشتان و اطراف ناخن‌ها پخش شود.

سیستم ایمنی بدن هر فرد به ویروس HPV متفاوت پاسخ می‌دهد، بنابراین هر کسی که با HPV در تماس باشد، زگیل در دست او ایجاد نمی‌شود.

راه‌های پیشگیری از زگیل دست

دست‌ها دائما در حال لمس دنیای اطراف هستند و ممکن است با ویروس HPV که باعث ایجاد زگیل می‌شود، تماس پیدا کنند. زگیل‌ها تمایل دارند در مکان‌های گرم و مرطوب رشد کنند. ویروس‌هایی که باعث ایجاد زگیل می‌شوند قادر به زندگی در خارج از بدن هستند و در سطوحی مانند سالن‌های بدنسازی، حمام و استخر به وفور یافت می‌شوند.

قرار گرفتن در معرض ویروس زگیل یا تماس با فردی که به این ویروس مبتلاست، به این معنی نیست که فرد سالم حتما دچار خواهد شد.

برخی از روش‌های پیشگیری از بروز زگیل دست عبارتند از:

• پرهیز از لمس زگیل روی دست فرد آلوده
• تمیز نگه داشتن دست‌ها
• پوشاندن بریدگی‌های جزئی یا بریدگی‌های عمیق روی دست
• رعایت بهداشت در مناطق شلوغ از جمله وسایل حمل و نقل عمومی
• خودداری از جویدن ناخن‌ها
• پوشیدن کفش یا صندل در حمام‌های عمومی و محوطه استخر

چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت مشاهده موارد زیر، فرد مورد نظر باید به پزشک مراجعه کند:

• رشد زگیل روی دست دردناک بوده یا رنگ و ظاهر آن تغییر کرده است.
• فرد سعی کرده زگیل پوستی دست را درمان کند، اما گسترش یافته و عود کرده است.
• فرد مطمئن نیست رشد برآمدگی دستش مربوط به زگیل است یا خیر.
• فرد بالغ است و زگیل‌های زیادی روی دستش ظاهرشده که ممکن است نشان‎دهنده نقص در سیستم ایمنی بدن باشد.

سوالات متداول

آیا زگیل دست خارش‌دارد؟

اگرچه همه زگیل‌ها خارش ندارند، اما داشتن زگیل خارش‌دار کاملا طبیعی است. آن‌ها معمولا نشانه خشکی و تحریک پوست منطقه آسیب‌دیده هستند.

آیا زگیل پوستی دست مسری است؟

زگیل‌ها مسری هستند و می‌توانند در سایر قسمت‌های بدن گسترش یابند یا به افراد دیگر منتقل شوند.

آیا زگیل روی دست باعث زگیل تناسلی می‌شود؟

اگرچه زگیل و تبخال مسری هستند، اما زگیل روی دست نمی‌تواند به ناحیه تناسلی منتقل شود و برعکس.

آیا زگیل کف دست و زگیل انگشت دست خطرناک هستند؟

زگیل‌ها به طور کلی خطرناک نیستند، اما زشت و مسری هستند.

چه افرادی در معرض خطر بیشتری قرار دارند؟

• کودکان و جوانان، زیرا بدن آن‌ها ممکن است ایمنی در برابر ویروس را ایجاد نکرده باشد.
• افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند افراد مبتلا به HIV/AIDS یا افرادی که پیوند عضو انجام داده‌اند.