بیماری پوستی پسوریازیس: علائم،علل و انواع درمان

پسوریازیس یا بیماری پوستی صدف چیست؟

یکی از بیماری‌های مزمن پوستی، پسوریازیس بدن یا صدف نام دارد. این بیماری با علائم مختلفی بروز می‌یابد که از جمله آنها می‌توان به تشکیل پلاک‌های فلس مانند اشاره کرد.

این پلاک‌های ضخیم کوچک و بزرگ بیشتر پوست سر، آرنج و زانو را درگیر می‌کند. این بیماری باعث می‌شود سلول‌های پوست تا 10 برابر سریع‌تر از حد طبیعی رشد کنند و روی پوست لکه‌های قرمز ناهموار پوشیده شده با پوسته‌های سفید ایجاد شود.

بیماری صدف پوستی جزء بیماری‌های خودایمنی دسته‌بندی می‌شود. این بیماری مزمن پوستی چندان شایع نیست و تنها در 2 درصد جامعه را درگیر می‌کند. آمارها حاکی از این است که 2 میلیون نفر در ایران به درجات مختلف این بیماری مبتلا هستند. انواع مختلفی از بیماری پوستی صدف وجود دارد.

این عارضه معمولاً در اوایل بزرگسالی ظاهر می‌شود. برای بیشتر افراد، فقط در چند قسمت تأثیر می‌گذارد. در موارد شدید ، این عارضه می‌تواند قسمت‌های زیادی از بدن را پوشش دهد. این پلاک‌ها می‌توانند التیام یابند و سپس در طول زندگی فرد مجددا برگردند.

ویدئوی زیر را تماشا کنید تا بیماری پسوریازیس را بهتر بشناسید.

چه کسانی بیشتر در معرض این بیماری هستند؟

بیماری پوستی پسوریازیس محدودیت سنی نداشته و نمونه‌های آن از کودکی تا بزرگسالی مشاهده می-شود. داشتن سابقه خانوادگی در زمینه بیماری صدف، شانس ابتلا را افزایش می‌دهد.

در صورت ابتلای یکی از والدین شانس تولد فرزند دارای صدف، بین  5 تا 10 درصد است. اما در صورت ابتلای هر دو والد این میزان به 50 درصد افزایش می‌یابد. میزان بیماری صدف در افراد دارای ضعف سیستم ایمنی نیز بیشتر است.

ضعف سیستم ایمنی می‌تواند ناشی از عفونت‌های مکرر (مثل عفونت گلو) یا بیماری (مثل ایدز) باشد. اضافه وزن، استرس و اضطراب، مصرف الکل و استعمال دخانیات از دیگر عوامل افزایش خطر ابتلا به شمار می‌روند.

علائم بیماری پوستی پسوریازیس

علائم بیماری صدف پوستی با توجه به آنچه بیان شد متنوع و به نوع آن بستگی دارد. همانطور که در عکس پسوریازیس نمایان است، پلاک‌‌های فلس مانند و ضخیم بزرگ یا کوچک علامت اصلی این بیماری است.

تشکیل ضایعات پوستی به یکباره رخ نمی‌‌دهد. بلکه به روزها و هفته‌‌ها زمان نیاز دارد. همچنین تشکیل این پلاک‌‌ها و سایر علائم این بیماری به صورت دوره‌‌ای بروز می‌‌یابد.

به عبارتی علائم در یک دوره مشخص عود کرده و شدید می‌‌شود. اما در دوره دیگر فروکش کرده و بیماری وارد فاز خاموشی می‌‌شود. از دیگر علائم این بیماری می‌‌توان به قرمزی پوست (طبق عکس پسوریازیس) اشاره کرد.

هم‌چنین گاهی مواد ترشح شده توسط سیستم ایمنی، عروق نزدیک به پوست را مورد هجوم قرار می‌‌دهد. قرمزی عوارض پوستی ناشی از بیماری نیز به همین موضوع بازمی‌‌گردد. سایر علائم صدف عبارتند از:

• سوزش
• خارش
• ترک‌‌خوردگی
• پوسته پوسته شدن
• تغییر رنگ و شکل ناخن
• تورم، سفتی و تغییرشکل مفصل

علت بیماری پسوریازیس چیست؟

سلول‌‌های پوستی در یک چرخه طبیعی، ایجاد شده و پس از مدتی از بین می‌‌روند. سلول‌‌های پوستی در حالت طبیعی هر 28 الی 30 روز یکبار بازسازی می‌‌شوند. گاهی چرخه رشد سلول‌‌های پوست به دلایل مختلف دچار اختلال می‌‌شود. در یکی از این موارد سیستم ایمنی بدن سلول‌‌های پوست را اشتباهاً به عنوان بخش بیگانه قلمداد کرده و بر علیه آنها گلبول سفید و سلول‌‌های T ترشح می‌‌کند.

گلبول سفید (نوتروفیل) و سلول‌‌های T مبارزه با عوامل بیماری‌‌زای راه یافته به بدن از قبیل میکروب، باکتری و ویروس را بر عهده دارند. واکنش پوست به حضور سلول‌‌های T و نوتوفیل‌‌ها افزایش رشد و تقسیم سلول‌‌ها است. به نحوی که زمان بازسازی سلول‌‌های پوستی از هر 28-30 روز یکبار به هر 3-4 روز یکبار، تغییر می‌‌کند. در نتیجه بخش‌‌های فلس مانند با رنگ نقره‌‌ای یا خاکستری در سطح پوست ایجاد می‌‌شود که حالت ضخیم و پوسته پوسته دارد.

شایان ذکر است دلیل اصلی بروز بیماری‌‌ پسوریازیس بدن، به صورت قطعی شناسایی نشده است. محققان عوامل مختلفی را در بروز این بیماری‌‌ها دخیل می‌‌دانند که از جمله آنها می‌‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• استرس شدید (90 درصد افراد مبتلا به صدف سابقه استرس یا ضربه روحی شدید را دارند)
• سبک نادرست زندگی (مصرف دخانیات، مشروبات الکلی، تغذیه نامناسب و …)
• مصرف بعضی داروها ( داروی لاغری، هورمونی، ضد مالاریا، فشار خون و …)
• ژنتیک (داشتن سابقه ابتلا در خانواده)
• کمبود ویتامین D
• عفونت
• برش ، خراش یا جراحی
• استرس عاطفی
• داروها ، از جمله داروهای فشار خون (مانند بتا بلاکرها)، داروی هیدروکسی کلروکین و ضد مالاریا

انواع پسوریازیس بدن

بر اساس علائم و محل درگیری، به اشکال مختلفِ پلاکی، قطره‌‌ای، پوستولر، معکوس، آرتریتی و اریترودرمیک مشاهده می‌‌شود. نوع پلاکی، قطره‌‌ای و آرتریتی در مقایسه با سایرین شایع‌‌تر هستند و باقی موارد به ندرت مشاهده می‌‌شوند. در ادامه به بیان علائم هریک از این بیماری‌‌ها می‌پردازیم.

پسوریازیس نوع پلاکی

نوع پلاکی (Plaque psoriasis) شایع‌‌‌ترین نوع صدف است. این عارضه موجب ایجاد پلاک‌های پوستی قرمزمی‌شودکه اغلب با پوسته‌های نقره‌ای رنگ پوشانده شده است.

این پلاک ها ممکن است خارش‌دار و دردناک باشند. این عارضه گاهی ترک خورده و خونریزی می‌کند. در موارد شدید، پلاک‌ها تکثیر و ادغام می‌شوند، و مناطق وسیعی را پوشش می دهند.

بیماری پوستی پسوریازیس در ناخن و انگشتان پا ، به صورت تغییر رنگ و ایجاد حفره در ناخن‌ها بروز می‌کنند.

همچنین ناخن‌ها ممکن است خرد شوند یا از بستر ناخن جدا شوند. این پلاک‌‌‌ها در تمامی نقاط بدن از جمله روی مفاصل و حتی داخل دهان نیز تشکیل می‌‌‌شوند. قرمزی، خارش، خونریزی و ترک‌‌‌خوردگی ویژگی اصلی این پلاک‌‌‌ها است.

پسوریازیس نوع صدف قطره‌‌‌ای

صدف قطره‌‌‌‌ای (Guttate psoriasis) بیشتر در افراد زیر 30 سال مشاهده می‌‌‌‌شود. یک عفونت باکتریایی ساده می‌‌‌‌تواند آغازگر بروز علائم این صدف باشد. این عارضه باعث ایجاد لکه‌های کوچک و قرمز، به طور عمده در تنه و اندام ها و همچنین ضایعات پوستی قطره مانند روی شکم، سینه، بازو، پا و سر می‌شود.

بیماری صدف معکوس

عارضه پوستی ناشی از صدف معکوس (Inverse psoriasis) دارای ظاهر صاف، قرمز و ملتهب است. نواحی دارای اصطکاک و عرق شدید بیشتر مستعد ابتلا به این نوع از صدف هستند؛ به عنوان مثال می‌توان به زیربغل، کشاله ران، زیر سینه و اطراف اندام‌های جنسی اشاره کرد.

بیماری پسوریازیس پوستولر

صدف پوستولر (Pustular psoriasis) به صورت تاول‌های قرمز و چرکی است که اغلب انگشتان و یا دست و پا را به صورت محدود درگیر می‌کند. البته امکان گسترش این تاول‌ها و درگیری بخش بیشتری از بدن نیز وجود دارد. لمس دردناک، خستگی، تب و لرز و خارش از دیگر علائم صدف پوستولر است.

بیماری پسوریازیس نوع اریترودرمیک

در صدف اریترودرمیک (Erythrodermic psoriasis) تمامی بدن را دانه‌های قرمز فرا گرفته که خارش شدیدی دارند.

از کجا بفهمیم پسوریازیس داریم؟

برای تشخیص این بیماری، پزشک معاینه بدنی انجام می‌دهد. به طور کلی تشخیص آن برای پزشک آسان است، به خصوص اگر پلاک‌ها در مناطقی مانند پوست سر، گوش، آرنج، زانو، ناف یا ناخن باشد.

اگر پزشک شک داشته باشد ممکن است بیوپسی انجام دهد. برای این عمل تکه کوچکی از پوست را برمی‌دارد و آن را آزمایش می‌کند تا مطمئن شود که فرد عفونت پوستی ندارد. هیچ آزمایش دیگری برای تأیید یا رد این عارضه وجود ندارد.

علائم پسوریازیس در بدن

بر حسب شدت علائم و میزان درگیری بدن سه نوع صدف خفیف، متوسط و شدید وجود دارد. در نوع خفیف کمتر از 3 درصد بدن درگیر عوارض پوستی می‌شود.

میزان درگیری برای نوع متوسط بین 3 الی 10 درصد و برای نوع شدید بیش از 10 درصد است. اگرچه بیماری صدف، پوست تمامی نقاط بدن را در معرض آسیب قرار می‌دهد، اما مناطقی چون زانو، آرنج و پوست سر بیشتر در معرض ابتلا قرار دارند. بر حسب مکان درگیر، بیماری صدف به موارد زیر تقسیم می‌شود:

علائم پسوریازیس سر (Scalp psoriasis)

در این گروه از بیماری صدف، برآمدگی‌های فلس مانند، پوست سر را درگیر می‌کند. برآمدگی‌ها می‌توانند تکی یا گروهی باشند. گاهی شدت عارضه زیاد است و از خط رویش مو فراتر می‌رود؛ به عنوان مثال می‌توان به درگیری پشت گردن، پشت گوش یا داخل گوش اشاره کرد.

در صورت شدید بودن خارش پوست سر، مشکلاتی از قبیل خونریزی، عفونت و ریزش مو بوجود می‌آید. تشخیص صدف سر بر اساس علائمی چون شوره‌ مو، خارش و قرمزی پوست سر است. ابتلای کودکان به صدف معمولاً با درگیری پوست سر آغاز می‌شود.

اگر علاقه‌مند هستید درمورد بیماری پسوریازیس پوست سر،علل به وجود آمدن و روش های پیشگیری از آن اطلاعات بیشری به‌دست آورید، مقاله پسوریازیس سر را مطالعه کنید.

علائم پسوریازیس ناخن (Nail psoriasis)

ناخن بخشی از پوست به شمار می‌رود. به همین دلیل در بیماری صدف امکان درگیری ناخن‌ها نیز وجود دارد. 80 الی 90 درصد افراد مبتلا به صدف پلاکی، درگیری ناخن را نیز تجربه می‌کنند.

میزان درگیری ناخن در صدف آرتریتی کمتر و در حدود 70 الی 80 درصد است. تغییرشکل ناخن مهم‌ ترین ویژگی این عارضه است. این تغییرشکل بسیار گسترده و شامل شیاردار شدن، افزایش ضخامت، دندانه‌دار شدن، سوراخ شدن و تغییر رنگ (زرد یا قهوه‌ای) است.

به موارد ذکر شده می‌توان ایجاد فاصله بین ناخن و بافت زیرین را نیز اضافه کرد که در اصطلاح اونیکولیز نام دارد.سایر علائم، روش های پیشگیری و درمان این بیماری را می‌توانید در مقاله پسوریازیس ناخن مطالعه کنید.

علائم پسوریازیس تناسلی

پسوریازیس تناسلی یکی از انواع این بیماری در بدن است. لکه‌‌‌‌‌های قرمز، صاف، خشک و دردناک حاصل از این بیماری، بخش‌‌‌‌‌های مختلف اندام‌‌‌‌‌های تناسلی را درگیر می‌‌‌‌‌کند. از جمله این موارد می‌‌‌‌‌توان به بالای ران، کشاله ران، پوبیس (منطقه بالایی اندام تناسلی) و اطراف مقعد اشاره کرد.

البته شکل عوارض پوستی ناشی از این بیماری در مردان و زنان مشابه یکدیگر نیست. در زنان بیماری صدف پوستی بخش خارجی اندام‌‌‌‌‌های تناسلی را درگیر کرده و به داخل واژن سرایت نمی‌‌‌‌‌کند.

لکه‌‌‌‌‌های دارای خشکی شدید، قرمزی، خارش و بدون پوسته‌‌‌‌‌پوسته مختص زنان است. این در حالی است که صدف تناسلی در مردان به صورت لکه‌‌‌‌‌های کوچک، قرمز، فراوان، براق، صاف و گاهی همراه پوسته‌‌‌‌‌پوسته است.برای شناخت کامل این بیماری، مقاله پسوریازیس تناسلی را مطالعه کنید تا با علائم، روش تشخیص و راه های پیشگیری از آن آشنا شوید.

علائم پسوریازیس صورت

در صدف صورت، عوارض پوستی بالای لب، پیشانی و کناره‌‌‌‌‌‌های ابرو را درگیر می‌‌‌‌‌‌کند. گاهی میزان سوزش و خارش این عارضه‌‌‌‌‌‌های پوستی به حدی شدید است که موجب تشکیل جراحت‌‌‌‌‌‌های باز در سطح صورت می‌‌‌‌‌‌شود.امکان پوشاندن صدف صورت با استفاده از محصولات آرایشی وجود ندارد. زیرا اغلب این محصولات پلاک‌‌‌‌‌‌های تشکیل شده را تحریک می‌‌‌‌‌‌کنند. به همین دلیل افراد مبتلا به این عارضه تحت‌‌‌‌‌‌تاثیر ظاهر نامناسب صورت خود دچار کاهش اعتمادبه‌‌‌‌‌‌نفس می‌‌‌‌‌‌شوند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این بیماری  مقاله پسوریازیس صورت را مطالعه کنید.

تفاوت اگزما و پسوریازیس

درماتیت یا التهاب پوستی به اشکال مختلف بروز پیدا می‌‌‌‌‌‌‌کند. از جمله این موارد می‌‌‌‌‌‌‌توان به اگزما و صدف اشاره کرد. اگرچه این دو بیماری علائم مشترک زیادی دارند. اما نحوه شکل‌‌‌‌‌‌‌گیری و درمان متفاوتی دارند.

اگزما در واقع پاسخ سیستم ایمنی بدن به محرک‌‌‌‌‌‌‌های محیطی است؛ به عنوان مثال می‌‌‌‌‌‌‌توان به آب و هوای سرد، گرده گل، شوره حیوانات، بعضی مواد غذایی یا مواد شیمیایی، عطر و … اشاره کرد.

در نتیجه این فرآیند مشکلاتی از قبیل سوزش، خارش و قرمزی بروز پیدا می‌‌‌‌‌‌‌کند. اما صدف به معنای پاسخ اشتباه سیستم ایمنی بدن و تحریک سلول‌‌‌‌‌‌‌های پوستی برای رشد سریع‌‌‌‌‌‌‌تر است.

در نتیجه تعداد زیادی از سلول-های پوستی روی هم انباشته شده و حالتی ضخیم و فلس مانند را ایجاد می‌‌‌‌‌‌‌کند. بخش ضخیم شده پوست با علائمی چون قرمزی، خارش، سوزش و خشکی همراه است.

راه‌‌‌‌‌‌‌های پیشگیری از بیماری صدف پوستی

راهی برای پیشگیری از بیماری صدف وجود ندارد. اما افراد مبتلا می‌‌‌‌‌‌‌توانند با رعایت بعضی نکات و دستورالعمل‌‌‌‌‌‌‌ها از عود بیماری پیشگیری کنند. این نکات عبارتند از:

• مصرف ویتامین D به اندازه کافی
•  استفاده از دستگاه مرطوب کننده هوا
• حذف داروهای محرک بیماری صدف
•  پوشاندن پوست بدن در آب و هوای سرد و خشک
•  مرطوب نگه‌‌‌‌‌‌‌داشتن پوست بدن با کرم یا روغن مخصوص
• داشتن رژیم غذایی مناسب (حاوی مواد غذایی ضدالتهاب)
• مرطوب نگهداشتن پوست سر با مصرف شامپوهای حاوی قطران و اسیدسالیسیلیک
• قرار گرفتن در معرض نور خورشید ( البته آفتاب گرفتن طولانی مدت موجب سوختگی پوست شده و علائم را تشدید می‌‌‌‌‌‌‌کند)

درمان موضعی بیماری پسوریازیس

درمان بیماری پوستي پسوریازیس در بسیاری از موارد با استفاده از کرم، پماد یا محلول‌های موضعی انجام می‌شود. کرم‌ها و پمادهای موضعی با نسخه یا بدون نسخه در دسترس قرار دارند. اما به دلیل اختلاف در دز یا دستورالعمل مصرف نباید به صورت خودسرانه مورد استفاده قرار گیرند. متداول‌ترین محصول در این زمینه کورتیکواستروئیدهای موضعی هستند که برای رفع التهاب و کاهش تحریک‌پذیری پوست کاربرد دارند. کرم‌های لایه‌بردار از قبیل سالیسیلیک اسید نیز به رفع لایه شاخی و سلول‌های مرده تجمع یافته روی پوست کمک می‌کنند. علاوه بر این موارد پزشک متخصص برای بهبود خارش، افزایش رطوبت پوست و رفع التهاب از ویتامین D یا قطران زغال سنگ استفاده می‌کند. استفاده از کورتون‌ها در نواحی حساس بدن (صورت، کشاله ران و نواحی تناسلی) باید با احتیاط بیشتر و در دوز ضعیف صورت گیرد. اما برای پوست سر، تنه، کف دست، آرنج و زانو دوز قوی‌تر استفاده می‌شود. مهم‌ترین عوارض استروئید یا کورتون‌های موضعی در درمان پسوریازیس به شرح زیر است:

• تخریب پوست
• تغییر رنگ پوست
• نازک شدن پوست
• مقاوم شدن عارضه پوستی به درمان
• گشاد شدن عروق خونی و قرمزی پوست
• شعله‌ور شدن بیماری با قطع ناگهانی مصرف
• اثر موقت در رفع التهاب و تسکین عوارض پوستی

ویدئوی زیر برخی درمان‌های پسوریازیس را بیان می‌کند.

پسوریازیس و نور درمانی

نور درمانی یا فوتوتراپی روشی قدیمی و موثر در بهبود وضعیت افراد مبتلا به بیماری پوستي پسوریازیس است. این کار با تابش اشعه فرابنفش به پوست محدوده درگیر با بیماری انجام می‌شود. پرتوهایی با طول موج خاص برای درمان بیماری پوستی پسوریازیس مورد استفاده قرار می‌گیرد. پیش‌نیاز این کار، مصرف دارویی به نام پسورالن است. این دارو حاوی عصاره‌ای برگرفته از گیاهان خانواده هویج است. فرد مبتلا 1 الی 2 ساعت بعد از تزریق مقابل اشعه فرابنقش قرار می‌گیرد. اشعه فرابنفش به کند کردن رشد سلول‌های پوستی و بهبود عوارض پسوریازیسی کمک می‌کند. نور درمانی برای پسوریازیس مقاوم به درمان، شدید و وسیع کاربرد دارد. تاثیرگذاری بالا ( 85 الی 90 درصد) و اثر طولانی مدت از مزایای این روش است. ماده پسورالن تا مدتی داخل عدسی چشم باقی می‌ماند. به همین دلیل باید تا زمان غروب آفتاب (همان روز) از عینک آفتابی استفاده شود. در غیر این‌صورت خطر ابتلا به آب مروارید افزایش می‌یابد. تعداد زیاد جلسات درمانی (40 جلسه) یکی دیگر از معایب این روش است. پیری پوست، کک و مک‌ و افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست را نیز می‌توان به موارد مذکور اضافه کرد. البته این مشکلات یا در صورت مصرف طولانی مدت یا نادرست بروز می‌یابند.

درمان‌های هدفمند پسوریازیس

درمان‌های هدفمند پسوریازیس شامل داروهای سیستمیک و بیولوژیک است. مصرف این داروها در موارد متوسط تا شدید بیماری که مشکلاتی چون درد و تورم مفصل نیز بروز پیدا می‌کند، ضرورت دارد. زیرا طی مصرف، کل بدن تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد. داروهای سیستمیک به صورت خوراکی و تزریقی در دسترس قرار دارند.

متوترکسات برای درمان پسوریازیس

متداول‌ترین داروی پسوریازیس سیستمیک، متوترکسات است. این دارو به سرکوب سیستم ایمنی و به تعادل رسیدن سلول‌های پوستی کمک می‌کند. متوترکسات در دوزهای کم ممکن است عوارض جانبی کمتری ایجاد کند. در طولانی مدت می‌تواند عوارض جانبی جدی ایجاد کند. عوارض جانبی جدی شامل آسیب کبدی و کاهش تولید گلبول های قرمز و سفید است.

درمان پسوریازیس با رتینوئیدها

رتینوئیدها تولید سلول‌های پوستی را کاهش می‌دهند. با قطع استفاده از آنها، علائم پسوریازیس مجدداً برمی‌گردد. عوارض جانبی آن ریزش مو و التهاب لب است. افرادی که باردار هستند یا ممکن است طی سه سال آینده باردار شوند، به دلیل خطر نقص مادرزادی احتمالی نباید رتینوئید مصرف کنند.

درمان پسوریازیس با سیکلوسپورین (Sandimmune)

سیکلوسپورین از پاسخ سیستم ایمنی بدن جلوگیری می‌کند. این کار می‌تواند علائم پسوریازیس را کاهش دهد. همچنین به این معنی است که فرد سیستم ایمنی ضعیفی دارد، بنابراین ممکن است به راحتی بیمار شود. عوارض جانبی این دارو شامل مشکلات کلیوی و فشار خون بالا است.

داروهای بیولوژیکی برای درمان پسوریازیس

این دسته از داروها سیستم ایمنی بدن فرد را تغییر می‌دهد و از تعاملات بین سیستم ایمنی بدن و مسیرهای التهابی جلوگیری می‌کند. این داروها از طریق تزریق داخل وریدی (IV) تزریق یا داده می شوند. به دلیل قیمت بالا جز در موارد معدود مورد استفاده قرار نمی‌گیرند. تزریق داروهای بیولوژیک در بعضی موارد با محدودیت روبرو است؛ به عنوان مثال می‌توان به ضعف سیستم ایمنی یا سرطان اشاره کرد. همچنین امکان بروز بعضی عوارض برای مبتلایان به پسوریازیس وجود دارد که شامل بروز مشکل در محل تزریق، عفونت تنفسی و علائمی شبیه سرماخوردگی است. عوارض جدی‌تر، اختلال در سیستم عصبی یا اختلالات خونی را شامل می‌شود. از دیگر مواد موثر در این زمینه می‌توان به نئورال و اتزلا اشاره کرد. در درمان پسوریازیس با این داروها امکان آسیب دیدن اندام‌های مختلف بدن از قبیل کبد و کلیه وجود دارد. به همین دلیل وضعیت جسمانی فرد مبتلا باید با آزمایش‌های دوره‌ای کنترل شود.

بهترین درمان برای پسوریازیس بدن کدام روش است؟

همانطو که بیان شد درمان پزشکی پسوریازیس به صورت موضعی، دارویی یا نور درمانی انجام می‌شود. در اغلب موارد یکی از این روش‌ها به کار گرفته می‌شود. اما امکان استفاده ترکیبی از دو یا چند روش نیز وجود دارد. انتخاب روش مناسب به تشخیص پزشک بستگی دارد. پزشک برای تشخیص روش درمانی مناسب، نوع پسوریازیس را مد نظر قرار می‌دهد. انواع پسوریازیس شامل پلاکی، قطره‌ای، معکوس، تاولی و اریترودرمیک است. از دیگر عوامل دخیل در انتخاب روش مناسب می‌توان به شرایط بیمار، شدت عارضه، محل درگیر و هزینه‌ اشاره کرد. بخش‌های خاصی از بدن بیشتر در معرض ابتلا به عوارض پوستی پسوریازیس قرار دارند؛ به عنوان مثال می‌توان به روی مفصل (خصوصاً آرنج و زانو) اشاره کرد. موارد خفیف با یک پماد یا محلول نه چندان قدرتمند بهبود پیدا می‌کند. اما موارد شدید نیازمند درمان سیستمیک و ریشه‌ای عارضه است. مصرف یا تزریق دارو علاوه بر بهبود وضعیت پوست بدن، به کنترل بیماری در سایر نواحی نیز کمک می‌کند. در این شرایط نباید از انجام آزمایشات دوره‌ای برای در امان ماندن از عوارض داروها غفلت شود.

درمان پسوریازیس ناخن

درمان این بیماری در ناخن بر حسب شدت با داروهای موضعی یا سیستماتیک انجام می‌شود. داروهای موضعی از قبیل کورتیکواستروئید، تازاروتین، کلسیپوتریول و تاکرولیموس تنها روی محل تحت درمان تاثیرگذار هستند. اما در صورت مصرف داروهای سیستمیک، کل بدن تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد. تزریق کورتیکواستروئید به محل ناخن معیوب نیز در این روش بسیار متداول است. این روش به‌خصوص در صورت ترکیب شدن با سایر روش‌های درمانی اثر قابل ملاحظه‌ای به همراه دارد. ناگفته نماند که در صورت شدت یافتن بدشکلی یا عفونت، برداشت ناخن ضرورت پیدا می‌کند. این کار با جراحی یا لیزر درمانی انجام می‌شود.

درمان پسوریازیس تناسلی

بخش‌های مختلف اندام‌های تناسلی نیز در معرض ابتلا به بیماری پوستي پسوریازیس قرار دارند. کشاله ران، بخش بالایی اندام‌های تناسلی و اطراف مقعد از جمله این موارد به شمار می‌روند. بیماری پسوریازیس تناسلی در بیشتر موارد از نوع صدفی است. پوست این ناحیه نیز حساسیت بالایی دارد و تجویز داروهای موضعی با حساسیت بیشتری همراه است. درمان بیماری پسوریازیس تناسلی در موارد شدید که سایر بخش‌های بدن نیز درگیر هستند، نیازمند نور درمانی یا مصرف داروهای خوراکی و تزریقی است.

درمان پسوریازس صورت

به دلیل حساسیت بالای پوست صورت، محلول‌ها و کرم‌های موضعی باید به شکل ضعیف‌ مورد استفاده قرار ‌گیرند. این نکته برای نواحی اطراف چشم اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. پزشک متخصص در صورت پاسخگو نبودنِ درمان بیماری پسوریازیس با روش موضعی، از نور درمانی یا داروهای سیستمیک بهره می‌گیرد.

درمان پسوریازیس پوست سر

موثرترین راهکار درمانی استفاده از شامپو، روغن، اسپری یا محلول‌های ضدالتهاب است. این محصولات عمدتاً حاوی کورتون هستند. کنترل خارش پوست سر یکی از نکات بسیر مهم در زمینه درمان بیماری پسوریازیس است. کنترل خارش با استفاده از شامپو یا محلو‌های حاوی قطران انجام می‌شود. پزشک متخصص در صورت عدم بهبود خارش پوست سر، اقدام به تجویز آنتی‌هیستامین می‌کند. برای موارد شدید پسوریازیس پوست سر، استفاده از داروها سیستمیک ضرورت می‌یابد.

راه های پیشگیری از عود مجدد پسوریازیس

این پنج تغییر در سبک زندگی فرد ممکن است به کاهش علائم پسوریازیس و کاهش عود مجدد آن کمک کند:

کاهش وزن

اگر فرد دارای اضافه وزن است، کاهش وزن ممکن است از شدت بیماری در او بکاهد. کاهش وزن همچنین موجب اثرگذاری بیشتر درمان‌ها می‌شود. البته رابطه دقیق وزن و پسوریازیس مشخص نیست، بنابراین ممکن است علائم فرد بدون تغییر باقی بماند.

رژیم غذایی سالم

غذا نمی‌تواند پسوریازیس را درمان کند، اما بهتر غذا خوردن می‌تواند علائم فرد را کاهش دهد. فرد مبتلا به این بیماری باید مصرف چربی‌های اشباع شده را کاهش دهد. این موارد در محصولات حیوانی مانند گوشت و لبنیات یافت می‌شوند. بهتر است او مصرف پروتئین‌های حاوی اسیدهای چرب امگا 3 مانند ماهی آزاد، ساردین و میگو را افزایش دهد. منابع گیاهی امگا 3 شامل گردو ، دانه‌های کتان و سویا است. از مصرف غذاهای محرک و حساسیت زا خودداری کنید پسوریازیس باعث التهاب می شود. برخی از غذاها نیز باعث التهاب می شوند. اجتناب از این غذاها ممکن است علائم را بهبود بخشد. این غذاها عبارتند از: گوشت قرمز شکر تصفیه شده غذاهای فراوری شده محصولات لبنی الکل کمتری بنوشید، زیرا مصرف الکل می‌تواند خطر التهاب و عود مجدد پسوریازیس را افزایش دهد.

مصرف ویتامین‌ها

بعضی از پزشکان یک رژیم غذایی غنی از ویتامین را به قرص‌های ویتامین‌ ترجیح می‌دهند. با این حال، ممکن است حتی خوردن سالم‌ترین غذاها، به دریافت مواد مغذی کافی کمک نکند. بهتر است فرد از پزشک خود بپرسد که آیا باید ویتامین‌هایی را به عنوان مکمل رژیم غذایی خود مصرف کند یا خیر.

هزینه درمان پسوریازیس

هزینه درمان به نوع راهکار درمانی، شدت، محل و گستردگی عارضه بستگی دارد و نمی‌توان مبلغ مشخص برای آن تعیین کرد. اما به طور قطع هزینه تمام شده درمان با داروهای بیولوژیک نسبت به سایر روش‌ها بیشتر است. به طور متوسط هزینه این روش از  700 هزارتومان به بالا در سال 1401 تخمین زده شده است. هزینه کرم‌های موضعی نیز با توجه به مقدار و نوع آن و… دارای هزینه متفاوت بین 400 تا 1 میلیون تومان است. هزینه نور درمانی نیز به عوامل گفته شده و تعداد جلسات مورد نیاز بستگی دارد. هزینه هر جلسه بین 500 تا  900هزار تومان در سال 1401 است که تعداد جلسات مورد نیاز، هزینه کلی آن را مشخص می‌کند.

پسوریازیس و ازدواج

یکی از بدترین اتفاق‌هایی که می‌تواند در ارتباط با پسوریازیس رخ دهد این است که دیگران گمان می‌کنند این بیماری مسری است. در نتیجه از بیمار دوری می کنند، درحالی که چنین نیست.

همانطور که بیان شد ژنتیک مهم‌ترین عامل ابتلای فرد به پسوریازیس است. پس ارتباط فیزیکی با این افراد و لمس ضایعه موجب انتقال آن نمی‌شود. به همین دلیل ازدواج و پسوریازیس نمی‌تواند مشکلی ایجاد کند. از طرفی چون این بیماری عامل ژنتیکی دارد در صورت ازدواج ممکن است فرزند متولد شده نیز به این بیماری مبتلا شود.

پس افراد باید با آگاهی به این موضوع وارد رابطه شوند. اجتناب افراد از ارتباط با این بیماران ناراحت کننده است چرا که به فرد تصور نامناسبی از خود را القا می‌کند.

این مساله ممکن است باعث عصبانیت، خجالت زدگی، ناامیدی، استرس و افسردگی در بیمار شود که این حالات، خود می توانند زمینه ساز تشدید این بیماری باشند.

این نکته را باید در نظر داشت که پسوریازیس بیماری خطرناکی نیست و برای بیمار در اغلب موارد مشکل حادی ایجاد نمی‌کند و قابل کنترل است.

 

سوالات متداول

از جمله سوالات پرتکرار در زمینه بیماری صدف می‌‌‌‌‌‌‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

آیا پسوریازیس باعث درد مفاصل می‌‌‌‌‌‌‌شود؟

بله در صدف آرتریت (Psoriasis Arthritis) که یکی از انواع این عارضه است، مفاصل بدن مورد هجوم سیستم ایمنی قرار می‌‌‌‌‌‌‌گیرند. در نتیجه مشکلاتی چون سفتی، تورم، خشکی، گرمی و تخریب مفصل بروز پیدا می‌‌‌‌‌‌‌کند. گاهی این وضعیت تشدید و علاوه بر درد و محدودیت حرکتی موجب بدشکلی دائمی مفاصل نیز می‌‌‌‌‌‌‌شود. امکان درگیری مفاصل مختلف بدن در بیماری صدف آرتریتی وجود دارد. اما مشکل بیشتر متوجه مهره کمر، گردن و انگشتان است. 5 الی 8 درصد بیماران صدف مشکلات مفصلی را تجربه می‌‌‌‌‌‌‌کنند.

آیا پسوریازیس سرطان است؟

خیر؛ اگرچه بیماری سرطان پوست (Cancer Skin) و صدف با تغییراتی در سطح پوست همراه هستند، اما مکانیسم شکل‌‌‌‌‌‌‌گیری و نحوه درمان متفاوتی دارند. سرطان پوست اغلب در افراد مسن مشاهده می‌‌‌‌‌‌‌شود. همچنین بخش‌‌‌‌‌‌‌هایی از پوست که در معرض تابش نور خورشید است بیشتر دچار عوارض سرطانی می‌‌‌‌‌‌‌شود؛ به عنوان مثال می‌‌‌‌‌‌‌توان به سر، صورت، گردن، دست و بازو اشاره کرد. لکه‌‌‌‌‌‌‌های پوستی در سرطان بیشتر مرواریدی، مومی شکل و براق است. سفتی، پوسته‌‌‌‌‌‌‌پوسته شدن، خونریزی و تغییر رنگ عجیب (بنفش، آبی و زرد) از علائم دیگر این بیماری است. بریده بریده بودن لبه، بزرگ شدن تدریجی، نداشتن مرز مشخص و ناپدید نشدن عارضه پوستی (نداشتن دوره عود و خاموشی) را نیز می‌‌‌‌‌‌‌توان به علائم Cancer Skin اضافه کرد. اما بیماری صدف بیشتر در افراد 25 الی 35 سال مشاهده می‌‌‌‌‌‌‌شود. عوارض پوستی حاصل از این بیماری بیشتر پوست سر، دست، پا، زانو و آرنج را درگیر می‌‌‌‌‌‌‌کند. پلاک‌‌‌‌‌‌‌های پوستی در این بیماری به صورت دوره‌‌‌‌‌‌‌ای بروز پیدا می‌‌‌‌‌‌‌کند. به عبارتی دارای دوره عود و خاموشی است.

جنسیت در ابتلا به این بیماری موثر است؟

خیر؛ زنان و مردان به یک اندازه در معرض خطر ابتلا به صدف قرار دارند. اما در سنین کودکی تعداد دختران مبتلا بیشتر از پسران است.

چه چیزی باعث بیماری پسوریازیس می‌‌‌‌‌‌‌شود؟

دلیل اصلی بروز این بیماری‌‌‌‌‌‌‌ در بدن هنوز به طور قطع شناسایی نشده است. اما محققان عوامل مختلفی را در بروز این بیماری‌‌‌‌‌‌‌ها دخیل می‌‌‌‌‌‌‌دانند که از جمله آنها می‌‌‌‌‌‌‌توان به استرس شدید، مصرف دخانیات، مشروبات الکلی، تغذیه نامناسب، مصرف بعضی داروها، ژنتیک، کمبود ویتامین D و عفونت اشاره کرد.

آیا پسوریازیس کشنده و خطرناک است؟

در موارد شدید بیماری صدف خطر ابتلا به بعضی مشکلات جسمی افزایش می‌‌‌‌‌‌‌یابد. از جمله این موارد می‌‌‌‌‌‌‌توان به افزایش چربی خون، فشار خون، بیماری‌‌‌‌‌‌‌های قلبی عروقی، بیماری‌‌‌‌‌‌‌های کلیوی و دیابت نوع 2 اشاره کرد. همچنین در صورت درگیر شدن مفاصل بدن احتمال تغییرشکل آنها و محدودیت حرکتی وجود دارد. ناگفته نماند که صدف احتمال ابتلا به سایر بیماری‌‌‌‌‌‌‌های خودایمنی (مثل ام‌‌‌‌‌‌‌اس) را افزایش می‌‌‌‌‌‌‌دهد. اما بیماری صدف کشنده نیست.

آیا پسوریازیس واگیردار است؟

خیر. این بیماری مسری نیست و با لمس نواحی درگیر  در فرد مبتلا منتقل نمی‌شود.

آیا پسوریازیس درمان قطعی دارد؟

خیر؛ صدف همچون سایر بیماری‌‌‌‌‌‌‌های خودایمنی درمان قطعی ندارد. راهکارهای درمانی ارائه شده نیز تنها به کاهش و کنترل علائم کمک می‌‌‌‌‌‌‌کند.

کدام روش درمانی برای عارضه درمان پسوریازیس پوستی اثر بهتری دارد؟

بهترین روش برای درمان پسوریازیس در افراد مختلف متفاوت است؛ به عنوان مثال در یک بیمار درمان موضعی پاسخ مناسبی ایجاد می‌کند. این در حالی است که روش مذکور در برخی دیگر نتیجه مطلوبی به همراه ندارد. بنابراین مناسب‌ترین راهکار برای درمان بیماری صدف بر اساس شرایط بیمار، نوع، گستردگی و محل عارضه آن تعیین می‌شود.

آیا امکان تغییر روش‌ در درمان پسوریازیس وجود دارد؟

بله؛ گاهی متخصص در طول مسیر درمان، روش مدنظر را تغییر داده و یا از ترکیب چند روش استفاده می‌کند.

آیا پسوریازیس درمان قطعی دارد؟

خیر؛ بیماری‌های خودایمنی درمان قطعی ندارند. راهکارهایی چون دارو درمانی، نور درمانی یا درمان‌های موضعی نیز فقط به کنترل علائم و جلوگیری از گسترش آنها کمک می‌کنند. البته در بعضی موارد بیماری وارد دوره خاموشی شده و تا مدت طولانی به صورت غیرفعال باقی می‌ماند.

بیماری صدف به انگلیسی؟

نام‌های دیگر این بیماری پوستی صدف، صدفک یا داء الصدف گفته می‌شود. نام این بیماری از یک کلمه یونانی به معنای خارش گرفته شده است. اصطلاح پزشکی بیماری پسوریازیس به فرانسوی Psoriasis نامیده می‌شود. افراد مبتلا به این عارضه می توانند به نوعی آرتروز مبتلا بشوند که به آن Psoriasis Arthritis می‌گویند.

این بیماری باعث درد و تورم در مفاصل می‌شود. بنیاد ملی Psoriasis تخمین می‌زند که بین 10 تا 30 درصد افراد مبتلا به ین عارضه دچار آرتروز می‌شوند. به این بیماری PSA نیز می‌گویند.