خال صورت: انواع، علت و عوارض آن

خال صورت چیست؟

خال صورت یک زائده پوستی برجسته یا مسطح است که در چهره اغلب افراد نمایان می‌شود. بین ۱۰ تا ۵۰ درصد نوزادان با این خال به‌دنیا می‌آیند. این عارضه بر اثر فعالیت سلول‌های رنگدانه‌ساز پوست یا ملانوسیت‌ها زیر سطح پوست ایجاد می‌شود، به همین دلیل به مرور زمان نیز امکان دارد، خال‌هایی در صورت‌شان نمایان شود.

از همین رو، حدود نیمی از مردم در صورت‌شان خال‌هایی در اندازه‌، شکل و رنگ‌های متفاوت دارند. خال های صورت اگر از نوع ملانوما یا سرطانی نباشد، بی‌خطر به‌شمار می‌رود.

در گذشته خال سیاه روی صورت یکی از نشانه‌های زیبایی صورت برای زنان به‌‌شمار می‌آمد، اما هم‌اکنون برخی برای زیبایی، این خال‌ها را برمی‌دارند.

خال روی صورت به انگلیسی

در انگلیسی معادل کلمه خال nevusیا moles است همچنین به آن nevus on face یا moles on face گفته می‌شود.

شکل ظاهری و علائم خال ‌های صورت

خال ها اغلب گرد یا بیضی‎شکل دیده می‌شوند. اکثرا سطح صافی دارند و اگر برجسته باشند، گنبدی‎مانند هستند.

اندازه بیشتر خال‌های معمولی صورت از ۱.۵ میلیمتر بزرگتر نمی‌شود. رنگ این نوع خال‌ها از صورتی کم‌رنگ تا قهوه‌ای تیره و سیاه می‌تواند متغیر باشد. خال ‌های سیاه صورت ممکن است به صورت تک‎خال، چندخال یا گروهی از خال‌ها خود را نشان دهند.

شکل ظاهری آن ها در اکثر افراد ثابت است و امکان رویش مو در آن وجود دارد.

انواع

به لحاظ رنگ، خال‌ های صورت به دو دسته قرمز و خال­های قهوه‌ای و سیاه تقسیم می‌شوند:

خال قرمز

خال قرمز معروف به «خال گیلاسی» (Cherry angioma)، زائده‌ای خوش‌خیم در صورت به رنگ قرمز است که به‌دلیل سلول‌های خونی، این رنگ را پیدا کرده‌ است. این خال‌ها به هیچ وجه خطرناک نیستند و معمولا پس از ۳۰ سالگی خود را نشان می‌دهند. این عارضه روی صورت کسانی که پوست روشن‌تری دارند، ظاهر می‌شوند.

از نظر بیولوژیکی زمانی که مویرگ‌های خونی یا آنژیوم‌ها زیر پوست به شکل غیرطبیعی رشد می‌کنند و از پوست بیرون می‌زند، خال قرمز روی پوست شکل می‌گیرد که به همین دلیل به «خال آنژیو» هم معروف است. عوامل بسیاری مانند قرار گرفتن در معرض نور شدید خورشید، تغییرات هورمونی، وراثت، اضطراب و… در رشد این خال‌ها نقش دارند.

خال های سیاه صورت

خال‌های قهوه‌ای و سیاه، رایج‌ترین خال‌های ژنتیکی بدن انسان محسوب می‌شوند که معمولا نشانه بیماری خاصی نیستند. خال‌های‌ قهوه‌ای تیره یا سیاه، «خال ملانوسیتی» نامیده می‌شوند. ملانوسیت‌ها یا سلول‌های رنگدانه‌ساز پوست، بر اثر عوامل بیرونی تکثیر می‌یابند و سیاه‌رنگ می‌شوند. برخی خال‌های تیره به‌تدریج گوشتی می‌شوند و روی پوست صورت حالت برجستگی به خود می‌گیرند.

خال صورت نوزاد

نوزادان ممکن است یک یا چند علامت، لکه یا برجستگی در پوست خود داشته باشند که پس از زایمان یا ماه‌ها بعد مشخص شود.

وجود خال روی پوست صورت نوزاد به‌طور کلی نگران‌کننده نیست و اغلب با رشد او، به‌طور طبیعی بزرگتر می‌شود. همچنین ممکن است بر اثر گذر زمان رنگ آن تیره‌تر یا روشن‌تر به نظر برسد یا محو شود. این تغییرات امری طبیعی است و به‎ندرت می‌توان آن را نشانه بدی مانند وجود ملانوم(نوعی سرطان پوست) دانست. بیشتر خال ها در دوران کودکی و نوجوانی آن‎ها ظاهر می‌شوند که دارای انواع مختلفی است.

انواع خال در صورت نوزاد

خال سطح صاف

خال بیشتر اوقات منشأ ارثی دارد و از ابتدای تولد در صورت کودک مشاهده می‌شود و دارای برجستگی نیست. این خال‌ها ممکن است به رنگ پوست، قهوه‌ای یا سیاه باشند. آنها معمولاً کوچک، صاف و مسطح هستند، اما برخی از آن‌ها با کمی برجستگی و مودار نیز دیده می‌شوند.

ماه‌گرفتگی

گاهی نوزادان با خال بزرگی در صورت به دنیا می‌آیند که در اصطلاح به آن « نشانه یا ماه‌گرفتگی» گفته می‌شود. این خال‌های نادر در بدو تولد در صورت یا دیگر نقاط بدن نوزاد ظاهر می‌شوند و اندازه آن‌ها بسیار بزرگتر از یک خال معمولی است.

دلیل اصلی ایجاد آن می‌تواند اختلال عروق سطحی و زیرپوستی در نوزاد باشد که باعث می‌شود بخشی از پوست صورت کبود یا قرمز شود.

نیوس اسپیتز

وجود این عارضه در صورت کودک می‌تواند به شکل‌های مختلفی از جمله گنبدی، دندانه‌دار یا حاوی رنگ‌های مختلف باشد.

اگر خال صورت کودک به مرور برجسته شود و ظاهری گرد داشته باشد و به رنگ‌های صورتی‎، قرمز‎، برنز یا قهوه‌ای باشد‎، احتمالاً کودک دارای نیوس اسپیتز است.

نیوس اسپیتز، یک نوع خال بی‌ضرر است که معمولاً برای افراد در سن 10 تا 20 سالگی ظاهر می‌شود. کودکان نیز می‌توانند با این نوع خال متولد شوند.

علت خال صورت

خال معمولا در اثر فعالیت و تجمع سلول‌های ملانوسیت‌ها یا رنگدانه‌سازها روی پوست ایجاد می‌شود و علت ایجاد آن در صورت نیز از این دلیل کلی مستثنی نیست.

به‎طور کلی، علل و عوامل موثر در ایجاد این عارضه را می‌توان موارد زیر دانست:

نور خورشید

یکی از دلایل اصلی ایجاد این عارضه روی پوست صورت، قرارگرفتن در معرض نور شدید خورشید است و چون صورت بیشتر از دیگر اعضای بدن در معرض اشعه نور خورشید قرار دارد، احتمال بروز این عارضه در آن بیشتر است.

البته پوست‌های روشن به نسبت پوست‌های تیره‌تر، برای بروز این خال‌ها مستعدتر هستند.

وراثت

برخی افراد به صورت مادرزادی و در بدو تولد دارای خال صورت هستند. خال‌های مادرزادی به هیچ وجه نگران‌کننده نیستند.

هورمون‎ها

نوسان و تغییرات هورمونی در دوران‌ خاصی مانند نوجوانی یا بارداری نیز می‌تواند سبب ایجاد این عارضه در نواحی صورت باشد.

بیماری

بیماری‌های خاص از دیگر علل ایجاد خال است. خال‌های فراوان روی پوست ممکن است به‎دلیل بیماری dysplastic nevi ایجاد شود. برخی از آنها نیز ممکن است نشانه ملانوما یا سرطان پوست باشند. در خال‌های سرطانی، شکل خال نامنظم است و اندازه و رنگ خال در مدت زمان کوتاهی تغییر می‌کند.

راه‌های پیشگیری

در حالت عادی خال‌های سیاه خطرناک نیستند، اما برای پیشگیری از بروز خال‌ صورت تا حد امکان باید از قرار گرفتن در برابر نور شدید آفتاب اجتناب کرد. در تمام فصول سال نیز بهتر است از ضدآفتاب مناسب استفاده شود.

سوالات متداول

خال صورت نوزاد چه زمانی می‌تواند خطرناک باشد؟

وجود خال سیاه روی صورت نوزاد می‌تواند نشانه ملانوم باشد هرچند بروز این عارضه در کودکان خردسال بسیار نادر است. در صورت تغییر در اندازه و شکل خال، بهتر است به پزشک مراجعه شود.

آیا برداشتن این عارضه ممکن است موجب تکثیر سلول سرطانی در بدن شود؟

خیر. همان‎طور که در مقاله بیان شد، اکثر خال ها بی‎خطرند و عامل سرطان نیستند، مگر آنکه تغییر شکل، اندازه یا رنگ بدهند. بنابراین سوزاندن آن‌ها موردی ندارد و فقط ممکن است دوباره در همان محل قبلی خال جدید رشد کند.