بیماری زونا و انواع روش‌های درمان آن

بیماری زونا چیست؟

بیماری زونا که به عنوان هرپس زوستر نیز شناخته می‌شود، یک عفونت ویروسی است که باعث ایجاد بثورات دردناک می‌شود. ویروسی که باعث زونا می‌شود ویروس واریسلا زوستر نامیده می‌شود که همان ویروس عامل آبله مرغان است. پس از ابتلای فردی به آبله مرغان، ویروس می‌تواند سال‌ها در بدن غیرفعال بماند. در برخی افراد، ویروس می‌تواند دوباره فعال شود و باعث زونا شود. زونا معمولاً به صورت نواری از تاول در یک طرف صورت یا بدن ظاهر می‌شود و معمولاً با تب و احساس کلی بیماری همراه است. برطرف شدن بثورات معمولاً حدود یک هفته طول می‌کشد، اما برخی از افراد ممکن است چندین هفته یا حتی ماه‌ها پس از از بین رفتن جوش، درد و ناراحتی را تجربه کنند.

علائم بیماری زونا

مهمترین و رایج‌ترین علائم بیماری زونا، ظاهر این بیماری و تاثیراتی است که برروی پوست می‌گذارد. در ادامه برخی از اصلی ترین علائم این بیماری آورده شده است.

زونا و راش (تحریکات پوستی)

زونا معمولاً به صورت جوش در یک طرف صورت یا بدن شروع می‌شود. بثورات شامل لکه‌های قرمز رنگی است که به تاول‌های پر از مایع تبدیل می‌شوند. تاول‌ها معمولا در عرض یک هفته پوسته پوسته می‌شوند و سپس بهبود می‌یابند.

بیماری زونا و درد

زونا معمولاً با درد شدید و ضربان دار همراه است که می‌تواند ثابت یا متناوب باشد. درد اغلب به عنوان احساس سوزش یا حالت تیر کشیدن توصیف می‌شود.

تب بیماری زونا

بسیاری از افراد مبتلا به زونا تب را تجربه می‌کنند که می‌تواند نشانه عفونت باشد.

بیماری زونا و خستگی

افراد مبتلا به زونا ممکن است احساس خستگی و ضعف بسیار زیادی داشته باشند که می‌تواند نتیجه مبارزه سیستم ایمنی بدن با ویروس باشد.

سردرد از علائم بیماری ونا

برخی از افراد مبتلا به زونا سردرد را تجربه می‌کنند.

حساسیت به نور، از علائم بیماری زونا

بثورات و تاول‌های ناشی از زونا می‌تواند به نور حساس باشد و باعث شود فرد نسبت به نورهای روشن حساس یا حتی عدم تحمل آن‌ها را نشان دهد.

خارش پوست، از علائم بیماری زونا

بثورات و تاول‌های ناشی از زونا می‌تواند خارش دار باشد. مهم است که تاول‌ها را خراش ندهید، زیرا این امر می‌تواند باعث عفونی شدن آن‌ها شود یا بهبود طولانی تری داشته باشد.

علائم کمتر رایج زونا

در این قسمت برخی از علائم و نشانه‌های نادر بیماری زونا آورده شده است.

از دست دادن بینایی

در موارد نادر، زونا می‌تواند چشم را تحت تاثیر قرار دهد و باعث کاهش بینایی شود. اگر ویروس عصب بینایی را تحت تاثیر قرار دهد یا اگر چشم به ویروس آلوده شود، این اتفاق می‌افتد.

فلج صورت

زونا می‌تواند باعث فلج صورت شود که به از دست دادن عملکرد ماهیچه‌های صورت می‌باشد. این امر می‌تواند منجر به مشکل در صحبت کردن، بلعیدن و حرکت صورت شود.

کم شنوایی

اگر ویروس عصب شنوایی را تحت تاثیر قرار دهد زونا می‌تواند باعث کاهش شنوایی شود.

تغییرات ذهنی

برخی از افراد مبتلا به زونا تغییراتی را در وضعیت روانی خود تجربه می‌کنند، مانند گیجی، مشکل در تمرکز یا از دست دادن حافظه.

تورم

بثورات و تاول‌های ناشی از زونا می‌تواند باعث تورم در ناحیه آسیب دیده شود.

واکنش‌های آلرژیک

برخی از افراد ممکن است واکنش آلرژیک به بثورات یا تاول‌های ناشی از زونا داشته باشند که منجر به علائم اضافی مانند کهیر یا مشکل در تنفس می‌شود.

عفونت

اگر بثورات یا تاول‌های ناشی از زونا عفونی شود، می‌تواند منجر به علائم اضافی مانند تب، ترشح از تاول‌ها یا قرمزی و تورم در اطراف تاول‌ها شود. اگر فکر می‌کنید که بثورات یا تاول‌های زونا ممکن است عفونی شده باشند، بایستی به پزشک مراجعه کنید.

علت بیماری زونا

اصلی‌ترین علت بیماری زونا، ویروس آبله مرغان است.درادامه این مورد و سایر علل بررسی می‌شوند.

ویروس واریسلا زوستر

زونا توسط ویروس واریسلا زوستر ایجاد می‌شود که همان ویروس عامل آبله مرغان است.

فعال شدن مجدد ویروس آبله مرغان

پس از ابتلای فردی به آبله مرغان، ویروس می‌تواند سال‌ها در بدن غیر فعال بماند. در برخی افراد، ویروس می‌تواند دوباره فعال شود و باعث زونا شود.

سیستم ایمنی ضعیف و زونا

افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند افراد مبتلا به HIV/AIDS یا سرطان، بیشتر در معرض خطر ابتلا به زونا هستند.

سن

خطر ابتلا به زونا با افزایش سن افزایش می‌یابد.

استرس و زونا

استرس می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند که ممکن است خطر ابتلا به زونا را افزایش دهد.

برخی داروها

برخی داروها مانند استروئیدها و داروهای شیمی‌درمانی می‌توانند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کرده و خطر ابتلا به زونا را افزایش دهند.

عفونت قبلی آبله مرغان و زونا

فقط افرادی که آبله مرغان داشته اند می‌توانند به زونا مبتلا شوند، زیرا این ویروس پس از ابتلای فرد به آبله مرغان در بدن خفته باقی می‌ماند.

انواع روش‌های تشخیص زونا

ابتدایی‌ترین و مهم‌ترین راه تشخیص بیماری زونا معاینه شخص مشکوک به این ویروس، توسط پزشک معالج می‌باشد. در ادامه برای اطمینان از تشخیص صحیح راه‌های دیگری نظیر،آزمایش خون، کشت ویروس، بیوپسی پوست و… وجود دارد.

تشخیص زونا با معاینه فیزیکی

پزشک معمولاً می‌تواند زونا را بر اساس بثورات و تاول‌های مشخصه تشخیص دهد.

تشخیص زونا با کشت ویروسی

یک نمونه مایع از یک تاول را می‌توان برای تایید تشخیص زونا به آزمایشگاه فرستاد.

تشخیص زونا با آزمایش خون

از آزمایش خون می‌توان برای تشخیص آنتی بادی‌های ویروس واریسلا زوستر استفاده کرد که می‌تواند تشخیص زونا را تایید کند.

تشخیص زونا با آزمایش واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR)

این آزمایش می‌تواند ماده ژنتیکی ویروس واریسلا زوستر را در نمونه مایع یک تاول تشخیص دهد.

تشخیص بیماری زونا با بیوپسی پوست

برای تایید تشخیص زونا می‌توان نمونه کوچکی از پوست برداشت و زیر میکروسکوپ بررسی کرد.

تشخیص بیماری زونا با تست Tzanck

نمونه ای از مایع از یک تاول را می‌توان در زیر میکروسکوپ برای تشخیص وجود ویروس واریسلا-زوستر بررسی کرد.

تشخیص زونا با آزمایش آنتی بادی هرپس سیمپلکس سرم

این آزمایش خون می‌تواند آنتی بادی‌های ویروس هرپس سیمپلکس را تشخیص دهد که می‌تواند به تشخیص زونا از سایر انواع بثورات کمک کند.

انواع روش‌های درمان بیماری زونا

اصلی‌ترین درمان‌ بیماری زونا شامل داروهای ضدویروسی، ضد درد وکرم‌های موضعی است که در ادامه تشریح می‌گردد.

درمان زونا با داروهای ضد ویروسی

داروهای ضد ویروسی مانند آسیکلوویر، والاسیکلوویر و فامسیکلوویر می‌توانند به کوتاه شدن مدت زونا و کاهش شدت علائم کمک کنند. این داروها زمانی بیشترین تاثیر را دارند که در اسرع وقت پس از ظاهر شدن بثورات شروع شوند.

درمان زونا با داروهای ضد درد

داروهای مسکن بدون نسخه یا با نسخه می‌توانند به کاهش درد ناشی از زونا کمک کنند.

درمان زونا با داروهای ضد تشنج

داروهایی مانند گاباپنتین و پره گابالین که معمولاً برای درمان صرع استفاده می‌شوند، می‌توانند به کاهش درد ناشی از زونا کمک کنند.

درمان زونا با داروهای ضد افسردگی

داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای مانند آمی‌تریپتیلین و نورتریپتیلین می‌توانند به کاهش درد ناشی از زونا کمک کنند.

درمان زونا با کرم‌های موضعی

کرم‌های موضعی مانند لوسیون کالامین یا کرم هیدروکورتیزون می‌توانند به تسکین بثورات و تاول‌های ناشی از زونا کمک کنند.

درمان زونا با کمپرس خنک

استفاده از کمپرس سرد روی بثورات می‌تواند به کاهش درد و ناراحتی کمک کند.

درمان زونا با واکسیناسیون

دو واکسن وجود دارد که می‌تواند به پیشگیری از زونا کمک کند: واکسن زونا و واکسن آبله مرغان (واریسلا). واکسن زونا برای بزرگسالان 50 سال به بالا و واکسن آبله مرغان برای کودکان و بزرگسالانی که آبله مرغان نداشته اند توصیه می‌شود.

راهکارهای خانگی درمان زونا

درمان‌های خانگی بیماری زونا، شامل راهکارهایی است برای مدیریت هرچه بهتر این بیماری و کاهش اثرات منفی آن برروی بدن و سلامت فرد. انجام این راهکارها در کنار سایر درمان‌های پزشکی، می‌تواند به بهبود هرچه سریعتر بیماری زونا کمک نماید.

درمان زونا با حمام بلغور جو دوسر

افزودن بلغور جو دوسر به حمام ولرم می‌تواند به تسکین بثورات و تاول‌های ناشی از زونا کمک کند.

درمان زونا با کمپرس سرد

استفاده از کمپرس سرد روی بثورات می‌تواند به کاهش درد و ناراحتی کمک کند.

درمان زونا با لباس‌های گشاد

پوشیدن لباس‌های گشاد و نرم می‌تواند به کاهش تحریک و ناراحتی در ناحیه آسیب دیده کمک کند.

درمان زونا با استراحت

استراحت زیاد می‌تواند به بدن در مبارزه با ویروس کمک کند و روند بهبودی را تسریع کند.

مدیریت استرس و درمان زونا

کاهش استرس از طریق تکنیک‌های آرامش بخش مانند تنفس عمیق، مدیتیشن یا یوگا ممکن است به بهبود علائم زونا کمک کند.

درمان زونا با ورزش

ورزش‌های ملایم مانند پیاده روی یا حرکات کششی می‌توانند به تقویت سیستم ایمنی و بهبود سلامت کلی کمک کنند.

درمان زونا با رژیم غذایی

خوردن یک رژیم غذایی سالم که سرشار از میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل است ممکن است به حمایت از سیستم ایمنی بدن کمک کند و به بهبودی از زونا کمک کند.

درمان زونا با اجتناب از نور خورشید

بثورات و تاول‌های ناشی از زونا می‌توانند به نور خورشید حساس باشند، بنابراین مهم است که تا زمان بهبودی راش از قرار گرفتن در معرض مستقیم خورشید خودداری کنید.

درمان زونا با اجتناب از محرک‌ها

شناسایی و اجتناب از محرک‌هایی که ممکن است علائم را بدتر کنند، مانند گرما یا استرس، می‌تواند به مدیریت شرایط کمک کند.

درمان زونا با استفاده از داروهای گیاهی

بایستی مدنظر داشته باشید که استفاده از داروهای گیاهی نباید جایگزین اقدامات پزشکی برای درمان این بیماری گردد. در ادامه برخی از داروهای مفید برای بهبود و تسکین شرایط بیماری زونا معرفی گردیده است.

درمان زونا با داروی گیاهی آلوئه ورا

آلوئه ورا دارای خواص ضد التهابی است و به طور سنتی برای درمان بیماری‌های پوستی مانند سوختگی و زخم استفاده می‌شود. همچنین ممکن است به کاهش درد و خارش مرتبط با زونا کمک کند.

درمان زونا با داروی گیاهی کالاندولا

گل همیشه بهار که به گل همیشه بهار نیز معروف است، دارای خواص ضد التهابی و ضد ویروسی است. ممکن است به صورت موضعی در ناحیه آسیب دیده استفاده شود تا به سرعت بخشیدن به روند بهبودی و کاهش التهاب کمک کند.

درمان زونا با داروی گیاهی اکیناسه

اکیناسه یک گیاه تقویت کننده سیستم ایمنی است که ممکن است به کاهش شدت و طول مدت علائم زونا کمک کند. همچنین ممکن است به کاهش التهاب و بهبود زمان بهبودی کمک کند.

درمان زونا با داروی گیاهی بادرنجبویه

بادرنجبویه خواص ضد ویروسی دارد و ممکن است برای درمان زونا با کاهش مدت و شدت شیوع آن استفاده شود. همچنین ممکن است به کاهش درد و بهبود خواب کمک کند.

درمان زونا با داروی گیاهی خار مریم

خار مریم گیاهی است که به طور سنتی برای درمان افسردگی و اضطراب استفاده می‌شده است. همچنین ممکن است خواص ضد ویروسی داشته باشد و ممکن است برای درمان زونا با کاهش مدت و شدت شیوع استفاده شود.

درمان زونا با داروی گیاهی روغن درخت چای

روغن درخت چای دارای خواص ضد ویروسی و ضد باکتریایی است و ممکن است برای درمان زونا با کاهش التهاب و بهبود بهبودی استفاده شود. همچنین ممکن است به کاهش درد و خارش کمک کند.

درمان زونا با داروی گیاهی زردچوبه

زردچوبه ادویه ای است که خواص ضد التهابی دارد و ممکن است برای کاهش التهاب و درد ناشی از زونا استفاده شود. همچنین ممکن است خواص ضد ویروسی داشته باشد و ممکن است برای درمان ویروسی که باعث زونا می‌شود استفاده شود.

مقالات علمی‌درمان زونا با داروهای گیاهی

Yarnell, E., & Abascal, K. (2005). Herbs for treating herpes zoster infections. Alternative & Complementary Therapies, 11(3), 131-134.‏

https://www.liebertpub.com/doi/abs/10.1089/act.2005.11.131?journalCode=act

در این مقاله برخی گیاهان دارویی مفید برای درمان زونا آورده شده است، تصاویر زیر بخشی از این مقاله است که لیست کامل این گیاهان و خواص آن‌ها در مدیریت بیماری زونا بیان می‌کند.

این گیاهان دارویی برای مدیریت بیماری زونا عبارتند از:

• تعدیل کننده‌های ایمنی
• ریشه گون (Astragalus membranaceus).
• ریشه جینسنگ سیبری Eleuthero (Eleutherococcus senticosus).
• ریشه شیرین بیان (Glycyrrhiza glabra).
• ریشه شیرین بیان چینی (Glycyrrhiza uralensis).
• ریشه جینسینگ آسیایی (Panax ginseng).
• ریشه جینسینگ آمریکایی (Panax quinquefolius).
• میوه شیساندرا (Schisandra chinensis).
• ریشه آشواگاندا (Withania somniferum).
• ضد ویروس‌ها
• برگ بی فایا یاو (Clinacanthus nutans).
• ریشه شیرین بیان (Glycyrrhiza glabra).
• ریشه شیرین بیان چینی (Glycyrrhiza uralensis).
• مخمر سنت جان (عصاره علف چای) (Hypericum perforatum).
• (Larrea tridentata).
• برگ بادرنجبویه (Melissa officinalis).
• تعدیل کننده‌های التهاب
• گل بومادران (Achillea millefolium).
• گل همیشه بهار (Calendula officinalis).
• ریزوم زردچوبه (Curcuma longa).
• ریشه شیرین بیان (Glycyrrhiza glabra).
• ریشه شیرین بیان چینی (Glycyrrhiza uralensis).
• گل بابونه (Matricaria recutita).
• پوست درخت آسپن (Populus tremuloides).
• (Tanacetum parthenium).
• ضد اعصاب و ضد درد
• برگ بلادونا (Atropa belladonna) (با احتیاط استفاده شود)
• جو دوسر (Avena sativa).
• میوه Cayenne (Capsicum spp) یا کپسایسین
• (Euphorbia resinifera) (با احتیاط استفاده شود)
• (Pelargonium spp.).
• برگ گل ساعتی (Passiflora incarnata).
• ریشه کاوا (Piper methysticum).
• (Scutellaria lateriflora).
• ریشه سنبل الطیب اقیانوس آرام (Valeriana sitchensis).