جوش سر سیاه چیست؟
جوش سر سیاه، جوش تیره و کوچکی است که روی سطح پوست خود را نشان می‌دهد. زمانی‌که فولیکول‌های مو با چربی و سلول‌های مرده پوست مسدود شوند، سبب بروز جوش سرسیاه روی بینی و صورت می‌شوند. این جوش‌ها سرسفید، سرسیاه یا قرمز التهابی هستند و زمانی که در معرض هوا قرار می‌گیرند، تبدیل به جوش سرسیاه می‌شوند.
جوش سر سیاه به انگلیسی
جوش‌های سرسیاه به انگلیسی معادل کلمه Blackhead است. این نوع جوش، ممکن است در هر جای بدن که تراکم فولیکول‌های مو همراه با چربی بالاست، ظاهر شود.
از این‌رو، بیشتر روی پیشانی، بینی و چانه صورت، یا همان منطقه T شکل صورت، بروز پیدا می‌کند، زیرا فولیکول‌های غده‌های چربی در این نواحی بالاست. با این وجود، این جوش‌ها، روی سایر اعضای بدن مانند پشت بدن، شانه‌ها، گردن و سینه‌ها نیز دیده می‌شوند.
علائم جوش سر سیاه
جوش سرسیاه به صورت منافذ گسترده و برآمدگی‌های انفرادی یا تجمعی دیده می‌شود. معمولا این نوع جوش‌ها به آرامی رشد می‌کنند و دردناک نیستند.
دلایل بروز جوش‌های سر سیاه
جوش سر سیاه با مسدود شدن فولیکول مو شکل می‌گیرد. هر فولیکول در حقیقت یک منفد در پوست است که ریشه مو را در خود دارد. درون هر فولیکول، یک مو و یک غده چربی‌ساز وجود دارد که این غده‌های چربی‌ساز برای نرمی پوست ضروری هستند.
زمانی که بدن شروع به پوسته‌ریزی می‌کند، پوست‌های مرده با فولیکول و ترشح چربی مخلوط شده و به شکل یک توده درمی‌آید که همان جوش یا آکنه است. اگر این توده یا برآمدگی کوچک، روی پوست بسته باقی بماند، جوش سرسفید می‌شود، اما اگر پوست بترکد و جوش در معرض هوا قرار بگیرد، رنگ تیره به خود گرفته و به جوش سرسیاه تبدیل می‌شود.
عوامل اصلی ایجاد جوش سرسیاه
– تغییرات سن (سن می‌تواند عامل بروز جوش سر سیاه باشد. بروز این نوع جوش‌ها در دوران بلوغ و نوجوانی شایع‌تر است، با این وجود، می‌توانند در هر سنی ظاهر شوند.)
– بی‌نظمی هورمونی مانند عادت ماهانه، بارداری یا استفاده از قرص‌های ضدبارداری
– قرار گرفتن فرد در معرض سموم و آلاینده‌های مختلف مانند دود
– چرب بودن پوست بدن و تعرق زیاد
– استفاده از مواد آرایشی و ماندن طولانی آن‌ها روی بدن
– استفاده بیش از حد از ضدآفتاب ( کرم زیاد منافع پوست را مسدود کرده و سبب بروز جوش سرسیاه می‌شود.)
– مصرف برخی داروهای مانند کورتیکواستروئیدها، لیتیوم یا آندروژن‌ها
– تجمع باکتری‌های Propionibacterium روی پوست
– تولید بیش از حد سلول‌های پوستی توسط بدن
– استرس و اضطراب
– استعمال دخانیات به‌ویژه سیگار
علت ایجاد جوش‌های سیاه در صورت
جوش‌های سرسیاهی که در صورت بروز می‌کنند، بسته به اینکه کجای صورت ظاهر شوند، می‌توانند نشانه عملکرد نامناسب بدن در بخش‌های مختلف باشند که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.
جوش سر سیاه بینی
جوش سر سیاه بینی یکی از متداول‌ترین نوع جوش است که می‌تواند نشان‌دهنده عملکرد نامناسب قلب و عروق باشد. برای پیشگیری از بروز این نوع جوش، باید افراد به اندازه کافی خواب و استراحت داشته باشند.
جوش سر سیاه پیشانی
جوش‌های سر سیاه اگر اطراف ابروها یا پیشانی ظاهر شوند، امکان دارد نشانه مشکلاتی در روده‌ها باشند و اگر بین ابروها بروز پیدا کنند، می‌توانند نشان‌دهنده اختلال کبدی باشند. برای پیشگیری از این نوع جوش باید از مصرف مواد قندی و پرچرب خودداری کرد.
جوش سر سیاه روی گونه‌ها
وجود جوش‌های سر سیاه روی گونه‌ها ممکن است بر اثر ناهنجاری‌هایی در عملکرد ریه و دستگاه تنفسی باشد. برای بهبود این جوش‌ها باید در معرض هوای تازه بود و در صورت مصرف سیگار باید آن را ترک کرد.
جوش سر سیاه لب‌ها
بروز جوش سر سیاه در اطراف دهان و روی لب‌ها می‌تواند ناشی از مشکلات گوارشی باشد. برای رفع این نوع جوش، باید مصرف غذای سالم مانند میوه و سبزیجات را در برنامه غذای روزانه خود گنجاند.
جوش سر سیاه چانه
بروز جوش‌های سر سیاه روی چانه به مشکلات تخمدان و دستگاه تولید مثل ارتباط دارد. همچنین می‌تواند به اختلالات هورمونی مرتبط باشد که بیشتر در زنان وجود دارد. برای تشخیص علت آن، بهتر است به پزشک مراجعه شود.
علت ایجاد جوش‌های سیاه در سایر اعضای بدن
هر نقطه از بدن که چربی‌سازی بالایی داشته باشد، ممکن است جوش سر سیاه بروز کند و علاوه بر صورت، می‌تواند در اعضای زیر نیز باشد.
داخل گوش
یکی از اعضای بدن که جوش‌های سر سیاه در آن ممکن است ظاهر شوند، داخل گوش است. همان‌گونه که عنوان شد، جوش‌های سر سیاه به‌دلیل ترکیب پوسته‌های مرده با غده چربی ایجاد می‌شوند.
از این‌رو گوش‌ها به طرز شگفت‌انگیزی در معرض ابتلا به چنین جوش‌هایی است، زیرا در پوست داخل کانال گوش، صدها فولیکول موی کوچک و غددی که باعث تولید روغن می‌شوند، وجود دارد. اگر این غدد بیش از حد چربی تولید کنند، پوست متلاشی می‌شود و باعث بروز جوش سرسیاه می‌شوند.
جوش سرسیاه روی گوش‌ها، ممکن است نشان‌دهنده بیماری کبدی یا دستگاه ادراری باشد. برای جلوگیری از بروز این نوع جوش، باید آب زیاد مصرف کرد و از مصرف نمک زیاد و همچنین قهوه خودداری کرد.
همچنین ممکن است در استحمام، گوش‌ها به‌خوبی شسته نشوند و شامپو یا کثیفی داخل گوش باقی بماند و سبب بروز جوش‌های سرسیاه شود.
با روش‌های شست‌وشوی روزانه گوش یا روش‌های مختلف لایه‌برداری از پوست گوش می‌توان از ایجاد این جوش‌های پیشگیری به عمل آورد.
آلت تناسلی و جوش سر سیاه
در آلت تناسلی مردان هم جوش‌های سر سفید و هم جوش‌های سر سیاه ممکن است به وجود بیاید که سر سیاه شدن آن ناشی از در معرض هوا قرار گرفتن آن‌هاست. عواملی که باعث جوش در آلت تناسلی مردان می‌شود، عبارتند از:
– فولیکول مو آلوده اندام تناسلی در مردان
– بیماری‌های مانند سیفلیس، هریس، مولوسکوم، سیمپلکس و عفونت‌های انتقال‌یافته و رشد موهای زیر پوست
– مسدود شدن غدد عرقی
– تحریک شدن پوست به‌دلیل استفاده از کرم‌‌های اصلاح
– حساسیت به روان‌کننده‌های جنسی یا صابون
– تماس و اصطکاک آلت تناسلی با لباس زیر
– پوشیدن لباس‌های چسبان
در زنان نیز گاهی جوش‌هایی در ناحیه واژن به وجود می آید که اگر در معرض هوا قرار بگیرد، جوش سر سیاه می‌شوند. این جوش‌ها به‌دلایل زیر بروز می‌کنند:
– حساسیت پوستی
– برهم خوردن تعادل هورمونی
– رعایت نکردن مسائل بهداشتی
– استفاده از لباس‌های تنگ و چسبان
– تعرق بیش از حد
– عادت ماهانه و استفاده از نوار بهداشتی‌های نامناسب
– استفاده از کاندوم نامناسب
باسن و ران
در ناحیه ران و باسن نیز جوش سر سیاه بسیاری به‌دلیل تولید چربی و پوست مرده ایجاد می‌شوند. افراد چاق یا افرادی که بیماری دیابت دارند، بیشتر این جوش‌ها را می‌زنند. به صورت کلی دلایل زیر در بروز آن‌ها دخالت دارند:
– رعایت نکردن مسائل بهداشتی
– تغذیه نامناسب و استفاده از مواد قندی و چربی
– استفاده از لباس‌های تنگ
راه‌های پیشگیری از بروز جوش سرسیاه
استفاده از یک روال مناسب و مراقبت از پوست، بهترین راه جلوگیری از جوش سر سیاه است. به‌طور کلی، عواملی که سبب پیشگیری از این عارضه در بدن می‌شوند، عبارتند از:
– اجتناب از مصرف غذاهای چرب و مانده و مواد قندی
– خودداری از مصرف تنقلات
– شست‌وشوی همیشگی بدن و صورت
– استفاده از رژیم‌های غذایی مناسب و مصرف میوه و سبزیجات و آب زیاد
– ورزش کردن
– استرس و اضطراب نداشتن
– عدم دستکاری جوش‌های سر سفید (اگر در این جوش‌ها سطح پوست کنده شود، در معرض هوا تبدیل به جوس سرسیاه می‌شود.)
– استفاده از لباس‌های گشاد با الیاف طبیعی
– حمام پس از آفتاب گرفتن یا ورزش کردن
– عدم استفاده از شوینده‌های قوی (این نوع شوینده‌ها سبب خشکی پوست و مردن سلول‌های آن می‌شوند.)
سوالات متداول
جوش سر سیاه در زنان بیشتر است یا مردان؟
این جوش‌ها در مردان شایع‌تر از زنان است.
آیا ترکاندن یا فشار دادن جوش سیاه، کار صحیحی است؟
بسیاری از متخصصان به‌دلایلی چون خارج و گسترش باکتری جوش روی پوست این کار را منع می‌کنند. از سوی دیگر، این اقدام سبب تورم و التهاب پوست نیز می‌شود.
علت بوی نامطبوع جوش سرسیاه چیست؟
چربی زیر پوست، منبع بوی ناخوشایند جوش‌های سر سیاه هستند.
منابع
